Top 10 Alan Moore Comics: 3. SWAMP THING

Writer: Alan Moore
Arists: Stephen R. Bissette, John T. Totleben, Rick Veitch, Alfredo P. Alcala and more…
DC Comics

Όταν το 1983 ο Martin Pasko αποχωρούσε από τη θέση του συγγραφέα του SAGA OF THE SWAMP THING, ο Len Wein, editor του τίτλου (και συνδημιουργός, μαζί με τον Bernie Wrightson, του χαρακτήρα) προσπάθησε να βρει κάποιον για να τον αντικαταστήσει. Aυτός που τελικά επέλεξε ήταν ήταν ένας σχεδόν άγνωστος στις ΗΠΑ νεαρός Βρετανός  με το όνομα Alan Moore…

Ο χαρακτήρας του Swamp Thing είχε γεννηθεί μια δεκαετία πριν για ένα όμορφο short story που όμως δεν διεκδικούσε δάφνες πρωτοτυπίας. Ένα πλάσμα που ζει στους βάλτους (όπως π.χ. το προγενέστερο Heap και το σύγχρονο του Swamp Thing, Man-Thing) που αναζητεί εκδίκηση για έναν άδικο θάνατο… Είχε ακολουθήσει και ένα ongoing series με μια νέα εκδοχή του χαρακτήρα το 1972, από τους δημιουργούς της αρχικής ιστορίας που άντεξε για μια ντουζίνα περίπου τεύχη. Ο Alec Holland είναι ένας νεαρός επιστήμονας που δουλεύει πάνω σε μια μυστική φόρμουλα. Αφού δολοφονηθεί θα επιστρέψει σαν Swamp Thing ζητώντας εκδίκηση… (να σημειωθεί πως αυτή εδώ η ιστορία έχει ακόμα μεγαλύτερες ομοιότητες με αυτή του MAN-THING από ότι η προηγούμενη). Δέκα χρόνια αργότερα και με τον Wes Craven να ετοιμάζει μια κινηματογραφική ταινία για τον χαρακτήρα, η DC αποφάσισε να κλέψει λίγο από το hype ξανακυκλοφορόντας ένα ongoing series για το πλάσμα των βάλτων.

Η ταινία δεν τα πήγε καθόλου καλά και το revival αυτό κατέληξε να είναι ένας από τους τίτλους (αν όχι ο τίτλος) με τις λιγότερες πωλήσεις για την DC εκείνη την εποχή (περίπου 17.000 αντίτυπα). Κάπως έτσι, και πριν κλείσουν 20 τεύχη, ο Wein προσπάθησε να βρει κάποιο νέο συγγραφέα που ίσως να μπορούσε να δώσει λίγη ζωή σε έναν τίτλο που βρισκόταν λίγο πριν από το να κοπεί. Δεν είναι εύκολο να μάθουμε σε ποιους συγγραφείς μπορεί να πρότεινε τον τίτλο και πόσες αρνητικές απαντήσεις μπορεί να δέχτηκε, αλλά το βέβαιο είναι πως κάποια στιγμή αναγκάστηκε να στρέψει το βλέμμα του αλλού…  σε κάποιον συγγραφέα που είχε κερδίσει κάποια βραβεία στη Μ. Βρετανία.

Λίγα χρόνια πριν και κάπου πέρα από τον Ατλαντικό, ο νεαρός Alan Moore, με τη γυναίκα του να περιμένει το πρώτο τους παιδί, συνειδητοποίησε πως ήταν η τελευταία του ευκαιρία να αναζητήσει μια καριέρα στα comics. Κατάλαβε αρκετά γρήγορα ότι δε μπορούσε να σχεδιάζει ούτε τόσο γρήγορα ούτε τόσο καλά, οπότε και επικεντρώθηκε στην συγγραφή. Μετά από κάποιες μικρές συμμετοχές και short stories σε διάφορους τίτλους (DOCTOR WHO MAGAZINE, 2000AD) ξεκίνησε να γράφει κάποιες πιο μεγάλες και φιλόδοξες σειρές, τόσο στο 2000AD αλλά και εκτός αυτού. Κάπως έτσι ανέλαβε να γράψει ιστορίες του CAPTAIN BRITAIN για τη Marvel UK αλλά και τα BOJEFFRIES SAGA, MARVELMAN και V FOR VENDETTA στο νεοσύστατο περιοδικό WARRIOR. Με αυτά τα comics του (και ιδιαίτερα τα δυο τελευταία ) συγκέντρωσε πάνω του αρκετά μάτια και κέρδισε κάποια βραβεία Eagle Awards.

Από αυτά τα βραβεία άκουσε για πρώτη φορά ο Wein για τον Alan Moore (o Moore χαριτολογώντας λέει για τους Αμερικάνους ιθύνοντες της DC της εποχής “…to them every award is an Oscar so they thought I was an award winning British genius”) και τον πήρε τηλέφωνο για να του προτείνει τον τίτλο. Μάλιστα ο Wein διηγείται πως όταν πήρε τον Moore τηλέφωνο ο τελευταίος πίστεψε πως ήταν φάρσα και του το έκλεισε! Η παρεξήγηση τελικά λύθηκε, ο Moore δέχτηκε την πρόταση, τον Γενάρη του 1984 κυκλοφόρησε το 20ό τεύχος του SAGA OF THE SWAMP THING με συγγραφέα τον Alan Moore και από εκεί και πέρα γράφεται Ιστορία…

Ο Moore συνειδητοποίησε αμέσως πως το concept γύρω από το οποίο είχε στηθεί ο χαρακτήρας είχε κλείσει τον κύκλο του και αποφάσισε (αφού πήρε την έγκριση από τον Wein) να το αλλάξει εντελώς, δίνοντας στον τίτλο μια εντελώς νέα δυναμική. Στο πρώτο τεύχος του κιόλας μαζεύει τα plots που έχουν μείνει ξεκρέμαστα από τα προηγούμενα τεύχη απομακρύνει ένα μεγάλο μέρος του supporting cast και “σκοτώνει” το Swamp Thing. Έχοντας καθαρίσει το πεδίο, μπορεί πλέον να στήσει το comic από την αρχή ξεκινώντας με το ποιός ή τί είναι το Swamp Thing στο θρυλικό πλέον τεύχος με τίτλο ANATOMY LESSON.

Η επιτυχία δεν αργεί… Η σειρά κέρδιζε συνεχώς νέους αναγνώστες και οι πωλήσεις τευχών εκτοξεύονταν, κάνοντας το SWAMP THING το πιο επιτυχημένο horror comic από την εποχή της EC. Λίγα τεύχη μετά τον ερχομό του Moore στον τίτλο, editor ανέλαβε η Karen Berger και  ο Moore είχε σχεδόν πλήρη ελευθερία να κάνει οτιδήποτε επιθυμούσε. Υπήρξαν βεβαίως κατά καιρούς αντιδράσεις για το “ακραίο” περιεχόμενο των ιστοριών (μάλιστα εντυπωσιακό είναι πως τις περισσότερες αντιδράσεις δεν τις δέχτηκαν για κάποιο άλλο τεύχος, αλλά για αυτό όπου γίνεται θέμα για την οπλοκατοχή στις ΗΠΑ) αλλά η Berger στήριζε της επιλογές του Moore.

Δεν είναι εύκολο να μιλήσει κανείς για το SWAMP THING. Η επίδραση του τίτλου στα επόμενα χρόνια είναι τόσο μεγάλη που με βάζει συνεχώς στον πειρασμό να μιλήσω για τις συγκυρίες που οδήγησαν σε αυτό και για την επίδραση του ιστορικά παρά για το comic κάθε αυτό. Οι εναλλαγές (συναισθημάτων, καταστάσεων, ρόλων) είναι τόσες (και κυρίες) που δεν θα ήθελα να τις χαλάσω κατά το ελάχιστο για όσους έχουν την τύχη να έχουν ακόμα μπροστά τους την πρώτη ανάγνωση αυτού του σπουδαίου comic.  Το SWAMP THING είναι ένα έργο τόσο μεγάλο και πολύπλευρο που είναι δύσκολο να μιλήσεις για αυτό χωρίς να παραμελήσεις βασικά του στοιχεία και εν τέλει να το αδικήσεις.

Το SWAMP THING του Moore είναι ένα comic τρόμου που αντλεί χαρακτηριστικά από το απόκοσμο και το μεταφυσικό, αλλά ταυτόχρονα και από την ανθρώπινη καθημερινότητα. Δαίμονες και σκοτεινές θεότητες συνυπάρχουν με καταστάσεις και τις χειρότερες εκφάνσεις της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως ο ρατσισμός και η βία. Ο τρόμος που προκύπτει από το φανταστικό γίνεται οικείος και κοντινός και επικίνδυνος.

Τα σενάρια του Moore στο SWAMP THING έχουν έναν έντονο λυρισμό. Δεν είναι μόνο ο Demon που (όταν εμφανίζεται) μιλά με ρίμες αλλά σε κάθε φράση του comic υπάρχει έντονη μια ποιητική διάθεση που επηρεάζει την συναισθηματική κατάσταση του αναγνώστη. Ανεξάρτητα από το αν αυτό που περιγράφει είναι ένας απόκοσμος τρόμος, σκηνές ερωτικής συνεύρεσης, περιγραφή της βροχής που πέφτει ή συνάντηση υπερηρώων, η γραφή του Moore κρύβει μια μελωδία που ταιριάζει στην κάθε περίσταση και που ζωντανεύει κάθε σκηνή.

Από τα πρώτα ήδη τεύχη, οι ικανότητες του νεαρού τότε Βρετανού είναι προφανείς. Υπέροχη, ευφυέστατη κατάστρωση των ιστοριών, πανέξυπνη χρήση των χρωμάτων και ιδανικό στήσιμο των σελίδων. Οι λέξεις βυθίζονται μέσα στις εικόνες και όλοι οι πειραματισμοί που ο Moore δοκιμάζει μοιάζουν να λειτουργούν ιδανικά.

Είναι εντυπωσιακό πως το SWAMP THING είναι η πρώτη δουλειά του Moore, όπου δουλεύει σε ένα μηνιαίο έγχρωμο τίτλο των είκοσι-κάτι σελίδων (οι δουλειές που είχε κάνει μεχρι τότε στην Αγγλία ήταν ολιγοσέλιδες σε μεγαλύτερο format και ασπρόμαυρες). O Moore όμως δε φαίνεται να έχει δυσκολίες στο να συνηθίσει και να χρησιμοποιήσει το νέο format. Μοιάζει έτοιμος από καιρό και δείχνει ικανότητες του στο να στήνει την ιστορία του μέσα στη σελίδα και να παντρεύει με έναν τρόπο μαγικό λόγια και εικόνες ανεξάρτητα από το ποιος είναι ο συνεργάτης του στο artwork σε κάθε τεύχος.

Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί πάντως πως στάθηκε αρκετά τυχερός ώστε στην πρώτη του δουλειά στην Αμερική να συνεργαστεί κυρίως με δυο ικανότατους δημιουργούς όπως ο Steve Bissette και ο John Totleben (και αργότερα και ο Rick Veitch), οι οποίοι κατάφεραν να κατανοήσουν και να προσθέσουν και αυτοί το κάτι παραπάνω στο όραμα του Moore και να συμβάλλουν στο συγκλονιστικό τελικό αποτέλεσμα

Από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία είναι ο τρόπος που ο Moore δεν επιλέγει να επιμείνει σε δοκιμασμένες λύσεις… ούτε καν αυτές που έχει εισάγει ο ίδιος. Έτσι σύντομα το SWAMP THING μετατρέπεται από μια τρομακική παρουσία σε σχεδόν οικείο χαρακτήρα. Υπερήρωες εισβάλλουν σε ιστορίες που σε τίποτε δε θυμίζουν υπερηρωικό comic και πριν προλάβουμε να συνηθίσουμε το νέο status το comic μετατρέπεται σε ένα ταξίδι αναζήτησης. Οι αναγνώστες που διάβαζαν την εποχή εκείνη τον τίτλο δεν θα μπορούσανε ποτέ να είναι προετοιμασμένοι για το τι μπορεί να βρίσκανε στο επόμενο τεύχος. Φιλοσοφικές αναζητήσεις, ωμό τρόμο, αναφορές σε σπουδαία έργα και δημιουργούς του παρελθόντος; Όλα ήταν πιθανά και όλα βρήκαν τη θέση τους σε ένα από τα σημαντικότερα πιο εντυπωσιακά και τολμηρά runs ενός comic που ισορροπούσε με θαυμαστή ικανότητα στα σύνορα αυτού που ονομάζεται mainstream comic.

Με το SWAMP THING ο Moore άλλαξε σε ένα μεγάλο βαθμό το ρου της ιστορίας των mainstream αμερικάνικων comics. Είναι σημαντικό (αν και ίσως είναι περισσότερο ιστορική η σημασία του) ότι είναι το πρώτο comic που “ξεφορτώθηκε” την σφραγίδα της αυτολογοκρισίας του Comics Code Authority. Χαρακτήρες που ήταν ξεχασμένοι απέκτησαν νέα πνοή, ενώ άλλοι γνωστότεροι ειδώθηκαν από νέα οπτική γωνία. Ο Moore με τη δουλειά του στο SWAMP THING ήταν ο πρώτος που έθεσε τις βάσεις για τη σημερινή Vertigo. Παράλληλα οι πόρτες άνοιξαν ξαφνικά και διάπλατα για Βρεττανούς δημιουργούς και έτσι σύντομα ακολούθησαν τον Moore και άλλοι όπως οι Peter Milligan, Jamie Delano αλλά και οι Grant Morisson και Neil Gaiman.

Μετά από τόσες λέξεις συνειδητοποιώ ότι ελάχιστα έχω γράψει τελικά για το γιατί και πώς είναι τόσο σπουδαία δουλειά, αλλά και για το τι είναι τελικά το SWAMP THING. Και υπάρχουν τόσα που μπορεί να πει κανείς, χωρίς όμως να μου μοιάζουν αρκετά.

To SWAMP THING του Alan Moore είναι χωρίς αμφιβολία ένα από τα πιο σημαντικά runs ενός δημιουργού σε κάποιον χαρακτήρα για κάποια μεγάλη εκδοτική…
Το SWAMP THING είναι ένα comic με έντονα οικολογικά μηνύματα σε μια εποχή που η οικολογία δεν ήταν τόσο της μόδας…
Είναι οι σελίδες που διαβάστηκαν γρήγορα με αγωνία για την εξέλιξη της ιστορίας, αλλά και ξαναδιαβάστηκαν ξανά και ξανά για να αποκαλύψουν τη μαγεία τους…
Είναι μια βαθιά τομή στην ιστορία των αμερικανικών (και όχι μόνο) comics…
Είναι ο τόπος που ο Moore αποκάλυψε τις πραγματικές δυνατότητες του και κατάφερε να δημιουργήσει κάτι ολοκληρωμένο όπως το οραματίστηκε…
Είναι το comic όπου πρωτοεμφανίστηκε ο John Constantine και όπου οι υπερήρωες αποκάλυψαν μια νέα τους πλευρά…
Ένα υπόδειγμα τεχνικής για το πώς στήνεται μια ιστορία…
Ένα εξαιρετικό παράδειγμα για το τι μπορούν να πετύχουν τα comics…
Μια ιστορία αγάπης…
Πολλές ιστορίες τρόμου…

Το SWAMP THING είναι ένα υπέροχο comic, ένας θρίαμβος ενός τεράστιου δημιουργού που και σήμερα, σε μια βιομηχανία που επηρέασε ριζικά, κρατά το μεγαλύτερο μέρος της φρεσκάδας του…

(Αριστείδης Κώτσης)

Εδώ θα βρείτε συγκεντρωμένα τα κείμενα που πλαισιώνουν το αφιέρωμα στο έργο του Alan Moore, με τα υπόλοιπα 9 comics που ψήφισαν οι συντάκτες του comicdom.gr στη λίστα με τις κορυφαίες δημιουργίες του Βρετανού συγγραφέα.