Palestine

PALESTINE

Writer/Artist: Joe Sacco

Όταν πριν από ένα μήνα περίπου άρχισα να διαβάζω το PALESTINE, προσωπικά δεν περίμενα ότι λίγες μέρες αργότερα, η ιστορία θα επαναλαμβανόταν στην πολύπαθη αυτή γωνιά του πλανήτη. Έτσι ξαφνικά βρέθηκα να διαβάζω κάτι που ήταν (για μια ακόμα φορά) τόσο επίκαιρο…

Το PALESTINE είναι το comic που  ανέδειξε το είδος του comics journalism αλλά και το δημιουργό του, Joe Sacco (καμία συγγένεια με τον δικό μας Βασίλη Σάκκο). Το comic εξιστορεί τις περιπλανήσεις και τις αναζητήσεις του συγγραφέα στην εμπόλεμη Παλαιστίνη μεταξύ 1991 και 1992, κατά τη διάρκεια δηλαδή, της πρώτης ιντιφάντα.

Ο Sacco με τη δημιοσιογραφική του ιδιότητα, αλλά και αυτή του ξένου/αμερικανού υπηκόου έχει πρόσβαση και στις δύο πλευρές της αντιπαράθεσης και τη δυνατότητα να ακούσει γνώμες και από τους μεν και από τους δε.

Ο συγγραφέας περιπλανείται στην κατεχόμενη Ιερουσαλήμ, στους καταυλισμούς της Δυτικής Όχθης, στους συνοικισμούς των Εβραίων στα κατεχόμενα στη λωρίδα της Γάζας και συνομιλεί με Παλαιστίνιους διαφόρων ηλικιών. Όλοι τους έχουν κάτι να πουν. Οι πιο ηλικιωμένοι για το πως τους έδιωξαν οι Ισραηλινοί από τα σπίτια τους και τη γη τους. Οι νεότεροι για την καταπίεση – πολιτική, κοινωνική και οικονομική- που δέχονται από το Ισραηλινό καθεστώς. Το τι τους οδήγησε στην εξέγερση. Τον τρόπο που ενεργεί ο στρατός. Τις μέρες/μήνες που πέρασαν στη φυλακή (θεωρείται ατιμωτικό να ΜΗΝ έχει πάει κάποιος φυλακή). Τις μάχες με το στρατό και την αστυνομία. Ακόμα και οι μαθητές έχουν να μιλήσουν για πυροβολισμούς και πετροπόλεμους. Μαθαίνουμε και πως ξεκίνησε η ιντιφάντα. Πηγαίνει όμως και στην απέναντι όχθη να δει τι έχουν να του πουν και οι Ισραηλινοί. Συζητάει μαζί τους και ακούει τις ανησυχίες τους. Δε μένει όμως μόνο στα γεγονότα του πολέμου. Συζητάει για τις συνθήκες διαβίωσης των Παλαιστινίων, τα δικαιώματα και τη μόρφωση των μουσουλμάνων γυναικών, τα σχολεία..

Όλα αυτά τα κάνει όμως με τη ματιά του δημοσιογράφου. Πάντα με το μπλοκάκι στο χέρι, κυνηγάει, ίσως αν μπορούσε να προκαλέσει κιόλας θα το έκανε, τα επεισόδια ώστε να μπορέσει να βγάλει “είδηση”, να τραβήξει μια καλή φωτογραφία. Προσπαθεί ο Sacco να κρατήσει μια ουδέτερη “δημοσιογραφική” στάση στα γεγονότα, αλλά τα γεγονότα τον αγγίζουν και σε σημεία διακρίνονται κάποια δείγματα συμπάθειας προς τη μία ή την άλλη πλευρά.

Ο λόγος του Sacco είναι ευθύς και καθαρός, πολλές φορές ίσως και λίγο απλοϊκός, λίγο “αμερικάνικα” αφελής. Καταφέρνει όμως και προσεγγίζει αυτά τα τόσο σημαντικά και πολλές φορές σοκαριστικά γεγονότα με ένα απόλυτα ρευστό τρόπο, κολλάς στο κείμενο (που είναι άπειρο) και δεν μπορείς να σταματήσεις με τίποτα να διαβάζεις για βασανισμούς, πυροβολισμούς και φτώχεια (ότι κάνουν και τα δελτία ειδήσεων δλδ.) Το χιούμορ δε λείπει και ίσως να είναι αυτό που τελικά επιτρέπει στον αναγνώστη να ολοκληρώσει την ανάγνωση ενός τόσο βαριού θέματος.

Εκτός από πολύ δυνατό λόγο, ο Sacco, έχει και πολυ δυνατό σχέδιο. Για την ακρίβεια, ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΟ σχεδιο. Ακολουθεί μια λίγο καρτουνίστικη προσέγγιση στη σχεδίαση των ανθρώπινων μορφών, αλλά κατά τα άλλα κάθε panel έχει εκπληκτική λεπτομέρεια. Ο Sacco χρησιμοποιεί διάφορες συνθέσεις σελίδας, με διαφορετικά μεγέθη panel, με στοιχισμένα panels, διαγώνια, κατακόρυφα κλπ. ανάλογα με την ιστορία που θέλει να πει, δημιουργώντας έτσι μια πολύ δυναμική ατμόσφαιρα στην αφήγησή του.

Ένα συνολικά πολύ καλό comic book, που διαπραγματεύεται με πολύ ωραίο τρόπο ένα σοβαρότατο και, όπως αποδεικνύεται, πάντα επίκαρο θέμα, που διαβάζεται ακόμα και για επιμορφωτικούς λόγους και μόνο. Αυτό το comic χάρισε στο Sacco ένα American Book Award και δημιούργησε μια ολόκληρη σχολή. Ακολούθησε το 2001 το (κατά τη γνώμη μου ακόμη καλύτερο) SAFE AREA: GORAZDE για το πόλεμο στη Βοσνία. Κυκλοφορεί σε διάφορες εκδόσεις, μία εκ των οποίων στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΚΨΜ.