TOP 100 OF THE 90s: 4. ACME NOVELTY LIBRARY

Writer/Artist: Chris Ware
Fantagraphics

“I can definitely say that of all my friends who I consider to be really great cartoonists, we’re all trying to aim at basically the same thing, which is an ever closer representation of what it feels like to be alive”.

Chris Ware

Η παραπάνω είναι μια φράση που ο Chris Ware χρησιμοποιεί αρκετά συχνά σε συνεντεύξεις του. Είναι όμως και μια φράση που αποτυπώνει, πολύ επιτυχημένα, την εμπειρία που βιώνει κανείς διαβάζοντας τις δουλειές του.

Η δεκαετία του ’90 μπορεί να “υπερηφανεύεται” ότι υπήρξε η περίοδος κατά τη διάρκεια της οποίας κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος του ACME NOVELTY LIBRARY, μιας έκδοσης που σίγουρα διαφέρει από τις άλλες, τόσο στο επίπεδο των ιστοριών που φιλοξένησε (και συνεχίζει να φιλοξενεί), όσο και σε επίπεδο αισθητικής.

Όπως δηλώνει ο ίδιος ο δημιουργός, “κάθε βιβλίο είτε αποτελεί μια τέλεια αντανάκλαση των ιστοριών που περιλαμβάνει, είτε αποτελεί το τέλειο ‘σώμα’ μέσα στο οποίο ζουν”. Με αυτή τη λογική, ο Chris Ware από το 1993 μέχρι και σήμερα μας προσφέρει τις πιο καλαίσθητες εκδόσεις στο χώρο των comics. Δουλεμένα μέχρι τελευταίας λεπτομέρειας, από το εξώφυλλο μέχρι και την αναγραφή της τιμής ακόμα, με ιδιόμορφα στησίματα, και με ένα πραγματικά απίστευτο design που δανείζεται στοιχεία από διάφορες εποχές και στιλ (διαφημίσεις του ’50, superhero comics, Sunday Funnies, comic strips), με πολλαπλές αναφορές σε αγαπημένους ήρωες και δημιουργούς, τα ACME NOVELTY LIBRARY αποτελούν στολίδια για τις βιβλιοθήκες μας. Ο Chris Ware κατορθώνει να δημιουργήσει ένα μοναδικό περιβάλλον, παίζοντας με τεχνοτροπίες, αλλά και με τα ίδια τα πάνελ, με αποτέλεσμα να μας προσφέρει κάτι εντελώς καινούριο και καινοτόμο που ταυτόχρονα, όμως, φέρνει αναμνήσεις και στοιχεία από εποχές και στοιχεία που αγαπάμε και έτσι μας παρασέρνει ολοκληρωτικά και μετατρέπει την ανάγνωση σε βιωματική εμπειρία.

Όμως, δεν είναι μόνο το “περιτύλιγμα” που κάνει το ACME NOVELTY LIBRARY να ξεχωρίζει. Μέσα από τις σελίδες του αγαπήσαμε το storytelling και τους χαρακτήρες του Chris Ware, χαρακτήρες μελαγχολικούς, ιδιόμορφοους στα όρια του προβληματικού, μοναχικούς, αληθινούς και πάνω απ’ όλα ανθρώπινους. Βαθιά συναισθηματικές και φορτισμένες με μια φιλοσοφική χροιά απέναντι στη ζωή και στην καθημερινότητα, οι ιστορίες του Chris Ware κουβαλούν μέσα τους τον πόνο, τα αδιέξοδα, τις πιο περίπλοκες πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης.

Στα ACME NOVELTY LIBRARY της δεκαετίας του ’90 χτίστηκε στο μεγαλύτερο βαθμό της η ιστορία του JIMMY CORRIGAN, μιας ιστορίας και ενός χαρακτήρα που πραγματικά αποτέλεσαν σταθμό στην ιστορία των comics. Το JIMMY CORRIGAN: THE SMARTEST KID ON EARTH (που συγκεντρώθηκε αργότερα σε ένα τόμο) δικαιωματικά έχει αποσπάσει πληθώρα βραβείων (ανάμεσα στα οποία και το Guardian First Book Award) και διθυραμβικών κριτικών από αναγνώστες, αλλά και καταξιωμένους δημιουργούς (όπως ο Art Spiegelman, που άλλωστε ήταν και ο άνθρωπος που “ανακάλυψε” τον Chris Ware).

Με έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία και ένα αριστουργηματικό storytelling που δείχνει τη δυναμική του Μέσου των comics, αλλά και την ιδιοφυία του Chris Ware και με εκπληκτικούς πειραματισμούς στα layouts, το JIMMY CORRIGAN είναι το τέλειο comic. Ανθρώπινο και γεμάτο συναισθήματα, ακουμπά τις δύσκολες σχέσεις πατέρα και γιού, τοποθετώντας τις όμως σε ένα ευρύτερο φάσμα που έχει να κάνει γενικότερα με τις ανθρώπινες σχέσεις. Ο Chris Ware χρησιμοποιεί με μεγάλη μαεστρία την τεχνική των flashbacks δημιουργώντας μια ιστορία πολύπλοκη και σίγουρα όχι “εύκολη”.

Εκτός όμως από τα πρώτα επτά τεύχη του JIMMY CORRIGAN, το ACME NOVELTY LIBRARY των 90s φιλοξένησε στις σελίδες του και έναν ακόμη αγαπημένο δημιούργημα του Ware. O Quimby το καταθλιπτικό ποντίκι ξεπήδησε μέσα από εκεί και αυτό. Εμπνευσμένος από τον Mickey αλλά και από τον Felix the Cat και δανειζόμενος την αισθητική ενός old fashion animation, αλλά και των διαφημίσεων των 20s και των 30s, φτιάχνει και πάλι ένα ιδιαίτερο οπτικό περιβάλλον. Εκεί ζει ο Quimby, το ποντίκι που συνεχώς αμφισβητεί τον εαυτό του σαν να βιώνει μια αιώνια εφηβεία (άλλωστε ο Chris Ware επινόησε το συγκεκριμένο χαρακτήρα και τις ιστορίες του κατά τη διάρκεια των φοιτητικών του χρόνων). Πανέξυπνα στιγμιότυπα που κλείνουν μέσα τους όλες τις αναζητήσεις της ανθρώπινης φύσης συνθέτουν ίσως το πιο αυτοβιογραφικό comic του Chris Ware.

Εκτός από τον JIMMY CORRIGAN και το QUIMBY THE MOUSE, στο ACME NOVELTY LIBRARY εμφανίστηκαν οι ιστορίες του Sparky (της γάτας με την οποία ήταν ερωτευμένος ο Quimby) και του Potato Guy, μιας περίεργης φιγούρας που αποτελεί και μια από τις πρώτες δουλειές του Ware.

Θα μπορούσα να γράφω σελίδες επί σελίδων για την μεγαλοφυΐα του Chris Ware και για το γιατί το ACME NOVELTY LIBRARY αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην ιστορία των comics. Δεν θα το κάνω όμως και θα σας αφήσω να το ανακαλύψετε μόνοι σας όχι μόνο διαβάζοντας τις εξαιρετικές του δουλειές, αλλά και γνωρίζοντάς τον από κοντά, αφού αποτελεί έναν από τους καλεσμένους του φετινού Comicdom Con Athens.

(Λήδα Τσενέ)