Οθέλος, Μια Pulp Tραγωδία

“Μια pulp τραγωδία, που θα μπορούσε να περιγραφεί ως μεταφορά του σαιξπηρικού αριστουργήματος στη σύγχρονη μητρόπολη και άλλες τέτοιες κοινοτοπίες. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια λίγο αστυνομική, λίγο ερωτική, συγχρόνως όμως πολύ φθηνή ιστορία”

Με αυτά τα λόγια αρχίζει η παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του comic που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις ΚΨΜ. Το σενάριο υπογράφει ο Τάσος Θεοφίλου, ενώ το σχέδιο επιμελήθηκε η μυστηριώδης Χριστίνα Σ.

Πράγματι πρόκειται για μια ιστορία που θυμίζει τις pulp περιπέτειες, όπου οι “καταραμένοι” σκληροτράχηλοι ήρωες κολυμπάνε σε αλκοολούχα πελάγη και οι σαγηνευτικές πρωταγωνίστριες αναδύονται μέσα από καπνούς τσιγάρων στο ημίφως καταγωγίων. Κι όμως, αν και το graphic novel εμπεριέχει όλα τα κλισέ στοιχεία του noir, το πλεονέκτημά του είναι ότι παραμένει συνειδητά μια “φθηνή” ιστορία.

Ένας ξεπεσμένος αστυνομικός ρεπόρτερ, σε ρόλο αφηγητή, καταπιάνεται με μια σειρά περιστατικών του αστυνομικού δελτίου και ψάχνει τη σύνδεση μεταξύ τους. Όπως η ιστορία ξεδιπλώνεται, από τις σελίδες παρελαύνουν όλες οι φιγούρες της παράλληλης πραγματικότητας του υποκόσμου. Δευτεροκλασάτοι κακοποιοί, freelancers εκτελεστές, μικρομεσαίο αφεντικό μαφίας και τα τσιράκια του, μπάτσοι σε μοτοσικλέτες, μπάτσοι σε περιπολικά, όλοι τους κατέχουν έναν σημαντικό ή ασήμαντο ρόλο στην πλοκή της υπόθεσης. Ο Οθέλος είναι ληστής τραπεζών. Ερωτεύεται την Δυσδαιμόνα, κόρη εισαγγελέα. Η μοίρα επιφυλάσσει, όπως πάντα, εκπλήξεις που δικαιολογούν τη λέξη “τραγωδία” στον υπότιτλο.

Η αφηγηματική ροή είναι άψογη. Η εναλλαγή του κέντρου βάρους της ιστορίας γίνεται με τρόπο κινηματογραφικό. Τα panels όπου διαβάζουμε το μπλοκάκι σημειώσεων του δημοσιογράφου λειτουργούν είτε ως fast forward αφήγηση είτε ως συνοπτικά flashbacks, ενώ ο τρόπος της μετακίνησης στον χωροχρόνο της πλοκής από σελίδα σε σελίδα καλύπτει το σύνολο της εξιστόρησης χωρίς κενά.

Το σχέδιο της Χριστίνας Σ. σε μαύρο και άσπρο μοτίβο, όπως ο Οθέλος και η Δυσδαιμόνα, αποδίδει απόλυτα με εικόνες την σεναριακή δομή. Άλλοτε αφηρημένα και με ένταση και άλλοτε με έμφαση στις λεπτομέρειες, η εικαστική αφήγηση ακολουθεί την εξέλιξη και επικεντρώνει στη σημαίνουσα κάθε φορά κατάσταση. Μερικές ατέλειες δεν μειώνουν την αξία της δουλειάς και δικαιολογούνται από το γεγονός ότι το έργο ολοκληρώθηκε σε βάθος χρόνων, οπότε και η εξέλιξη της σχεδιάστριας είναι εμφανής.

Οι συντελεστές έπλασαν τον κόσμο του ΟΘΕΛΟΣ, ΜΙΑ PULP ΤΡΑΓΩΔΙΑ με τα υλικά από τη δική μας καθημερινή πραγματικότητα. Οι φιγούρες του έργου δεν θυμίζουν σε τίποτα εκείνους τους μυστηριώδεις τύπους του σελιλόιντ ή της pulp κουλτούρας. Είναι οι φάτσες που θα δούμε και θα προσπεράσουμε ή που θα μας κάνουν να αποστρέψουμε το βλέμμα, είναι αυτοί που δεν έχουν τίποτα το γοητευτικό πάνω τους, παρά την υποτιθέμενη έλξη της παρανομίας. Το ΟΘΕΛΟΣ δε θυμίζει Shakespear, παρά τις πολλές λεπτομέρειες που παραπέμπουν στο έργο του μεγάλου Βρετανού. Το ΟΘΕΛΟΣ θυμίζει b-movie, θυμίζει Quentin Tarantino, όπως αναφέρεται και στις σελίδες του, και, γιατί όχι, Γιάννη Οικονομίδη.

Η σύνδεση με την υπαρκτή, αλλά αφανή πραγματικότητα, είναι επιθυμία του ίδιου του συγγραφέα. Με την εκπεφρασμένη πολιτική του θέση ως αναρχικός, ο Τάσος Θεοφίλου δεν κρύβει τις σκέψεις του για την κοινωνία και τους θεσμούς. Τους ήρωές του συνοδεύουν προβληματισμοί πάνω σε κοινωνικά ζητήματα και τους κατατρέχουν τα φαντάσματα του Nietzsche, του Debord και του Marx. Άλλωστε,  γνώστης της Ένατης Τέχνης, ο ίδιος αρέσκεται στο να αντλεί παραδείγματα από τον κόσμο των comics προς αποτύπωση μιας άλλης θέασης της κοινωνικής πραγματικότητας.

Τελικώς, αυτή η ιστορία, κάτω από το φθηνό της περίβλημα, διαθέτει ένα ακριβό περιεχόμενο, την αλήθεια μιας κοινωνίας σε μια δεδομένη εποχή. Αυτή η βαθιά αλήθεια που θέλουμε να αποφύγουμε ήταν που οδήγησε και στην κατάσχεση αποσπασμάτων, ως αποδεικτικού υλικού στη δικαστική οδύσσεια που επί σειρά ετών βιώνει ο συγγραφέας και που ευτυχώς δεν του έχει στερήσει μέχρι σήμερα τη διάθεση να συνεχίσει να γράφει.

Συμπερασματικά, λοιπόν, καίτοι το ΟΘΕΛΟΣ, ΜΙΑ PULP ΤΡΑΓΩΔΙΑ δεν διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας ή καλλιτεχνικής αρτιότητας, είναι ένα δυνατό, ρεαλιστικό και άξιο προσοχής εκδοτικό εγχείρημα. Μια αληθινή, ψυχωμένη, σύγχρονη, αστυνομική τραγωδία με underground νότες.