Top 10 Alan Moore Comics: 8. THE LEAGUE OF EXTRAORDINARY GENTLEMEN

Writer: Alan Moore
Artist: Kevin O’Neil
DC Comics (America’s Best Comics), Top Shelf

Μακράν από τους πιο ενδιαφέροντες τίτλους. Μόλις τον διαβάσεις, θέλεις να μάθεις για αυτούς τους εξαιρετικούς κυρίους. Και είναι, μα την αλήθεια, εξαιρετικοί! Η σειρά αυτή είναι από τις αγαπημένες μου και τις πιο πολυδιαβασμένες μου. Γιατί, όπως τα περισσότερα έργα του Moore, χρήζει περισσοτέρων της μιας αναγνώσεων. Και, όπως τα περισσότερα comics του Moore, αναδεικνύει τη μεγαλοφυΐα του δημιουργού. Αυτός είναι και ο λόγος που το LXG έφτασε και στην 31η θέση του δικού μας Top 100 της δεκαετίας.

Πολλοί είναι οι καλλιτέχνες, από πολλές διαφορετικές Τέχνες, που αποφασίζουν να αναμείξουν είδη, ή να πειραματιστούν με έργα ήδη γνωστά, επαναπροσδιορίζοντάς τα. Σε αρκετές περιπτώσεις, τέτοιου είδους πειραματισμοί είναι από αδιάφοροι ως αποτυχημένοι. Αυτό δεν ισχύει στο LXG. Ο Moore αποφασίζει να πει μια ιστορία, χρησιμοποιώντας ήρωες από γνωστά λογοτεχνικά έργα και η επιλογή δεν είναι, φυσικά, τυχαία (τί είναι, άλλωστε, τυχαίο σε ό,τι κάνει ο Moore;). Πρόκειται για έργα που γράφτηκαν στη Βικτωριανή Εποχή, μια περίοδο δόξας της μεγάλης Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Ας μη σας κρατάω σε αγωνία και ας δούμε τους βασικούς ήρωες που απαρτίζουν την εξαιρετική αυτή ομάδα.

Αδιαμφισβήτητο μυαλό της ομάδας είναι μια κυρία. Είναι φανερό ότι ο Moore, βάζοντας στον τίτλο της ομάδας τη λέξη “gentlemen” και στην κεφαλή της μια γυναίκα, σχολιάζει τον πουριτανισμό της Βικτωριανής Εποχής, αλλά και αποκαλύπτει την απλή αλήθεια για το ποιος ηγείται πραγματικά. Πρόκειται, για την Wilhelmina Murrey, που κάποιοι τη γνωρίζουν καλύτερα σα Mina Harker, πρωταγωνίστρια στο DRACULA του Bram Stoker. Τη πρωτοβλέπουμε μετά την… ατυχή συνάντηση με τα βαμπίρ, χωρισμένη από τον Jonathan και με μόνιμο αξεσουάρ της ένα κόκκινο μαντήλι γύρω από το λαιμό, για ευνόητους λόγους. Συναντάται με τον Campion Bond, μέλος των Βρετανικών Υπηρεσιών, ο οποίος της ζητά να εντοπίσει ένα-ένα τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας. Με ένα θαλάσσιο όχημα που δε βλέπουμε, φτάνει στο Κάιρο.

Εκεί, σε ένα καταγώγειο για οπιομανείς, βρίσκει τον Alan Quatermain. Ο λογοτεχνικός αυτός ήρωας του H.R. Haggard αντανακλά την επέκταση της αυτοκρατορίας στην Αφρική και τη τάση της λογοτεχνίας της εποχής για θέματα από εξωτικές, μακρινές χώρες. Το μόνο που έχω διαβάσει από μια μακρά σειρά έργων του Haggart με ήρωα τον Quatermain, είναι το ΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΣΟΛΩΜΟΝΤΑ. Είναι ο πιο άγνωστος στο ευρύ κοινό χαρακτήρας, αλλά ήταν εξαιρετικά δημοφιλής στην εποχή του. Αντανακλούσε την εικόνα του εξωτικού ήρωα, που αδυνατεί να ζήσει στις απαίσιες πόλεις, ενώ είναι και “ο τόσο καταδεκτικός με τους ντόπιους λευκός”.

Στην περιπετειώδη έξοδο του Alan και της Mina από το Κάιρο, αποκαλύπτεται το μυστηριώδες θαλάσσιο όχημα της ομάδας και ο ακόμα πιο μυστηριώδης ιδιοκτήτης του. Δεν είναι άλλο από τον “Ναυτίλο” και τον αδιαμφισβήτητο καπετάνιο του, τον Nemo. Θέλω να πιστεύω ότι οι περισσότεροι από εμάς μεγαλώσαμε διαβάζοντας Ιούλιο Βερν και ενθουσιαστήκαμε ως παιδιά με το 20.000 ΛΕΥΓΕΣ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ και ας μην είχαμε ιδέα τί ήταν οι λεύγες, σε αυτή την ηλικία. Ο Nemo του Moore είναι Ινδός, πράγμα που υπάρχει ως στοιχείο στα βιβλία, απλά ο Moore τον παρουσιάζει εντελώς μαχαραγιά και “χτίζει” έναν απίθανο “Ναυτίλο”, που λάτρεψα και είχα την αγωνία μη πάθει τίποτα, διαβάζοντας το comic. Στο βιβλίο, αν θυμάμαι καλά, έλεγε ότι ο “Ναυτίλος” έμοιαζε με θαλάσσιο τέρας και ο Moore επιλέγει τη μορφή του γιγαντιαίου καλαμαριού, που συναντάται στο “20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα”, αλλά σαν εξωτερικός κίνδυνος. Παρασύρθηκα, συγγνώμη. Συνεχίζω, λοιπόν.

Οι τρεις τους οδεύουν για το Παρίσι για να εντοπίσουν και να στρατολογήσουν τον 4ο της ομάδας. Σε αυτό το σημείο της ιστορίας είναι που ενθουσιάστηκα πάρα πολύ. Και αυτό γιατί ο σύνδεσμος της ομάδας στη γαλλική πρωτεύουσα δεν είναι άλλος από τον Αύγουστο Ντιπέν, ήρωα του E.A. Poe. Μάλιστα, ο γάλλος επιθεωρητής πάει την ομάδα στη Rue Morgue, όπου και εκτυλίσσεται μια από τις περιπέτειες του ήρωα του Poe. Εκεί, έρχονται αντιμέτωποι με τον Mr. Hyde, το τερατώδες alter ego του Dr. Jekyl, ήρωα του R.L. Stevenson. Τον παγιδεύουν, τελικά, και τον πάνε στο αρχηγείο της MI5.

Ήταν η ώρα να επισκεφτούν και το τελευταίο μέλος της ομάδας, στην πιο ξεκαρδιστική και απίθανη από όλες τις ιστορίες. Η ομάδα -εκτός του Dr. Jekyll που ψάχνει τον… εαυτό του- αναζητεί τον Dr. Griffin. Και αυτό είναι πολύ δύσκολο. Γιατί; Επειδή ο Dr. Griffin δεν είναι άλλος από τον Αόρατο Άνθρωπο του H.G. Wells. Ο Moore τον βάζει να κρύβεται σε ένα οικοτροφείο θηλέων (και εσύ εκεί δε θα πήγαινες;) και του αποδίδει μισανθρωπικές και ανήθικες ιδιότητες. Και αυτός, τελικά, έρχεται να προστεθεί σε αυτή τη “συλλογή τεράτων”.

Και όταν η ομάδα αυτή είναι πλήρης, αντιμετωπίζει απειλές βγαλμένες και αυτές από τις σελίδες λογοτεχνικών έργων. Οι εξαιρετικές δυνάμεις τους, οι ακόμα πιο απίθανες ιστορίες τους σε αυτό τον παράλληλο, αλλά τόσο κοντά στο δικό μας, κόσμο, αποδεικνύονται ακαταμάχητες. Δε θα πω περισσότερα, για να μη σας το χαλάσω.

Είπα στην αρχή ότι είναι τολμηρό εγχείρημα να πάρεις γνωστούς λογοτεχνικούς ήρωες και να τους επαναπροσδιορίσεις. Και ο Moore είναι τολμηρός, πολύ τολμηρός. Είναι ελάχιστά τα πρόσωπα που παρελαύνουν από τις σελίδες του LXG που να μην αποτελούν χαρακτήρες λογοτεχνικού έργου, από τους ήρωες μέχρι τους απλούς περαστικούς, όπως ο Ismael από το MOBY DICK του Herman Melville. Τα περισσότερα από τα panels βρίθουν αναφορών, κυρίως λογοτεχνικών, αλλά και ιστορικών. Δε διστάζει καθόλου να ανακατέψει τόσους διαφορετικούς ήρωες και αυτό γιατί τους γνωρίζει καλά, τους έχει μελετήσει. Και αφού το έκανε αυτό, ήταν σε θέση να αποδομήσει τους ήρωες, να τους φέρει στα μέτρα του, να ξαναπεί τις ιστορίες τους. Η Wilhelmina, από damsel-in-distress στο DRACULA, γίνεται μια κανονική σουφραζέτα, μια δυναμική γυναίκα. Ο Quatermain, από ήρωας της αυτοκρατορίας, στα χέρια του Moore καταλήγει πρεζόνι. Ο Hyde αποκτά υπεράνθρωπες δυνάμεις, που ποτέ δεν κατείχε στο λογοτεχνικό έργο. Πίσω από αυτή την αναδόμηση, κρύβεται ένα βαθιά καλλιτεχνικό όραμα, μια ξεκάθαρη άποψη. Τίποτα, μα τίποτα, δεν είναι τυχαίο, στο κάθε panel. Τα πάντα είναι προσεκτικά διαλεγμένα, τοποθετημένα ακριβώς εκεί που πρέπει.

Γι’ αυτό και μπορώ μόνο να φανταστώ τον κόπο που χρειάστηκε να κάνει ο Kevin O’Neil για να αποτυπώσει το όραμα του Moore στο χαρτί. Η δουλειά του φαίνεται, καθώς το σχέδιο του LXG μπορεί να είναι δύσκολο και λίγο “σκληρό”, αλλά παραμένει εκπληκτικό. Οι ήρωες είναι σχεδιασμένοι με προσοχή και έχουν μια ιδιαίτερη ταυτότητα. Η όλη αίσθηση που αποπνέει το σχέδιο είναι αυτή της σήψης, που αντικρούεται με το “μεγαλείο” της αυτοκρατορίας και αποτυπώνει τη σαπίλα της ανθρώπινης ύπαρξης. Σε κάνει να αναρωτιέσαι ποιοι είναι τα πραγματικά τέρατα σε αυτές τις ιστορίες. Επιπλέον, είχα καιρό να απολαύσω τόσο πολύ το κάθε panel ξεχωριστά, όχι μόνο γιατί είναι καλοσχεδιασμένο, αλλά και επειδή μόνο έτσι θα κατάφερνα να απολαύσω πραγματικά το LXG.

Ξαναδιαβάζοντας το, έπιασα τον εαυτό μου να ψάχνει μανιωδώς για κρυφές αναφορές από βιβλία, όπως, για παράδειγμα, το όνομα Hispaniola, που είναι γραμμένο στο τραπέζι της ομάδας στο 3ο τεύχος και που είναι το πλοίο στο ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΘΗΣΑΥΡΩΝ του R.L. Stevenson. Και αναλαμβάνοντας να γράψω για το LXG, έπεσα πάλι στην παγίδα, καθώς, με τη βοήθεια του Άρη Κώτση (ευχαριστώ!), χάθηκα στην ιστοσελίδα του Jess Nivens. Πάρτε τα LXG σας ανά χείρας και ανακαλύψτε τί κρύβεται πίσω από την ιστορία, βήμα-βήμα. Ακόμη και αν δεν το κάνετε, το σίγουρο είναι ότι οι περιπέτειες των Extraordinary Gentlemen θα σας ενθουσιάσουν.

Και ας προσποιηθούμε όλοι μαζί ότι αυτό το εξαιρετικό comic δεν έγινε ποτέ αυτή η απαράδεκτη ταινία που κατάφερε να πιάσει την 3η θέση της δικής μας λίστας των χειρότερων μεταφορών comics στον κινηματογράφο…

(Βασιλεία Βαξεβάνη)

Εδώ θα βρείτε συγκεντρωμένα τα κείμενα που πλαισιώνουν το αφιέρωμα στο έργο του Alan Moore, με τα υπόλοιπα 9 comics που ψήφισαν οι συντάκτες του comicdom.gr στη λίστα με τις κορυφαίες δημιουργίες του Βρετανού συγγραφέα.