AUTOMATIC KAFKA

Writer: Joe Casey
Artist: Ashley Wood
Letterer: Richard Starkings & Comicraft’s Saidal letters
Editor: Scott Dunbier
Original Format: 9 issue miniseries
Original Run: September 2002 – July 2003
DC Comics (WildStorm)

Η αποδόμηση, ή ακόμη και η σατιρική ματιά απέναντι στους υπερήρωες, είναι πλέον ένα συχνό φαινόμενο και συνεχίζει ακάθεκτο, δίνοντάς μου την εντύπωση ότι σε κάποιο χρονικό διάστημα θα φτάσουμε να έχουμε περισσότερους τίτλους σε αυτή τη συνομοταξία, παρά σε αυτή των κλασικών superhero stories. Το όλο θέμα έχει μάλλον καταντήσει και ολίγον τι κουραστικό, μιας και τα περισσότερα (αν όχι όλα) από αυτά που ήταν να ειπωθούν έχουν πλέον ειπωθεί – και σε αρκετές παραλλαγές.

Ο βίαιος υπερήρωας, ο ηθικά κενός, ο αλκοολικός, ο ψυχωτικός, ο ναρκομανής, ο σεξουαλικά πειραγμένος, ο διεφθαρμένος και ο ψυχοπαθής είναι ιδιότητες που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο σε νέους τίτλους ή παρωδίες, αλλά ακόμη και στους mainstream τίτλους που φέρνουν τα ονόματα των πρωτοκλασάτων υπερηρώων. Οπότε, με λίγα λόγια, είναι δύσκολο να βρεις πλέον κάτι που να μην έχει ξαναειπωθεί και να αξίζει, στον τομέα της αποδόμησης-παρωδίας.

Ο μόνος τρόπος να απολαύσεις έναν από τους παραπάνω τίτλους είναι να επικεντρωθείς στην ιστορία και σε οτιδήποτε άλλο έχουν να προσφέρουν (στους τομείς της αφήγησης ή του σχεδίου), εκτός από τα δηλητηριώδη βέλη που εκτοξεύουν ενάντια στον εύκολο στόχο του superhero genre.

Ένας από αυτούς είναι και το AUTOMATIC KAFKA, το οποίο πρωτοκυκλοφόρησε πριν οχτώ περίπου χρόνια, από το imprint Eye Of The Storm της WildStorm. Πρόκειται για μια superhero ιστορία, που επικεντρώνεται στον Automatic Kafka, ένα ανδροειδές, πρώην μέλος της superhero ομάδας των $tranger$ και στην έκλυτη ζωή του μετά τη διάλυση της εν λόγω ομάδας. Η ιστορία πατάει σε πολλά από τα (κλισέ πλέον) στοιχεία της αποδόμησης και της σάτιρας του είδους: ο Kafka είναι εθισμένος στα ναρκωτικά και τη διασημότητα, ενώ, αν και ανδροειδές, έχει αρκετά ψυχολογικά προβλήματα και issues κάθε είδους. Το ίδιο συμβαίνει και με όσους από τους πρώην teammates του βλέπουμε, ενώ και ο πρώην “manager” της ομάδας δεν είναι και… Xavierικά, ας πούμε, αλτρουιστής.

Παρ’ όλα αυτά, όμως, το AUTOMATIC KAFKA δεν παρωδεί το superhero genre, αλλά τη βιομηχανία που προκύπτει από αυτό (κάτι που δε φαίνεται μόνο από το καθόλου διακριτικό όνομα της υπερηρωικής ομάδας των $tranger$). Σατιρίζει επίσης κάποια από τα στοιχεία της pop κουλτούρας: τη διασημότητα, την τηλεόραση, τον καταναλωτισμό, ακόμη και την υπερβατική συμπεριφορά. Και το κάνει με έναν τρόπο που, τότε τουλάχιστον, δεν ήταν συνηθισμένος.

Η ιστορία που ξετυλίγει ο Joe Casey (Χ-ΜΕN: CHILDREN OF THE ATOM, WILDCATS VOL. 2) είναι σίγουρα αντισυμβατική και, σε πολλά σημεία, χαοτική. Συνδυάζει τη δράση με αποδόμηση, παρωδία, ακόμη και φόρους τιμής, σε μια μη γραμμική αφήγηση, που ξεκινά από τις δικές του φόρμες για να καταλήξει σε αυτές του Grant Morrison και την εμφάνιση του ίδιου του Casey και του artist, Ashley Wood, στις τελευταίες σελίδες του comic. Στο ενδιάμεσο, έχουμε παρακολουθήσει αρκετούς πειραματισμούς και φόρους τιμής σε τεχνικές άλλων, καθώς και έναν ενήλικα Charles Brown να συναναστρέφεται με τους υπόλοιπους ήρωες των PEANUTS, μια ημέρα αφότου έχασε στο αγαπημένο του τηλεπαιχνίδι (στο #4)!

Την ίδια περίπου πορεία ακολουθεί και το σχέδιο του Wood (POPBOT, ZOMBIES vs ROBOTS), το οποίο, αν και παραμένει σταθερό σε τεχνική, είναι σίγουρα διαφορετικό και πιο πειραματικό από το everyday comic book των μεγάλων εταιρειών. Θα μου επιτρέψετε, όμως, να μην επεκταθώ περισσότερο σε αυτό, μιας και τα fanboyικά αισθήματά μου απέναντι στον συγκεκριμένο artist μπορεί να πείσουν τους πιο ευκολόπιστους ότι πρόκειται για το comic της δεκαετίας (και βάλε) και δε θέλω να πάρω κανέναν στο λαιμό μου.

Οπωσδήποτε, το AUTOMATIC KAFKA δεν αποτελεί το comic της δεκαετίας, ειδικά αν το εξετάσουμε μέσα στο κουρασμένο concept που υπηρετεί. Άλλωστε, η αποδόμηση και η σάτιρα αποτελούσαν ενδιαφέρον στοιχείο πριν γεννήσουν το δικό τους genre. Από εκεί και πέρα, μάλλον το όλο θέμα κουράστηκε. Έξω από αυτό, όμως, αποτελεί ένα ενδιαφέρον και πειραματικό (τουλάχιστον για την εποχή του) ανάγνωσμα, το οποίο επικεντρώνεται γύρω από την post-superhero ζωή του πρωταγωνιστή.

Σίγουρα, όμως, διαθέτει και κάποιες αδυναμίες. Οι πειραματισμοί του Casey είναι αναμφισβήτητα επιτυχημένοι στο σύνολό τους, ωστόσο, το γεγονός ότι παίζουν με κάποια κλισέ, τους καθιστά ευάλωτους να γίνουν, ουκ ολίγες φορές, ένα με αυτά. Και αυτό οπωσδήποτε συμβαίνει κάποιες φορές, ειδικά αν διαβάσει κανείς το comic, για πρώτη φορά, σήμερα, όπου τα συγκεκριμένα κλισέ έχουν εμφανιστεί μερικές εκατοντάδες φορές ακόμη. Μέσα σε αυτά, θα μπορούσε να συγκαταλέγεται, πλέον, και το τέλος της σειράς, το οποίο, ωστόσο, αποτελεί μια σάτιρα, όχι μόνο για των υπερηρωικών ιστοριών, αλλά και της βιομηχανίας των comics, γενικότερα. Δε θα μπω σε περισσότερες λεπτομέρειες, για να αποφύγω τα spoilers, ωστόσο, θα πω ότι είναι σίγουρα διαφορετικό, κι όχι μόνο επειδή οι δύο δημιουργοί εμφανίζονται στις σελίδες του.

Το αν θα εκτιμήσει, λοιπόν, κανείς το AUTOMATIC KAFKA, εξαρτάται κυρίως από το context, στο οποίο θα το βάλει. Αν, δηλαδή, μιλήσουμε για παρόμοιες προτάσεις που περιλαμβάνουν τα πρώτα (και καλύτερα) δείγματα αποδόμησης, όπως τα WATCHMEN, THE DARK KNIGHT RETURNS και τα σχετικά έργα του Rick Veitch (BRAT PACK, THE ONE), το KAFKA δεν έχει καμιά ελπίδα και βαλτώνει μέσα στα κλισέ που παρωδεί και τις εξυπνακίστικες ατάκες που χρησιμοποιεί. Αν, όμως, το φέρουμε αντιμέτωπο με πιο πρόσφατα παραδείγματα, όπως το AFTER THE CAPE (εντάξει, είναι ψιλοτραγικό παράδειγμα), καταλαμβάνει μια αρκετά ψηλή θέση – ειδικά αν το δούμε στη μορφή για την οποία προορίστηκε, αυτή δηλαδή του πειράματος, από την καλλιτεχνική πλευρά, αλλά και αυτή του marketing.

Είναι όλα, λοιπόν, θέμα context (και, όπως ίσως καταλάβατε ήδη, προσπάθειας να χωρέσω στην παραπάνω παράγραφο κάποιες παράλληλες προτάσεις, χωρίς να χάσω τον ειρμό μου). Όπως και να ‘χει, πάντως, πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον ανάγνωσμα, το οποίο από αλλού ξεκινά και αλλού καταλήγει. Και το κάνει και πρόωρα, μιας και η σειρά, η οποία προοριζόταν για 12 τεύχη, ολοκληρώθηκε τελικά στα 9.

Ένα ενδιαφέρον, τέλος, στοιχείο είναι το γεγονός ότι το AUTOMATIC KAFKA δεν κυκλοφορεί σε οποιαδήποτε μορφή trade, οπότε όσοι το αναζητήσετε, θα πρέπει να έχετε το νου σας για τα μεμονωμένα τεύχη.

Είμαι σίγουρος, πάντως, ότι δεν είπα όσα προσπάθησα να πω σχετικά με το AUTOMATIC KAFKA, αλλά παρηγορούμαι από το γεγονός ότι και το ίδιο το comic δε σου λέει όλα όσα θέλει να πει από την πρώτη ανάγνωση. Δεν εννοώ, βέβαια, πως πρέπει να ξαναδιαβάσετε το review μου για να καταλάβετε κι άλλα – απλά, αν είδατε κάτι που σας ακούστηκε ενδιαφέρον σε αυτό, διαβάστε το comic…