Why Αre We So Involved?*
Την προηγούμενη Πέμπτη το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών φιλοξένησε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εκδήλωση. Με αφορμή τα 50α γενέθλια του Asterix, σε συνεργασία με τη Μαμούθ Κόμιξ, κάλεσε μικρούς και μεγάλους να μοιραστούν τις αναγνωστικές εμπειρίες τους από τους ήρωες των Uderzo και Goscinny (για την εκδήλωση θα διαβάσετε σύντομα αναλυτικά κείμενα). Ο τίτλος της στρογγυλής τράπεζας που φιλοξένησε τον Achde, τον τωρινό σχεδιαστή του Lucky Luke, τον Γιάννη Σκαρπέλο, Αναπληρωτή Καθηγητή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και από τους πρώτους ακαδημαϊκούς που ασχολήθηκαν στην Ελλάδα με τα comics, τον δημοσιογράφο Άρη Μαλανδράκη, τον γνωστό γελοιογράφο Στάθη και το συγγραφέα Χρήστο Χωμενίδη, είχε τίτλο, “Asterix, ένα παγκόσμιο φαινόμενο”.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω με τον Achde και μια από τις ερωτήσεις που του έκανα ήταν, πώς ακριβώς κάποιοι ήρωες όπως ο Asterix, ο Tin Tin, ο Mickey Mouse, ο Lucky Luke, ήρωες τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους, ως προς τα χαρακτηριστικά, αλλά και τους συμβολισμούς τους, καταφέρνουν να είναι διαχρονικοί και παγκόσμιοι. Τι είναι αυτό που τους δένει με τους αναγνώστες τους, τι είναι αυτό που κάνει γονείς να ξαναδιαβάζουν μαζί με τα παιδιά τους τις περιπέτειες τους, τι είναι αυτό που κάνει έναν μικρό να τους αγαπά και έναν μεγάλο να τους λατρεύει;
Οι δημιουργοί αυτών των χαρακτήρων, μας παρέδωσαν ήρωες και ιστορίες βγαλμένους μέσα από την προσωπική τους ματιά απέναντι στον κόσμο. Με αυθορμητισμό και αυθεντικότητα, θα τολμούσα να πω, απεικόνισαν την καθημερινότητα, μια καθημερινότητα που ανήκει σε όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται και με τι ασχολούνται. Στο Γαλατικό χωριό συναντάς τον ψαρά, ο οποίος όπως πολύ εύστοχα παρατήρησε ο Achde θα μπορούσε να είναι ένας ψαράς από τον Πειραιά ή από οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου. “Είναι η ιστορία του Δαβίδ και του Γολιάθ. Ο καθένας από εμάς μπορεί να ταυτιστεί με την εικόνα της τιμωρίας απέναντι σε καταστάσεις και πράγματα μεγαλύτερα από εμάς”, δήλωνε ο Uderzo σε παλαιότερη συνέντευξη του στο περιοδικό Time. Στις ιστορίες του Tin Tin έρχεσαι σε επαφή με ιστορικά γεγονότα και ανακαλύψεις που επηρέασαν ολόκληρη την ανθρωπότητα. Στη Λιμνούπολη, παρατηρείς κοινωνικά στερεότυπα που ισχύουν παντού.
Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες έχεις την αίσθηση ότι όλα αυτά θα μπορούσαν να διαδραματίζονται δίπλα σου, οι διάλογοι να ακούγονται από το απέναντι μπαλκόνι, ακόμα και εσύ ο ίδιος πολλές φορές νιώθεις να ταυτίζεσαι με κάποιον από τους χαρακτήρες. Και στο σημείο αυτό ενδιαφέρον έχει να θυμηθούμε την παραδοχή που κάνει ο McCloud στο UNDERSTANDING COMICS, σχετικά με την απεικόνιση των cartoons. Σύμφωνα με τον McCloud, όσο πιο απλό είναι το “πρόσωπο” του cartoon, τόσο πιο πολλούς ανθρώπους περιγράφει και τόσο πιο πολύ μπορεί κανείς να ταυτιστεί μαζί του. Ο Tin Tin ή ακόμα και ο Mickey, είναι απλά σχήματα τα οποία “επιτρέπουν στους αναγνώστες να δουν τον εαυτό τους εκεί”.
Από την άλλη, φρόντισαν με ιδιαίτερη δεξιοτεχνία να δομήσουν με τέτοιο τρόπο τις αφηγήσεις, ώστε να είναι το ίδιο ελκυστικές σε παιδιά και μεγαλύτερους αναγνώστες. Οι χαρακτήρες αυτοί είναι ένα μείγμα παιδικότητας και ενήλικης φυσιογνωμίας. Είναι άραγε τυχαίο που ποτέ δεν ανακαλύπτουμε την ηλικία του Tin Tin ή ότι στις ιστορίες του Disney πολλοί από τους ήρωες είναι “αγνώστου προελεύσεως”; Και πίσω από το χιούμορ και τη δράση κρύβονται παράλληλες ιστορίες και γεγονότα, πρόσωπα από τη σύγχρονη πραγματικότητα – σε πολλά τεύχη του Asterix έχουν κάνει την εμφάνιση τους γνωστές προσωπικότητες όπως ο Ζακ Σιράκ ή οι Beatles, δίνοντας νέες διαστάσεις που τις ανακαλύπτεις μεγαλώνοντας.
Και όλα τα οφείλουμε στους οξυδερκείς αυτούς δημιουργούς, έξοχους κοινωνικούς παρατηρητές που θέλησαν να μοιραστούν με απόλυτη εξωστρέφεια, με όλους εμάς τις σκέψεις και τις εμπειρίες τους, προσφέροντάς μας διασκεδαστικές και συναρπαστικές πανανθρώπινες ιστορίες.
* ο τίτλος προέρχεται από το βιβλίο του Scott McCloud, UNDERSTANDING COMICS.
