INTERVIEW CORNER #15: Fabio Moon & Gabriel Ba

Η αναγνώριση και η δόξα είναι πράγματα δύσκολα να μοιραστείς (ειδικά σε μια απαιτητική βιομηχανία, όπως αυτή των αμερικανικών comics), εκτός κι αν έχεις να τη μοιραστείς με τον δίδυμο αδερφό σου. Εντάξει, μπορεί να μη συμφωνείτε πάντα στις ιδέες και τη δημιουργική διαδικασία, μπορεί να μην αντέχετε τα χνώτα του συνεργάτη σας μονίμως πάνω από τον ώμο σας, αλλά δε νομίζω πως υπάρχει μεγαλύτερη ανταμοιβή από το να φτάσεις κάπου ψηλά και να βλέπεις δίπλα σου τον αδερφό σου.

Εγώ, βέβαια, απλά το νομίζω και δε μπορώ σε καμιά περίπτωση να φανταστώ πώς μπορεί να σε κάνει να νιώθεις κάτι τέτοιο (με τον αδερφό μου, ο μόνος τομέας που καταφέρνουμε να συνεργαστούμε είναι αυτός του αμοιβαίου σπασίματος νεύρων), αλλά οι καλεσμένοι αυτής της εβδομάδας, Gabriel Ba και Fabio Moon το γνωρίζουν καλύτερα από κάθε άλλον.

Οι δύο δημιουργοί γεννήθηκαν στις 5 Ιουνίου του 1975 στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας και το γεγονός ότι μοιράζονται το ίδιο πάθος για την εξιστόρηση και τα comics τους επέτρεψε να παραμείνουν αχώριστοι μέχρι και σήμερα, ακόμη και όταν πρέπει να δουλέψουν. Ήδη έχουν συνεργαστεί σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στην ανθολογία PIXU (η οποία ήταν αρχικά αυτοέκδοση δύο τευχών και αργότερα κυκλοφόρησε σε hardcover από την Dark Horse) και το DAYTRIPPER, ένα limited series από τη Vertigo.

Το DAYTRIPPER, το οποίο ολοκληρώθηκε πρόσφατα, μετά από 10 τεύχη, αποτέλεσε ένα στοίχημα για τα δυο αδέλφια, καθώς δεν είναι ένα συνηθισμένο mainstream comic. Η ιστορία εκτυλίσσεται στη Βραζιλία και δεν έχει να κάνει με σημαντικά, διαγαλαξιακά ή κοσμοϊστορικά συμβάντα, αλλά με απλά και καθημερινά γεγονότα στη ζωή του πρωταγωνιστή. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι στις σελίδες του δε γίνεται τίποτα ενδιαφέρον. Βασική φιλοσοφία του comic είναι ότι σημαντικά γεγονότα που δίνουν απρόβλεπτη τροπή στη ζωή μας μπορούν να συμβούν καθημερινά και να μη συνειδητοποιήσουμε καν τη σημασία τους.

Τα δυο αδέλφια, όμως, εκτός από μεταξύ τους, έχουν συνεργαστεί και με μερικούς από τους σημαντικότερους δημιουργούς του Μέσου, όπως ο Mike Mignola, ο Matt Fraction και ο Joss Whedon, μεταξύ άλλων. Ο Moon έχει σχεδιάσει τεύχη του CASANOVA και ο Ba το limited series THE UMBRELLA ACADEMY – το τελευταίο, μάλιστα κέρδισε το Eisner Award του 2008 για το καλύτερο limited series, την ίδια χρονιά που τα δυο αδέλφια βραβεύτηκαν για το 5, μια ακόμη ανθολογία που εξέδωσαν μόνοι τους.

Όπως μπορείτε να καταλάβετε, οι δυο καλεσμένοι αυτής της εβδομάδας είναι πολυάσχολοι και τα projects τους δεν εξαντλούνται σε αυτά που αναφέρω παραπάνω. Για να μάθετε για τα υπόλοιπα projects τους, το DAYTRIPPER που μόλις τελείωσε, τα σχέδιά τους για το μέλλον, αλλά και το πώς είναι να δουλεύεις πλάι-πλάι με το δίδυμο αδερφό σου, διαβάστε τη συνέντευξη που μας παραχώρησαν:

Είναι πιο εύκολο ή πιο δύσκολο για τους δυο σας να μοιραστείτε τη συγγραφή και το σχέδιο (όπως κάνετε στο DAYTRIPPER); Πώς ακριβώς λειτουργεί όλο αυτό;

Gabriel: Είναι λίγο πιο δύσκολο να δουλεύουμε μαζί, μόνο και μόνο επειδή πρέπει να συμφωνούμε σε όλα προκειμένου να προχωρήσουμε. Η δουλειά δεν είναι ούτε ευκολότερη ούτε δυσκολότερη, αυτό που είναι χρονοβόρο είναι η όλη διαδικασία και πρέπει να συζητάμε αρκετά προτού αποφασίσουμε ποια κατεύθυνση θα πάρουμε.

Fabio: Είναι ευκολότερο να δουλεύεις πλάι σε κάποιον, όταν δημιουργείς κάτι, αφού έχεις ένα έτοιμο ακροατήριο προκειμένου να διαπιστώσεις αν αυτό που κάνεις πάει καλά. Αυτός είναι κι ο τρόπος που δημιουργούμε τις ιδέες και τις ιστορίες μας. Το σχέδιο πρέπει να ταιριάζει με τη ιστορία, και μ’ αυτό τον τρόπο μοιράζουμε το καλλιτεχνικό μέρος της δουλειάς.

Έχετε και οι δυο σας συνεργαστεί με πληθώρα συγγραφέων, όπως οι Mike Mignola, Matt Fraction, Josh Whedon και άλλοι. Υπάρχει κάποιος απ’ αυτούς που η συνεργασία μαζί του είναι καλύτερη απ’ το να δουλεύεις με τον αδερφό σου;

Gabriel: Απόλαυσα ιδιαίτερα το να δουλεύω στα σενάρια του UMBRELLA ACADEMY. Είναι πραγματικά διασκεδαστικά και θεότρελα, και με ώθησαν να κάνω πράγματα μακριά απ’ τα συνηθισμένα, ωστόσο η όλη διαδικασία του να συνεργάζομαι με τον Fabio είναι τελείως διαφορετική. Πέραν του ότι μοιραζόμαστε τον ίδιο φυσικό χώρο και έχουμε τη δυνατότητα να σταματάμε και να συζητάμε όλη την ώρα, το ίδιο το επίπεδο αφοσίωσης είναι κι αυτό πολύ υψηλό.

Fabio: Όχι. Το να δουλεύω με τον αδερφό μου είναι καλύτερο απ’ όλα.

Το DAYTRIPPER δεν εντάσσεται σε αυτό που θα αποκαλούσαμε παραδοσιακό comic, αφού επικεντρώνεται στα μικρά κι όχι στα μεγάλα γεγονότα της ζωής ενός ατόμου. Είναι εύκολο να αναπτύξεις ένα σενάριο για την καθημερινή ζωή;

Gabriel: Θεωρώ πως τα πιο υπέροχα πράγματα συμβαίνουν στην καθημερινή ζωή, και τις πιο πολλές φορές τα πράγματα αυτά δεν είναι παρά μικρολεπτομέρειες που, ωστόσο, εμπεριέχουν πολύ νόημα. Ο σκοπός είναι να ταυτιστεί το ακροατήριο με τον κεντρικό σου πρωταγωνιστή, κι ο καλύτερος τρόπος να το κάνεις αυτό είναι να αποτυπώσεις γεγονότα της ζωής του, με τα οποία μπορεί να ταυτιστεί ο αναγνώστης.

Fabio: Πιστεύω, επίσης, ότι ως αναγνώστης είναι πιο εύκολο να ταυτιστείς με χαρακτήρες που κάνουν ή αισθάνονται πράγματα που γνωρίζεις ή αισθάνεσαι κι εσύ στην καθημερινότητα σου. Το DAYTRIPPER μπορεί να μην είναι μία παραδοσιακή ιστορία comic, αλλά είναι μία παραδοσιακή ιστορία που επικεντρώνεται στην ανθρώπινη δραματοποιΐα.

Υπάρχουν καθόλου αυτοβιογραφικά στοιχεία στο DAYTRIPPER;

Gabriel: Χρησιμοποιήσαμε πολλές πηγές για το φόντο των εικόνων, μέρη που γνωρίζουμε ή που έχουμε επισκεφτεί οι ίδιοι. Βάλαμε πολλές από τις εμπειρίες μας, όχι στο τι συμβαίνει στον Brás, αλλά στα συναισθήματά του. Βιώσαμε παρόμοιες στιγμές και νιώσαμε παρόμοια συναισθήματα και προσπαθούμε να μεταφέρουμε τα συναισθήματα αυτά στην ιστορία.

Πόσο διαφορετικό είναι το να κάνεις ένα comic για ανεξάρτητο εκδότη σε σχέση με ένα comic για την Image ή τη Vertigo;

Gabriel: Υπάρχουν κάποιες διαφορές, άλλες μικρότερες κι άλλες μεγαλύτερες. Ο αναγνώστης γνωρίζει τις εκδοτικές, τις εμπιστεύεται, οπότε όταν κυκλοφορείς ένα βιβλίο σε μεγάλη εκδοτική έχεις ήδη ένα έτοιμο ακροατήριο. Επίσης, οι μεγάλες εκδοτικές διαφημίζουν καλύτερα τη δουλειά σου κι αυτό βοηθάει πολύ στο να την προωθήσεις και να πουλήσεις περισσότερα αντίτυπα. Τα καταστήματα με τη σειρά τους εμπιστεύονται περισσότερο τα βιβλία από μεγάλες εκδοτικές αντί των ανεξάρτητων δουλειών που μπορεί και να μην τις έχουν ξανακούσει.

Η κύρια διαφορά με το να δουλεύεις για μεγάλη εκδοτική είναι ο editor που θα εποπτεύει το έργο σου καθ’ όλη τη διαδικασία και θα σε βοηθάει στο να δώσεις τον καλύτερο εαυτό σου.

Ποιοι καλλιτέχνες επηρέασαν περισσότερο τα έργα σας;

Gabriel: Υπάρχει ένας Βραζιλιάνος συγγραφέας comics που ονομάζεται Laerte Coutinho, ο οποίος είχε τεράστια επιρροή στη δουλειά μας, επειδή έβαζε τις ιστορίες του να εκτυλίσσονται στο Sao Paolo, την πόλη στην οποία ζούμε, και χάρη σ’ αυτόν θαυμάσαμε την δυνατότητα του να βάζεις τον δικό σου κόσμο σ’ ένα comic. Λατρεύω, επίσης, τα έργα των Frank Miller, Mike Mignola, Eduardo Risso και Sergio Toppi.

Πόσο εύκολα μπορεί ένας μη αγγλόφωνος συγγραφέας να κάνει επιτυχία στην αμερικάνικη βιομηχανία των comics;

Gabriel: Δεν είναι εύκολο. Κάποια στιγμή φτάνεις στο σημείο όπου δεν έχει σημασία από πού κατάγεσαι. Ο μόνος τρόπος να πετύχεις είναι μέσα απ’ τη δουλειά σου. Δεν μπορείς να πεις σε κάποιον ότι είσαι καλός συγγραφέας. Αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να γράφεις και με τον καιρό η ίδια η δουλειά σου θα μιλάει για εσένα. Με αυτόν τον τρόπο, θα έχεις την ευκαιρία να αποδείξεις πόσο καλός συγγραφέας είσαι.

Fabio: Νομίζω πως αν είσαι συγγραφέας το πιο δύσκολο πράγμα δεν είναι το να δείξεις ότι μπορείς όντως να γράψεις, αλλά το να δείξεις ότι έχεις κάτι να πεις, και αυτό μπορείς να το πετύχεις μόνο με τον καιρό και μέσα από τη δουλειά σου. Άρα, θα πρέπει να κάνεις εκδόσεις, ίσως και αυτοεκδόσεις, να γράφεις, κι απλά να παρακολουθείς τα αποτελέσματα. Αν τα αποτελέσματα τραβούν την προσοχή των εκδοτών οπουδήποτε στον κόσμο, τότε ίσως αυτή να’ ναι κι η ευκαιρία σου για να πετύχεις.

Υπήρξε μία μικρή συνεργασία μεταξύ του Fabio και του Graig Thompson με τίτλο BLOG WAR. Μπορείς να μας πεις μερικά πράγματα γι’ αυτό;

Fabio: Ήμουν φιλοξενούμενος για μία εβδομάδα στο σπίτι του Graig στο Portland και θέλαμε κι οι δυο μας να δημιουργήσουμε κάτι χωρίς την πίεση ή την ευθύνη των τωρινών μας projects (για εμένα το DAYTRIPPER, για εκείνον τον ΗΑΒΙΒΙ), απλά και μόνο για να διασκεδάσουμε. Συνεργαστήκαμε σε σχέδια που αφορούσαν την εβδομάδα που περάσαμε μαζί και τα ανεβάσαμε στα blogs μας. Το BLOG WAR δεν ήταν παρά ο πιασάρικος τίτλος που δώσαμε στο όλο εγχείρημα.

Το DAYTRIPPER ολοκληρώθηκε. Τι να αναμένουμε στη συνέχεια;

Gabriel: Έχω ξεκινήσει να δουλεύω σε ένα νέο storyline του CASANOVA με τον Matt Fraction, η οποία και θα εκδοθεί μέσα στο επόμενο έτος.

[Μετάφραση: Αλέξανδρος Τσαντίλας]

Recognition and fame are tough to share (especially in a demanding industry, such as the American comics one), unless you have to share it with your twin brother. Alright, maybe you don’t always agree with the ideas or the creative process, maybe you can’t stand the presence of your partner looking down your shoulder, but I think that there’s no greater reward than reaching the top and seeing that your brother is right there with you.

Of course, as far as I’m concerned, this is something I can only imagine. I really haven’t got a clue how that would make you feel (the only thing that me and my brother get to work on together is mutually getting on each other’s nerves), but this week’s guests, Gabriel Ba and Fabio Moon, know this situation firsthand and better than anybody else.

Both creators were born on June 5th, 1975 in Sao Paolo of Brazil, and the fact that they both shared the same passion in storytelling and comics has allowed them to remain inseparable until today, even when they have to work together. They have already collaborated in several occasions, such as the PIXU anthology (which was initially a two-issue self-publication, later released in a hardcover edition by Dark Horse) and DAYTRIPPER, a limited series published by Vertigo.

DAYTRIPPER, which was recently concluded after a 10-issue run, was a kind of a bet for the two brothers, since this isn’t just a mainstream comic. The story is situated in Brazil and the script has nothing to do with important, intergalactical or world-changing events. Instead, it narrates plain, ordinary situations in the life of the protagonist. This, of course, doesn’t mean that there’s nothing interesting going on in its pages. The basic premise of this comic is the fact that important events that can twist our life around might happen in an otherwise ordinary day, and we can’t even realize their significance.

Other than with each other, the two brothers have also worked with some of the most important creators in the Medium, such as Mike Mignola, Matt Fraction and Josh Whedon, among others. Gabriel has drawn issues of CASANOVA and Ba has handled penciling duties for the UMBRELLA ACADEMY limited series. The latter won the 2008 Eisner Award for best limited series, while the brothers also won another award in the same year for 5, another self-published anthology.

As you can see, this week’s guests are very busy and their projects stretch much further than what I mentioned in the paragraphs above. If you want to know about their others projects, the recently-concluded DAY TRIPPER, their plans for the future, as well as how it really feels to be working side by side with your brother, then read the following interview:

Is it easier or more difficult for the both of you to share the writing and the drawing, (like you do on DAYTRIPPER)? How does it work exactly?

Gabriel: It’s a little bit more difficult to work together, just because we need to agree on everything in order to move forward. The work is not easier or harder, it’s just the process that takes longer and we need to talk a lot more before we decide which way to go.

Fabio: It’s easier to have someone to work with side-by-side, because you’re creating and already you have an audience to see if it’s working. That’s how we create the ideas and the stories. The artwork has to be the best suited for the story, that’s how we divide the art.

You have both worked with a variety of writers, such as Mike Mignola, Joss Whedon, Matt Fraction and others. Does working with any of them beats working with your own brother?

Gabriel: I really enjoy the UMBRELLA ACADEMY scripts. They’re fun and crazy and they push me to do stuff I don’t usually do, but the whole process of working alongside with Fábio is different. It’s not just that we work on the same physical space and we can stop and talk all the time, but the level of commitment is a lot higher as well.

Fabio: No. Working with my brother beats all of them.

DAYTRIPPER isn’t what we could call a traditional comic book story, since it focuses on the small and not the big events in someone’s life. Is it easy to support a story about everyday life?

Gabriel: I think that the most wonderful things can happen on everyday life and most of the times these things are really small details that carry a lot of meaning. The goal is for the audience to sympathize with your main character and the best way to do that is to portray aspects of his life the reader can relate to.

Fabio: I also think you relate easier as a reader with characters that might do or feel something you know and see in your life. DAYTRIPPER might not be a traditional comic book story, but it is a traditional story, which focuses on the human dramas.

Are there any autobiographical elements in DAYTRIPPER?

Gabriel: We used a lot of reference for the backgrounds, places we know, some we’ve been to. We put a lot of our experience not so much on what happens to Brás, but on his feelings. We have lived similar moments and felt in similar ways and those feelings are what we’re trying to translate into the story.

How different is it, making a comic for an independent publisher, in comparison with one for Image or Vertigo?

Gabriel: There are some differences, some big and others small. The reader knows the publishers, they trust them, so you already get a head start when you’re putting your book out with a big publisher. They also publicize better your work and that helps a lot on promoting it and selling more books. The shops also trust the books by big publishers than the independent stuff they never heard of.

The main difference when you’re working with a big publisher is the editor who will follow your work through the whole process and help you make the best you can make.

Which are the artists that have mostly influenced your work?

Gabriel: There’s a brazilian comic-book author called Laerte Coutinho that has a huge influence on our work, because he used to tell stories set in São Paulo, the city we live in, and, thanks to him, we marveled at the possibility of putting your own world into the comic. I also love the art of Frank Miller, Mike Mignola, Eduardo Risso and Sergio Toppi.

How easy is it for a non English speaking writer to break into the US comics industry?

Gabriel: It’s not easy. It should come to a point where this is actually not an issue, where it doesn’t matter where you’re from. The only way to achieve that is through the work. You can’t tell someone you’re a good writer. You should write and in time your work will speak for itself and you may have a chance to prove how good a writer you are.

Fabio: I think the most difficult thing, if you’re a writer, isn’t to show you can write, but to show you have something to say, and you can only accomplish that in time and through your work, so you have to publish, maybe self-publish, write and just see what comes out, and if what comes out catches the attention of publishers anywhere in the world, that’s when you might break in.

There was a small collaboration between Fabio and Craig Thompson, called BLOG WAR. Can you tell us more about it?

Fabio: I was spending a week in Craig’s house in Portland and we both wanted to create something without the pressure or responsibility of our current projects (DAYTRIPPER for me and HABIBI for him), just for fun. We collaborated on drawings about our week together and that’s what we put on our blogs. BLOG WAR was just our catchy title.

DAYTRIPPER is over. What can we expect next?

Gabriel: I’m starting on a new story arc for CASANOVA, with Matt Fraction, to be published next year.

[Translated by Alexandros Tsantilas]