INTERVIEW CORNER #11: Bill Griffith

Η επικαιρότητα είναι δύσκολο πράγμα να ακολουθήσεις. Όταν ξεκίνησα αυτή εδώ τη στήλη, ξεκαθάρισα στον εαυτό μου ότι θα αναζητούσα και θα παρουσίαζα καλλιτέχνες που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο βρίσκονται στην επικαιρότητα τις ημέρες που θα δημοσίευα τις συνεντεύξεις τους. Ακούγεται δύσκολο, αλλά δεν είναι και τόσο.

Κυρίως, γιατί η επικαιρότητα είναι αυτό που εμείς οι ίδιοι θέλουμε να είναι. Εμείς οι ίδιοι μπορούμε να επιλέξουμε τα νέα που μας ενδιαφέρουν και να κατατάξουμε ψηλά ή χαμηλά τα γεγονότα που επιθυμούμε. Με ένα προσωπικό ξεκαθάρισμα στα νέα που έρχονται στα μάτια μου ή τα αυτιά μου καθημερινά, θεωρώ ότι έχω καταφέρει να κρατάω τη στήλη αυτή επίκαιρη.

Το ίδιο καταφέρνει εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια και ο καλεσμένος αυτή της εβδομάδας, ο Bill Griffith, με το καθημερινό strip του, ZIPPY THE PINHEAD. Χάρη στο ZIPPY, το οποίο δημοσιεύεται σε περισσότερες από 200 εφημερίδες σε ολόκληρο τον κόσμο, ο Griffith καταφέρνει καθημερινά να σχολιάζει την επικαιρότητα με το δικό του τρόπο, δημιουργώντας τη ουσιαστικά ο ίδιος.

Για το ZIPPY δε νομίζω ότι έχω πολλά να πω. Ο πρωταγωνιστής του, ένας pinhead που ζει στον κόσμο του, καταφέρνει να σχολιάσει τα πάντα μέσω της αφέλειας και της υπέρμετρα οπτιμιστικής του διάθεσης. Πραγματικά, αν δεν έχει πέσει στα χέρια σας, αξίζει να το αναζητήσετε, ακόμη και στο site του δημιουργού, όπου βρίσκονται όλα τα strips.

Σταματάω, λοιπόν, την προσπάθεια να περιγράψω το strip του Griffith και να γράψω obscure προλόγους που μπορεί να βγάζουν νόημα, μπορεί και όχι, και σας αφήνω να διαβάσετε τις ενδιαφέρουσες απαντήσεις του θρυλικού δημιουργού για το comic του, την επικαιρότητα, τις νέες τεχνολογίες, αλλά και τα μελλοντικά του σχέδια.

Ποιες ήταν οι κυριότερες επιρροές σου απ’ τις πρώτες σου μέρες στο χώρο;

Ξεκίνησα να φτιάχνω comics χωρίς να έχω κάποιο σοβαρό υπόβαθρο. Όντας παιδί, διάβαζα κυρίως το SCROOGE MCDUCK, τo LITTLE LULU και το MAD. Έπειτα, το 1968, είδα στη Νέα Υόρκη το πρώτο τεύχος του ZAP COMIX. Λάτρεψα με τη μία τη δουλειά του Crumb. Ένα χρόνο μετά, ξεκίνησα να σχεδιάζω τα δικά μου comics, αλλά στην αρχή δεν ήμουν κι ιδιαίτερα δεξιοτέχνης, μιας και είχα χάσει το ενδιαφέρον μου για τα comics από τα 12 μου έως ότου έγινα 25 χρονών το 1969. Έμαθα πώς να φτιάχνω comics “επί του πιεστηρίου”.

To ZIPPY είναι ένα comic-strip στο οποίο μπορείς ουσιαστικά να γράψεις ό,τι θέλεις. Με ποιο τρόπο καθιστάς το γεγονός αυτό πλεονέκτημα για εσένα; Υπάρχει κάποιος τομέας με τον οποίο μέχρι στιγμής δεν έχεις καταπιαστεί;

Ναι, ο Zippy είναι ένας πολύ ευέλικτος χαρακτήρας. Είναι πολύ λίγα αυτά που δεν μπορεί να κάνει ή να πει. Μπορεί ακόμη και να ταξιδέψει στον χρόνο ή να γίνει προσωρινά superhero (“Z-Man”). Όταν τον πρωτοδημιούργησα (το 1967), δεν είχε παρά το ρόλο του “sidekick” (σ.μτφ.: φίλος) του τότε κεντρικού μου χαρακτήρα, του Mr. Toad. Ο Zippy ήταν το αντίθετο του Mr. Toad. Όταν ο Mr. Toad ήταν εγωκεντρικός, ο Zippy δεν είχε καθόλου εγωισμό. Όταν ο Mr. Toad ήταν τσαντισμένος, ο Zippy ήταν δεκτικός. Όταν ο Mr. Toad ήταν σκληρός, ο Zippy ήταν αθώος. Προσπαθώ ακόμη να εντυπωσιάσω τον εαυτό μου με το καθημερινό strip του ZIPPY. Όταν ο Zippy “ανακάλυψε” την ιδιαίτερη του πατρίδα, τo “Dingburg”, όπου όλοι οι κάτοικοι είναι pinheads όπως κι εκείνος, τότε το strip πήρε μία τελείως άλλη κατεύθυνση που κράτησε για όλα τα τελευταία χρόνια. Έχει ακόμη πολύ πλάκα για εμένα να εξερευνώ τις διαφορετικές προσωπικότητες των pinheads του Dingburg.

Από πού εμπνεύστηκες για να δημιουργήσεις τον Zippy κι από πού εμπνέεσαι για να συνεχίζεις καθημερινά με αυτόν έως σήμερα;

Η “έμπνευση” μου για τον Zippy προήλθε από μία πρόταση ενός φίλου μου cartoonist το 1970, του Robert Brand, ο οποίος μου ζήτησε να κάνω μία ιστορία για το comic του με τίτλο REAL PULP #1, στο στιλ των δικών μου YOUNG LUST, αλλά με την προτροπή “να την κάνω ακόμη πιο παράξενη”. Έτσι, έκανα την πρώτη ιστορία με τον Zippy χωρίς να έχω κατά νου να κάνω άλλες. Η μορφή του Zippy βασίστηκε στις φωτογραφίες του “Schlitzie”, ενός pinhead που είχε εμφανιστεί στην ταινία του 1932 με τίτλο FREAKS.

Συνεχίζω να σχεδιάζω το ZIPPY επειδή στο σημείο αυτό δεν ξέρω να κάνω και τίποτε άλλο. Χρησιμοποιώ το strip μου για να σατιρίσω τη σημερινή pop κουλτούρα και την πολιτική. Αισθάνομαι, επίσης, πως το καθημερινό αυτό strip είναι ένα είδος ημερολογίου, μια καταγραφή των σκέψεων, αλλά και των αντιδράσεων και των σκέψεων μου στο πώς εκτυλίσσεται η ζωή γύρω από εμένα.

Έχεις περιγράψει τα strips του ΖΙΡΡΥ ως κομμάτια jazz μουσικής ή ζωγραφικής επιφανειών, στα οποία δεν υπάρχει γραμμική προσέγγιση ή τοποθέτηση των στοιχείων. Είναι πιο εύκολο ή πιο δύσκολο για εσένα να πεις τις ιστορίες σου με αυτόν τον τρόπο;

Απλά κάνω ό,τι μου βγαίνει φυσικά. Όλοι μας σκεφτόμαστε με μη γραμμικό τρόπο. Οι εσώτερές μας σκέψεις δεν είναι παρά ένα κουβάρι από πληροφορίες των ΜΜΕ και από φωνές τρίτων, καθώς κι απ’ τις φωνές του υποσυνείδητού μας. Ο Zippy δεν προσπαθεί να εκλογικεύσει όλον αυτό το χαμό. Απολαμβάνει το να βυθίζεται και να κολυμπάει σε αυτόν. Είναι πραγματικά πολύ γενναίος, γιατί, αν εμείς το κάναμε αυτό, θα τινάζαμε τα μυαλά μας στον αέρα. Όταν γράφω τους διαλόγους του Zippy, νιώθω λιγάκι λες και παίζω σαξόφωνο. Ο ρυθμός και η ροή των λέξεων είναι τόσο σημαντική όσο και το νόημα τους. Για την ακρίβεια, το νόημα πολλές φορές γλιστράει απροειδοποίητα από μία κρυφή πορτούλα. Δεν είναι θέμα, λοιπόν, το ότι αυτό είναι “εύκολο” για εμένα, αλλά το ότι μου βγαίνει φυσικά. Μοιάζει λίγο με τη δημιουργία ποίησης.

Ο Zippy the Ρinhead είναι ένας σουρεαλιστικός χαρακτήρας, αλλά κρατάει έναν δεσμό με την πραγματικότητα και τη σημερινή κοινωνία. Ποια πράγματα σου αρέσει περισσότερο να σχολιάζεις;

Δεν είναι ο Zippy σουρεαλιστικός, αλλά η ίδια η ζωή. Μάλλον μου αρέσει περισσότερο να κοροϊδεύω την pop κουλτούρα, τη μόδα, τη μουσική, την τηλεόραση, τις ταινίες, όλες αυτές τις κατασκευασμένες τάσεις που πηγαινοέρχονται στην καθοδηγούμενη απ’ τα ΜΜΕ κοινωνία μας. Στρέφομαι περιστασιακά προς την “άρχουσα τάξη” και τους παγκόσμιους ηγέτες, ιδιαίτερα όταν συμπεριφέρονται λες και είναι χαρακτήρες σε cartoon. Είχε πολύ πλάκα να σατιρίζω τον George Bush και τον Ronald Reagan, αλλά όχι τόσο τον Obama.

Υπάρχουν καθόλου στοιχεία του δικού σου χαρακτήρα στους χαρακτήρες του ΖΙΡΡΥ;

Ο Griffy, ένας χαρακτήρας που δημιούργησα το 1979, είναι συνειδητά μία αναπαράσταση του δικού μου χαρακτήρα, ιδιαίτερα της κυνικής και νευρωτικής πλευράς μου. Ο Griffy είναι ακόμη καλύτερος sidekick για τον Zippy απ’ ότι ο Mr. Toad. Χρησιμοποιώ τη σχέση μεταξύ του Griffy και του Zippy ως ένα τρόπο να εξερευνώ την δυαδικότητα της δικής μου προσωπικότητας, το λογικό και το παράλογο, το δυστυχισμένο και το ευτυχισμένο, το κυνικό και το δεκτικό.

Πόσο έχουν επηρεάσει οι νέες τεχνολογίες τη ζωή σου ως καλλιτέχνη; Θεωρείς πως θα μεταβάλλουν περαιτέρω τους τρόπους με τους οποίους φτιάχνονται και διαβάζονται τα comics;

Δεν την έχουν επηρεάσει ιδιαίτερα. Κάνω τον χρωματισμό στο Photoshop και η ιστοσελίδα του ZIPPY συμβάλλει σε πολύ σημαντικό βαθμό στο εισόδημα μου, αλλά και στον τρόπο επικοινωνίας με τους αναγνώστες. Το ίδιο ισχύει και για το Facebook. Ωστόσο, ακόμη σχεδιάζω το καθημερινό μου strip με πένα και μελάνι στο χαρτί. Όταν τελειώνει η μέρα, μου αρέσει η ικανοποίηση του να έχω δημιουργήσει κάτι το απτό. Με τα χρόνια, το χαρτί θα κρατήσει περισσότερο απ’ τα pixels. Έπειτα από δεκαετίες, η πλειοψηφία των comics που δημιουργούνται σήμερα μέσω υπολογιστή δεν θα είναι διαθέσιμα στους αναγνώστες. Η τεχνολογία αλλάζει με τέτοιους ταχύτατους ρυθμούς που αυτό που φτιάχνεται σήμερα ηλεκτρονικά θα είναι απροσπέλαστο στο μέλλον. Απ΄ την άλλη, αν το χαρτί διατηρηθεί καλά, θα μείνει εκεί να το κοιτάζεις για αιώνες.

Ποια είναι τα σχέδια σου για το μέλλον;

Συγκεντρώνω επί του παρόντος σε βιβλίο τα περισσότερα underground comics μου από το 1970 έως το 1974. Το βιβλίο αυτό θα περιλαμβάνει επίσης και τα “απομνημονεύματά” μου απ’ τα χρόνια στο San Francisco, όντας συντελεστής του “πρώτου κύματος” των underground cartoonists. Αυτά που κάναμε στη δεκαετία του ’70 άνοιξαν το δρόμο για την έκρηξη των comics που συνεχίζεται από τότε. Στο βιβλίο αυτό θέλω να αναδείξω τη δική μου ελάχιστη συμβολή σε αυτό το φαινόμενο.

[Μετάφραση: Αλέξανδρος Τσαντίλας]