Writers’ Revolution?

Αφορμή για το παρόν post στάθηκε το άρθρο “Comics and the Diminishing Role of Artists in a Visual Medium”, που δημοσιεύθηκε στο Multiversity Comics. Η κεντρική ιδέα του άρθρου είναι ότι αυτή την εποχή στα αμερικανικά comics κυριαρχούν οι writers και ο ρόλος των artists (για ευκολία, όπου βλέπετε artist, εννοώ τον penciller ή penciller/inker) έχει υποβαθμιστεί, χωρίς να φταίει γι’ αυτό το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.

Το άρθρο μου έκανε κλικ, αφενός γιατί καταπιανόταν με ένα ενδιαφέρον θέμα, αφετέρου γιατί είναι κάτι που με είχε απασχολήσει κι εμένα, όπως και πολλούς άλλους, φαντάζομαι. Η άποψη μου; Το συμπέρασμα ότι γενικά ο ρόλος των writers έχει αναβαθμιστεί έναντι των artists ισχύει, αλλά έχω κάποιες ενστάσεις όσον αφορά την εξήγηση του φαινομένου. Allow me to explain.

ΤΟ ΑΙΩΝΙΟ ΔΙΛΗΜΜΑ

Κάποια διλήμματα μπορούν να διχάσουν τους λάτρεις των comics και να κάνουν την ατμόσφαιρα να μυρίσει μπαρούτι! DC ή Marvel; Dark Knight Returns ή Year One; Betty ή Veronica; Και φυσικά το κομβικότερο – ίσως – δίλημμα που απασχολεί τη βιομηχανία. Ποιος είναι σημαντικότερος για ένα comic; Ο writer ή ο artist;

-Εγώ είμαι ο καλύτερος! -Όχι, εγώ είμαι ο καλύτερος!

Τα comics είναι ένα υπέροχο είδος Τέχνης με την ιδιαιτερότητα να συνδυάζει δύο διαφορετικούς κόσμους. Τη λογοτεχνία και τη ζωγραφική. Κάποιοι – ιδιαίτερα ταλαντούχοι – άνθρωποι μπορούν να συνδυάζουν και τα δύο σε υψηλό επίπεδο. Το συνηθέστερο όμως είναι να χρειάζεται να συνεργαστούν δύο καλλιτέχνες (προφανώς σε ένα comic κατά κανόνα εργάζονται πολλοί περισσότεροι, αλλά ας περιοριστούμε στους δύο βασικότερους).

Άρα, το καλύτερο για τον αναγνώστη είναι να συναντηθούν δύο άτομα, που να μπορούν να αποτυπώσουν αρμονικά τις ιδέες τους στο χαρτί και – γιατί όχι;– να βελτιώσουν το τελικό τους αποτέλεσμα μέσα από τη συνεργασία τους. Ευτυχώς για εμάς, αυτό έχει συμβεί αρκετές φορές με υπέροχα αποτελέσματα.

Αν έπρεπε, πάντως, να απαντήσουμε στο δίλημμα, η προσωπική μου άποψη είναι ξεκάθαρη. Ως δομικό στοιχείο, ως απαραίτητο συστατικό, ως fundamental – που λεν’ και στο χωριό μου – το σχέδιο είναι σημαντικότερο. Χωρίς αυτό, το comic δεν είναι… comic. Το σχέδιο είναι που το διαφοροποιεί από ένα βιβλίο. Επίσης, αν δούμε και το comic ως προϊόν, το σχέδιο είναι το πρώτο πράγμα με το οποίο έρχεται σε επαφή ένας αγοραστής. Το όμορφο σχέδιο απογειώνει μια καλή ιστορία και κάνει ανεκτή ακόμη και μια μέτρια, ενώ το άσχημο καταστρέφει ακόμη και ένα αριστούργημα.

Jeff Smith: Τα κάνει όλα και συμφέρει!

Αν, λοιπόν, το σημαντικότερο συστατικό στοιχείο των comics είναι το σχέδιο, γιατί ο ρόλος του writer κυριαρχεί σήμερα;

ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΝΑΙ… Η ΙΣΤΟΡΙΑ!

Σκεφτείτε τα αγαπημένα σας comics. Αυτά που θεωρείτε τα καλύτερα. Σίγουρα έχουν ωραίο σχέδιο. Μπορεί να είναι και οπτικά αριστουργήματα. Το πιθανότερο, όμως, δεν είναι να τα επιλέξατε λόγω της ιστορίας; Για αυτό, άλλωστε, δε διαβάζουμε comics αντί για art books; Μια πολύ καλή ιστορία στέκεται με ένα, έστω ανεκτό, σχέδιο. Ένα κακογραμμένο comic δε σώζεται ούτε με το καλύτερο σχέδιο του κόσμου. Μπορεί να το αγοράσεις για το σχέδιο, αλλά δε θα το διαβάσεις. Πρόχειρα παραδείγματα άνισης ιστορίας και σχεδίου που μου έρχονται στο μυαλό; THE WALKING DEAD και DAWN.

Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία στις μέρες μας, για τον απλούστατο λόγο ότι έχουμε πολλά καλά comics. Και όσο και αν σου αρέσει το σχέδιο του Nick Pitarra (που είναι πολύ καλό και – κυρίως – ταιριαστό), όταν συζητάς για το πόσο γαμάτο είναι το THE MANHATTAN PROJECTS, το βασικό του στοιχείο που τονίζεις είναι η ιστορία του Jonathan Hickman. Καλές ιστορίες σημαίνει περισσότεροι πόντοι για τους writers.

IMAGE MAKERS

Το άρθρο μας θυμίζει ότι κάποτε οι artists ήταν βασιλιάδες. Και επαναστάτησαν. Και έφτιαξαν την Image. Και πούλαγαν εκατομμύρια αντίτυπα. Δεν τόνισε όμως κάτι. Ότι τα comics που παρήγαγαν ήταν – κατά κανόνα – πολύ χειρότερα. Πραγματικά, δεν υπάρχει καλύτερο παράδειγμα από την Image τότε και σήμερα. Από την έμφαση στους superstars σχεδιαστές, στη μετατροπή της σε παραγωγή ποιοτικών ιστοριών. Ποια εποχή ήταν καλύτερη για τον αναγνώστη;

ΘΑ ‘ΘΕΛΑ ΝΑ ‘ΣΟΥΝ ΕΔΩ!

Για να αφήσουν ο writer και ο artist τη σφραγίδα τους σε ένα run, θα πρέπει να είναι παρόντες. Ε, αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα των artists σήμερα. Πόσοι μπορούν να σχεδιάσουν το τεύχος στην ώρα του; Ο Capullo, ο Romita Jr., ο Bagley και λίγοι ακόμα. Μαντέψτε. Αυτοί οι artists δεν είναι υποβαθμισμένοι σε σχέση με τους writers των τίτλων τους. Πάντα σκέφτομαι το BATMAN ως τον τίτλο των Snyder/Capullo, όμως αν έχουν περάσει σαράντα πέντε μάστορες από το DAREDEVIL τότε, ναι, θα πεις το DAREDEVIL του Waid.

Ο ΠΟΛΥΓΡΑΦΟΤΑΤΟΣ ΚΥΡΙΟΣ WRITER

Και βέβαια ένας καλός writer μπορεί να γράφει πολλούς τίτλους κάθε μήνα. Αν κλείσεις τα μάτια και πιάσεις ένα comic στην τύχη, το πιθανότερο είναι να γράφει Scott Snyder, Brian Wood ή Geoff Johns. Δεν είναι λογικό να έχει πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας περισσότερο; Προσέξτε, όμως! Αυτοί οι writers είναι λίγοι. Λιγότεροι από δέκα. Νομίζω ότι μπορούμε άνετα να βρούμε άλλους τόσους artists υψηλού προφίλ. Το “πρόβλημα” είναι ότι υπάρχει μια πληθώρα ικανών artists, που, λογικό είναι, να δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν.

ΚΟΥΒΕΝΤΑ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ

Ο παράγοντας internet/κουβέντα για comics είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο, στο οποίο εστιάζει το άρθρο. Ο μαζικός σχολιασμός ευνοεί τους writers. Το διαπιστώνω κι εγώ. Γράφω ένα review και, αφού ασχοληθώ κάμποσο με την ιστορία, πάω στο σχέδιο. Κι εκεί αρχίζουν τα δύσκολα. Αν είναι μέτριο προς κακό, γράφεις: “κακό σχέδιο, υπερφορτωμένες σελίδες κτλ.”. Αν είναι καλό, γράφεις αντίστοιχα δυο αράδες και τέλος. Είναι πολύ περιορισμένα αυτά που μπορείς να γράψεις.

“Ο Johns και οι υπόλοιποι αλήτες με το New 52 φταίνε”!

Το ίδιο και με τις συνεντεύξεις. Ο writer είναι η χαρά του δημοσιογράφου. “Πείτε μας κύριε Bendis, τι κρύβει το μέλλον για τους Avengers”; “Αποκλειστικά spoilers για το επόμενο τεύχος JUSTICE LEAGUE από τον κύριο Johns”! Και το πανηγύρι ξεκινάει!

THE INTERNATIONAL

Ισχυρό πλήγμα έχουν υποστεί οι artists και από τον εντεινόμενο διεθνή ανταγωνισμό. Η προσέλκυση ταλέντων από όλο τον κόσμο δημιουργεί εμπόδια στην ανάδειξη κάποιου στο χώρο των αμερικανικών comics. Την ίδια ώρα ελάχιστοι είναι οι writers που δεν προέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Βρετανία. Άρα, ένας καλός writer μπορεί πιο εύκολα να κάνει όνομα, αφού είναι πολύ πιο απαραίτητος σε έναν εκδότη.

FIRST IMPRESSIONS

Ο artist έχει ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα και αυτό είναι η πρώτη εντύπωση. Ένας νέος και καλός artist μπορεί να γίνει πολύ γρήγορα γνωστός. Ο writer; Πολύ δυσκολότερα. Οι κορυφαίοι αυτή τη στιγμή writers έχουν τουλάχιστον μια δεκαετία στην κορυφή. Έτσι, μπορεί η αγαπημένη Fiona Staples να στέκεται ως ίση δίπλα στο μεγαθήριο Brian K. Vaughan, στο SAGA. Αυτή η αντικειμενικά δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία ανάδειξης ενός writer είναι που κάνει τη Marvel και τη DC να προσέχουν σαν τα μάτια τους τα χρυσά παιδιά τους, Bendis και Johns (και να τους παραδίδουν τα κλειδιά του μαγαζιού).

ΤΙ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΠΕΙ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ;

Που καταλήγουμε; Επιγραμματικά το ζουμί της υπόθεσης έχει ως εξής:
• Όντως οι writers έχουν πάρει κεφάλι στη σημασία για τη βιομηχανία.
• Στη πραγματικότητα όμως πρόκειται για λίγα άτομα, που ασχολούνται με μεγάλο όγκο εργασίας.
• Ένας artist είναι ευκολότερο να μπει στη βιομηχανία, αλλά ο ανταγωνισμός είναι πλέον τεράστιος.
• Το καλύτερο για εμάς τους αναγνώστες είναι, οι εκδοτικές εταιρείες – και κυρίως οι δύο μεγάλες – να αναγνωρίζουν το ρόλο των writers και των artists και να τους ανταμείβουν όπως τους αξίζει, ώστε να μας προσφέρουν comics υψηλού επιπέδου.