TOP 100 OF THE 90s: 6. IT’S A GOOD LIFE IF YOU DON’T WEAKEN

Writer/ Artist:  Seth
Drawn & Quarterly

Ο Seth σε μια από τις βόλτες που συνηθίζει να κάνει σε παλαιοβιβλιοπωλεία βρίσκει ένα βιβλίο με εικονογράφηση του Whitney Darrow που θα του τραβήξει την προσοχή. Κάπως έτσι θα ξεκινήσει το ενδιαφέρον του Seth για τους cartoonists που συμμετείχαν (όπως και ο Darrow) στο NEW YORKER και η περιπέτεια της αναζήτησης παλιών τευχών και γελοιογραφιών του περιοδικού. Μέσα στις σελίδες του έχουν δημοσιεύσει σκίτσα τους κάποιοι πολλοί σπουδαίοι και εξαιρετικά ικανοί δημιουργοί. Η προσοχή του Seth θα εστιαστεί όμως πάνω σε μια γελοιογραφία υπογεγραμμένη από έναν cartoonist με το όνομα Kalo, η οποία είναι και κατά τα φαινόμενα η μια και μοναδική συμμετοχή του στις σελίδες του NEW YORKER.

Το μυστήριο που δημιουργεί η ύπαρξη αυτής της γελοιογραφίας μαγεύει τον Seth. Είναι άραγε η μια και μοναδική μεγάλη στιγμή της καριέρας του Kalo; Αποτελεί την αποκορύφωση της σταδιοδρομίας του ή ήταν το σημάδι για μια λάμπρη καριέρα που ποτέ δεν ήρθε; Ποιοι μπορεί να ήταν οι λόγοι για τους οποίους ο Kalo δείχνει να εξαφανίζεται από εκεί και πέρα; Ποιος ήταν τελικά ο Kalo; Αυτές οι ερωτήσεις ταλαιπωρούν το Seth και από εκεί και πέρα ξεκινά μια μεγάλη και επίπονη περιπέτεια που θα τον οδηγήσει σε πάγκους παλαιοπωλείων, βιβλιοθήκες αλλά και παλιές γειτονιές με σκοπό να βρει περισσότερες πληροφορίες για τον μυστηριώδη δημιουργό με το όνομα Kalo.

Όταν το IT’S A GOOD LIFE IF YOU DON’T WEAKEN πρωτοκυκλοφορούσε στα μέσα της δεκαετίας του ’90 στις σελίδες του PALOOKAVILLE, δεν ήταν καθόλου σαφές στους αναγνώστες ότι ο Kalo δεν ήταν πραγματικό πρόσωπο, αλλά ένας χαρακτήρας που επινόησε ο ίδιος ο Seth. Το internet εκείνη την εποχή δεν ήταν και τόσο διαδεδομένο και η πληροφορία δεν κυκλοφορούσε τόσο εύκολα. Ο Seth, άλλωστε, είχε φροντίσει να εμπλέξει στην ιστορία και άλλους διάσημους (ή όχι και τόσο διάσημους) πραγματικούς δημιουργούς, κάνοντας δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς πού σταματά η φαντασία και πού ξεκινά η πραγματικότητα. Άλλωστε, το γεγονός ότι ο ίδιος ο δημιουργός συμμετείχε στην ιστορία τον έκανε κατά κάποιο τρόπο μάρτυρα της.

Έτσι ο Seth στήνει αυτή την ψευδο-αυτοβιογραφική (ή ημι-αυτοβιογραφική) ιστορία με μοναδική μαεστρία. Καταφέρνει με όχημα αυτή την αναζήτηση να μας παρουσίασει όσα και ό,τι ακριβώς θέλει από τη ζωή του. Την οικογένειά του, τους φίλους του, τις απόψεις του για τη ζωή και την Τέχνη. Ταξιδεύει μέσα στην πόλη, αλλά και στο παρελθόν του, δίνοντας μας λίγα κομμάτια ενός παζλ και αφήνοντας στον αναγνώστη τον τρόπο με τον οποίο θα τα συνθέσει και θα τα συμπληρώσει. Μας επιτρέπει να δούμε τις σκέψεις του σε κάποιες μικρές στιγμές,κατά τις οποίες του αποκαλύπτονται οι μεγαλύτερες αλήθειες.

To artwork του Seth είναι εκπληκτικό. Μπορεί στο IT’S A GOOD LIFE IF YOU DON’T WEAKEN να μην έχει ακόμα κατακτήσει την τεχνική τελειότητα που θα δείξει αργότερα στο CLYDE FANS και το GEORGE SPROTT, αλλά ο τρόπος με τον οποίο αποδίδει συναισθήματα και καταστάσεις είναι αξεπέραστος. Το comic είναι γεμάτο από πανέμορφες εικόνες και υπέροχες σκηνές, όπου ο Seth περιφέρεται σε ημιαστικά τοπία και όπου αποτυπώνονται όλα όσα τον γοητεύουν. Ένα παλιό κτίριο, μια ξεχασμένη βιτρίνα εστιατορίου, οι κάτοικοι μιας περιοχής ή ένα δέντρο που έχει χάσει τα φύλλα του γίνονται αντικείμενο της παρατήρησης του Seth και αναπόσπαστο κομμάτι του comic.

Το περιβάλλον στο οποίο ο Seth βρίσκεται κάθε στιγμή αποτελεί έναν από τους πιο κεντρικούς και αθόρυβους πρωταγωνιστές του comic. Ο χώρος γύρω του γίνεται σχεδόν συνομιλητής του Seth και καμιά φορά μοιάζει να σχολιάζει την ιστορία. Μέσα σε κάποιες μαγικές παύσεις μοιάζει να απαντά στα πιο δύσκολα ερωτήματα που τίθενται.

Η ζωή του Seth μοιάζει να εκτυλίσσεται στο περιθώριο της ιστορίας. Μια γνωριμία που εξελίσσεται σε σχέση, αλλά και η οικογένεια του, βρίσκονται εκεί αλλά δεν παίρνουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Το πάθος του Seth βρίσκεται στο επίκεντρο και όλα τα υπόλοιπα μοιάζουν ξένα κομμάτια στη ζωή του. Δεν είναι τυχαίο ότι οι μόνοι άλλοι για τους οποίους ο Seth δείχνει ανοιχτός και άνετος, αυτοί στους οποίους ο Seth δείχνει σεβασμό και οι οποίοι έχουν το σημαντικό ρόλο στο comic, είναι cartoonists όπως ο φίλος του, Chester Brown, και ο Kalo.

To IT’S A GOOD LIFE IF YOU DON’T WEAKEN αποτελεί μαζί με τα THE POOR BASTARD και I NEVER LIKED YOU μια άτυπη τριλογία που κυκλοφόρησε περίπου την ίδια εποχή από τρεις φίλους δημιουργούς (τον Seth, τον Joe Matt και τον Chester Brown αντίστοιχα), οι οποίοι και δώσαν μια νέα πνοή στα αυτοβιογραφικά comics και άνοιξαν νέους δρόμους (αν και ο καθενας χάραξε διαφορετική πορεία). Οι τρεις δημιουργοί εμφανίζονται συχνά ο ένας στα comics του άλλου. Έτσι στο IT’S A GOOD LIFE IF YOU DON’T WEAKEN ο Chester Brown εμφανίζεται πάρα πολύ συχνά, έχοντας κυρίως το ρόλο του ακροατή του Seth. Γίνεται ο άνθρωπος που ο Seth εκτιμά και με τον οποίο μπορεί να ανταλλάξει τις σκέψεις και τις ανησυχίες του.

Ο μεγάλος πρωταγωνιστής, όμως, είναι μια έννοια τόσο σαφής όσο και abstract – όσο το παρελθόν που αφήνει το διακριτικό αποτύπωμα του στο σήμερα. Ο Seth δείχνει να το αναζητά παντού. Το κάνει όταν ψάχνει στα ράφια των βιβλιοπωλείων στο πατρικό του σπίτι ή όταν αναζητά να μάθει περισσότερα για έναν δημιουργό που πέρασε ήσυχα, αλλά μοιάζει να άφησε και αυτός το δικό του διακριτικό αποτύπωμα στο σήμερα (έστω μέσα από τα λιγοστά σκίτσα του που έχουν διασωθεί). Είναι βέβαιος ότι με το πέρασμα των χρόνων η ποιότητα των πραγμάτων φθίνει, ότι τα πράγματα που φτιαχνόντουσαν την δεκαετία του ’40 και του ’50 ήταν καλύτερα και ομορφότερα από αυτά που φτιάχνονται σήμερα. Δείχνει να αναζητά τα “παλιά καλά χρόνια” αν και γνωρίζει καλά και ο ίδιος πως η ειδυλλιακή εικόνα που ανασυνθέτει δεν ανταποκρίνεται στην τότε πραγματικότητα όπως και τα λιγοστά σκίτσα του Kalo δεν ανασυνθέτουν το ποιος ήταν πραγματικά ο δημιουργός τους.

Το IT’S A GOOD LIFE IF YOU DON’T WEAKEN είναι ένα comic μοναδικό. Ο Seth δεν αρέσκεται ούτε σε εύκολες συνταγές ούτε σε εύκολες λύσεις και συναισθηματισμούς. Δημιουργεί μια ιστορία μυστηρίου και αναζήτησης θησαυρών, αλλά το αντικείμενο του μυστηρίου είναι ένας ξεχασμένο cartoonist και οι θησαυροί λίγα σκίτσα. Μια ιστορία πάθους και αγάπης, αλλά το πάθος είναι αυτό ενός συλλέκτη και η αγάπη αυτή ενός δημιουργού για την τέχνη του. Η αγάπη αυτή γίνεται φανερή σε κάθε σελίδα του comic, τόσο με τον τρόπο που οι σκέψεις του Seth αντικατοπτρίζονται σε (και αντικατοπτρίζουν) comic strips όσο και στο ίδιο το comic, στην τεχνική του και τον υπέροχο ρυθμό του, αλλά και στον τρόπο που εικόνες και λέξεις συνθέτουν ένα μοναδικό αποτέλεσμα.

(Αριστείδης Κώτσης)