INTERVIEW CORNER #37: Jim Woodring

Έχετε ακούσει αρκετές φορές για έναν καλλιτέχνη τη φράση “δε μιλάει πολύ”, σωστά; Συνήθως, η συγκεκριμένη φράση αναφέρεται στις συνεντεύξεις του και τις δημόσιες δηλώσεις του – ότι, δηλαδή, δεν τον βλέπουμε συχνά στα ΜΜΕ και δεν ακούμε, όσο θα θέλαμε ίσως, την άποψή του. Επίσης, η συγκεκριμένη φράση συνοδεύεται σχεδόν πάντα από μια άλλη, την “μιλάει μέσω της δουλειάς του”. Αυτή έρχεται να δώσει ακόμη μεγαλύτερη αξία στην πρώτη, ξεκαθαρίζοντας ότι ο συγκεκριμένος καλλιτέχνης έχει να πει πολλά, αλλά το κάνει όχι μέσω κάποιου τυχαίου βήματος που του δίνεται, αλλά μέσω του έργου του, αυτού δηλαδή του μέσου που ο ίδιος έχει επιλέξει.

Σκεφτείτε λίγο αυτές τις δύο φράσεις. Και έπειτα σκεφτείτε λίγο τον καλεσμένο αυτής της εβδομάδας, τον Jim Woodring. Δεν αποκτούν οι παραπάνω φράσεις νέο νόημα; Αυτή η ιδιαιτερότητα δεν οφείλεται τόσο στη συχνότητα που ακούμε, ή διαβάζουμε, συνεντεύξεις του Woodring, ούτε στο ποια είναι τα πράγματα που λέει μέσω της δουλειάς του. Άλλωστε, ο Αμερικανός καλλιτέχνης δεν είναι ερημίτης, ώστε να δίνει ελάχιστες συνεντεύξεις και οι δουλειές του δεν έχουν φιλοξενήσει έστω μια λέξη εδώ και χρόνια!

Μιλάω, φυσικά, για τη σειρά των short stories και graphic novels με γενικό τίτλο FRANK. Σε αυτά, ο αναγνώστης έρχεται αντιμέτωπος όχι με διαλόγους και περιγραφές, αλλά με εικόνες. Στα FRANK, πρωταγωνιστής είναι ο ομώνυμος ήρωας, ένα ανθρωπόμορφο πλάσμα που ζει στον σουρεαλιστικό και γεμάτο συμβολισμούς κόσμο του Unifactor. Στον κόσμο αυτό, οι κάτοικοι, οι περιστάσεις, ακόμη και η αρχιτεκτονική, ή η αντίληψη της πραγματικότητας, διαφέρουν, σε σημαντικό βαθμό, όχι μόνο από την πραγματικότητα, αλλά, πιθανότατα, από οτιδήποτε άλλο έχουμε δει στη ζωή μας.

Το FRANK ξεκίνησε να δημοσιεύεται στην ανθολογία του Woodring, με τίτλο JIM, η οποία διέθετε επίσης αυτοβιογραφικές και έντονα προσωπικές ιστορίες του καλλιτέχνη. Μετά το τέλος του JIM, οι ιστορίες που επικεντρώνονταν στον κόσμο και τους κατοίκους του Unifactor, συγκεντρώθηκαν σε διάφορες εκδόσεις, ενώ, εσχάτως, ξεκίνησε μια σειρά από graphic novels, με το WEATHERCRAFT να αποτελεί το πρώτο από αυτά. Το δεύτερο, με τίτλο THE CONGRESS OF THE ANIMALS, αναμένεται τον ερχόμενο Απρίλιο, ενώ, όπως θα διαβάσετε και στη συνέντευξη παρακάτω, ετοιμάζεται κι ένα τρίτο. Παράλληλα, έχει σχεδιάσει δεκάδες πίνακες και pin-ups με πρωταγωνιστές τα πλάσματα του Unifactor.

Τα comics, όμως, δεν αποτελούσαν ποτέ τη μοναδική καλλιτεχνική διέξοδο του Jim Woodring. Μπορεί να βρίσκεται στη σκηνή από τη δεκαετία του ’80, έχοντας συμβάλλει, μεταξύ άλλων, και σε σενάρια σειρών όπως ALIENS και SΤAR WARS (για λογαριασμό της Dark Horse), αλλά, όπως έχει δηλώσει και στο παρελθόν, δε μπορεί να ζήσει μόνο από αυτά. Ανάμεσα στα projects του, λοιπόν, βρίσκεται ο σχεδιασμός μιας τεράστιας πένας (ναι, μιας τεράστιας πένας), παιχνιδιών και action figures, ενώ οι παλιότεροι χρήστες του internet μπορεί να θυμούνται ένα από τα πιο παραγνωρισμένα επιτεύγματά του: τον σχεδιασμό του περιβάλλοντος και των avatars του IRC Comic Chat, το οποίο κυκλοφόρησε το 1996!

Μου φαίνεται, όμως, πως ήδη έχω πει πολλά – ειδικά αν σκεφτεί κανείς πως μιλάω για comics χωρίς λόγια. Αφήνω, λοιπόν, τον καλεσμένο αυτής της εβδομάδας, Jim Woodring, να μας πει περισσότερα, στη συνέντευξη που ακολουθεί:

Πώς θα περιέγραφες τα comics σου σε κάποιον που δεν τα έχει διαβάσει;

Τα comics του FRANK είναι παραμύθια χωρίς λόγια που επικεντρώνονται γύρω από τις εμπειρίες του Frank, ενός χαρακτηριστικού ανθρωπομορφικού πλάσματος που ζει με τους φίλους, τους γνωστούς και τους εχθρούς του σε ένα κλειστό σύστημα ηθικής και μεταφυσικής άλγεβρας που ονομάζεται The Unifactor. Κάποιες φορές είναι γλυκύτατοι, άλλες φορές είναι φριχτοί. Οι ιστορίες του JIM είναι αυτοβιογραφικά comics που βασίζονται σε εμπειρίες που είχα όντας ξύπνιος ή κοιμισμένος.

Με ποιο τρόπο τα comics χωρίς λόγια μεταφέρουν καλύτερα τα συναισθήματα και τις έννοιες που θέλεις να εκφράσεις;

Οι ιστορίες χωρίς λόγια δε δεσμεύονται σε κάποιον χρόνο ή χώρο και δεν υπάρχει κάποια γλώσσα ή συντακτικό που να τις τοποθετεί σε μία ορισμένη χώρα ή εποχή. Συν τοις άλλοις, δεν υπάρχουν λέξεις για πολλά από τα πράγματα που προσπαθώ να δείξω.

Από πού εμπνέεσαι για τον σουρεαλιστικό κόσμο του Unifactor;

Ο Unifactor είναι μία αφαιρετική αντανάκλαση του τρόπου με τον οποίο βλέπω τον καθημερινό κόσμο. Για την ακρίβεια, ο κυριότερος σκοπός των comics του FRANK είναι να εκφράσω τα συναισθήματα μου σχετικά με την υπόρρητη φύση της ομόφωνης πραγματικότητας.

Είναι σημαντικό να καταλάβει ο αναγνώστης όλο τον συμβολισμό στα comics σου, προκειμένου να τα απολαύσει;

Πιστεύω ότι είναι σημαντικό ο αναγνώστης να βρει κάποιο νόημα στα σύμβολα και στα γεγονότα των comics, γιατί στην αντίθετη περίπτωση δεν βγάζουν κανένα νόημα και όλα φαίνονται ανούσια. Ξέρω ότι ο καθένας βρίσκει και από ένα διαφορετικό νόημα στις ιστορίες, διαφορετικό και από το δικό μου, αλλά διαφορετικό και από των άλλων. Αυτό μου λέει ότι είμαι στο σωστό δρόμο.

Υπάρχουν καθόλου αυτοβιογραφικά στοιχεία στις ιστορίες του FRANK, όπως υπήρχαν και στο JIM;

Όχι συγκεκριμένα, αλλά σίγουρα οι εμπειρίες και οι αντιλήψεις μου αναμφίβολα προσφέρουν άλεσμα στον μύλο. Το φαγητό παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στις ιστορίες και ,μιας και τείνω να είμαι λαίμαργος, τότε αυτό τις καθιστά κατά κάποιο τρόπο αυτοβιογραφικές. Επίσης, ο χαρακτήρας Manhog είναι μάλλον σε πολύ μεγάλο ποσοστό βασισμένος σ’ εμένα.

Μπορείς να μας μιλήσεις για το νέο σου graphic novel, με τίτλο THE CONGRESS OF THE ANIMALS;

Στο CONGRESS OF THE ANIMALS, ο Frank βιώνει κάποιες πολύ μεγάλες αλλαγές στη ζωή του, με τη μεγαλύτερη από αυτές να είναι το ότι φεύγει από τον Unifactor, αποκτώντας έτσι την δυνατότητα να βιώσει νέα είδη εμπειριών και να μάθει από αυτές. Δεν μπορεί να μάθει τίποτα στον Unifactor. Όταν επιστρέφει σε αυτόν, δεν είναι απλά αλλαγμένος ως προς τον τρόπο που βλέπει τα πράγματα, αλλά και ως προς τις περιστάσεις. Υπάρχουν πολλά σε αυτό που δεν τα καταλαβαίνω καθόλου, αλλά όλα βγάζουν νόημα σε κάποιο επίπεδο… το νιώθεις.

Το graphic novel ως μορφή έκδοσης σε διευκολύνει ή σε δυσκολεύει στο να γράψεις τις ιστορίες σου; Προτιμάς τις μικρές ιστορίες έναντι των μεγάλων;

Οι μικρές ιστορίες είναι μακράν ευκολότερες. Μέσω αυτών είναι πιο εύκολο να περάσω ένα σύντομο και αιχμηρό μήνυμα απ’ ότι να ξετυλίγω μία μακρά διήγηση με πολλές αλληλοσυνδέσεις και επεισόδια και ταυτόχρονα να εξακολουθώ να διατηρώ το ενδιαφέρον του αναγνώστη και την αίσθηση του για τα τεκταινόμενα. Οι μεγάλες ιστορίες είναι περισσότερο πρόκληση από τεχνικής πλευράς, ωστόσο, πιστεύω ότι μπορούν να είναι αποτελεσματικότερες, να παρουσιάσουν μια ευρύτερη και βαθύτερη διάθεση και να είναι συναισθηματικά ισχυρότερες.

Μπορείς να μοιραστείς μαζί μας την διαδικασία συγγραφής και σχεδίασης μίας ιστορίας;

Γράφω όλες μου τις ιστορίες με λόγια, περιγράφοντας τη δράση. Έπειτα από πολλές απορρίψεις εναλλακτικών καταλήγω με κάτι που έχει νόημα για εμένα, ακόμη κι αν δεν ξέρω το γιατί. Για την ακρίβεια, προτιμώ να μην ξέρω το γιατί. Αν μπορώ να καταλάβω ότι υπάρχει κάποιο σημαντικό μήνυμα που εκπνέεται από τα βάθη της προτεινόμενης δράσης, τότε δεν ανησυχώ για το τι μπορεί να είναι αυτό το μήνυμα. Σχεδιάζω την ιστορία και επιτρέπω στο μήνυμα να πραγματωθεί σε εμένα και τους αναγνώστες όποτε ο χρόνος είναι κατάλληλος.

Πέρα από τα comics, με τι άλλα projects ασχολείσαι αυτή την περίοδο;

Ζωγραφική, σχέδιο και κατασκευή αντικειμένων. Μόλις κατασκεύασα μία λειτουργική πένα μήκους περίπου δυόμιση μέτρων, καθώς και το αντίστοιχο μελανοδοχείο και βάση. Πρόκειται για μία τεράστια ρέπλικα ενός γνώριμου καλλιτεχνικού σχεδιαστικού εργαλείου. Η γραφίδα είναι σκαλισμένη στο χέρι και επενδυμένη με μπρούντζο. Είναι ένα πανέμορφο αντικείμενο. Στην πραγματικότητα δεν το κατασκεύασα εγώ ο ίδιος, το σχεδίασα και το έδωσα για κατασκευή εδώ, στο Seattle. Βρίσκεται όρθιο σε μία γωνία της κρεβατοκάμαρας μου.

Έχεις άλλα σχέδια για το άμεσο μέλλον;

Προγραμματίζω ένα ακόμη βιβλίο 100 σελίδων του FRANK, που θα είναι πιο περίτεχνα σχεδιασμένο και πιο περίπλοκο σεναριακά απ’ ότι οι προηγούμενες δουλειές μου.

[Μετάφραση: Αλέξανδρος Τσαντίλας]

You’ve probably heard the phrase “he doesn’t talk much” about an artist quite a few times, am I right? Usually, this phrase refers to the artist’s interviews and public statements, and means that we don’t see him a lot in the Media and don’t get to hear his opinion much, at least not as much as we probably would want to. Furthermore, this phrase is almost always accompanied by another one, “he talks through his work”. This further emphasizes the initial statement, making clear that this particular artist, on the one hand, has plenty to say, on the other hand, he chooses to express them not through some random opportunity provided to him, but through his work, which is the medium that he himself has chosen.

Think about these phrases for a while, and then, think about this week’s guest, Jim Woodring. Isn’t it like these phrases suddenly took a whole new meaning? This particularity isn’t so much a result of the frequency in which we get to hear or read Woodring’s interviews, nor of the things that he says through his work. Besides, it’s not like the American artist is a hermit who rarely gives interviews and his works haven’t included a single word for years!

I’m talking, of course, about his line of short stories and graphic novels generally called FRANK. In their pages, the reader meets not dialogues and descriptions, but pictures. In FRANK, the main character is the hero with the same name, an anthropomorphic creature who lives in the surreal and full of symbolism world of The Unifactor. In this world, inhabitants, situations, even architecture and the perception of reality itself are significantly different not merely to reality, but quite possibly to anything else we’ve ever encountered in our lives.

FRANK began its publication in Woodring’s anthology called JIM, which also featured autobiographical and intensely personal stories of the artist. After JIM had ended, the stories focusing on the world of The Unifactor and its inhabitants were collected in various editions, while recently a series of graphic novels started out, with WEATHERCRAFT being the very first publication of that line. The second one, titled THE CONGRESS OF THE ANIMALS, is due for a release next April, while as you’ll read in the following interview, a third one is in the works. At the same time, Woodring has illustrated dozens of paintings and pin-ups featuring the creatures of The Unifactor.

Nevertheless, comics were never Jim Woodring’s sole artistic outlet. Despite the fact that he’s in the scene since the 80s, having contributed in scripting series such as ALIENS and STAR WARS (for Dark Horse) among others, he has stated in the past that he can’t make a living out of just them. So, among his projects one can find the drawing of a huge pen (yep, that’s right, a huge pen), games and action figures, while the oldest internet users may remember him from one of his most overlooked achievements: The design of the environment and the avatars of IRC Comic Chat which was released back in 1996!

I think I’ve already said too much, especially considering that I’m talking about wordless comic books. So, I’ll leave this week’s guest, Jim Woodring, tell us more in the following interview:

How would you describe your comics to someone who hasn’t read them before?

The FRANK comics are wordless fables centered around the experiences of Frank, a generic anthropomorph who lives in a closed system of moral and metaphysical algebra called The Unifactor with his friends, enemies and acquaintances. They are sometimes sweet and sometimes horrible.
The JIM stories are autobiographical comics based on experiences I’ve had when awake or asleep.

How do wordless comics better convey the feelings and concepts you wish to express?

Wordless stories are not tied to any time or place; there is no language or syntax to place them in any particular country or era. Besides, there are no words for many of the things I try to show.

From where do you draw inspiration for the surreal world of the Unifactor?

The Unifactor is a reductive reflection of the way I see the quotidian world. In fact the main purpose of the FRANK comics is to express my feelings about the underlying nature of consensus reality.

Is it crucial for the reader to understand all the symbolism in your comics, in order to enjoy them?

I think it’s crucial that the reader finds some meaning in the symbols and events in the comics; otherwise they don’t make any sense at all and appear meaningless. I know that people find different meanings in the stories; different from mine and different from each other’s. That tells me I’m on the right track.

Are there any autobiographical elements in the FRANK stories, like there were in JIM?

Not specifically, though my experiences and perceptions undoubtedly provide grist for the mill. Food plays a big role in the stories; and since I tend to be a glutton that’s somewhat autobiographical. Also the character Manhog is probably largely based on me.

Can you tell us about your new graphic novel, CONGRESS OF THE ANIMALS?

In CONGRESS OF THE ANIMALS, Frank experiences some major changes in his life, not the least of which is leaving the Unifactor, enabling him to have new kids of experiences and to learn from them. He can never learn anything in the Unifactor. When he returns he is not only changed in his outlook but in circumstances. This book has the most oblique symbolism of all the FRANK stories. There is a lot in it I don’t understand at all, but it makes sense on some level… you can feel it.

Does the graphic novel format make it easier or more difficult for you to write your stories? Do you prefer the short stories to the long ones?

The short stories are easier to do by far. Getting a short punchy message across is easier for me than spinning a long yarn with many interlocking and episodes and still maintaining the reader’s interest and sense of what is going on. The long stories are more of a technical challenge but I feel certain they can be more effective, spin a wider and deeper mood, and be more emotionally powerful.

Can you share with us the procedure of writing and drawing a story?

I write all my stories out in words, describing the action. After a lot of rejecting of alternatives I end up with something that feels meaningful to me, even if I don’t know why. In fact I prefer it if I don’t know why. If I can tell there is some significant meaning respiring in the depths of the proposed action, I don’t worry about what that meaning might be; I draw the story up and allow the meaning to occur to me and to readers whenever the time is right.

Besides comics, what projects are you working on these days?

Painting and drawing, making objects. I just built a seven-foot-long functioning steel dip pen and penholder, an enormous replica of familiar artist’s drawing tool. The nib is hand-engraved and brass-plated… a beautiful thing. Actually I didn’t build it; I designed it and had it made here in Seattle. It’s standing up in a corner of my living room.

Do you have any other plans for the immediate future?

I’m planning out another 100-page FRANK book, one that will be more elaborately drawn and intricately plotted than my previous stories.

[Translated by Alexandros Tsantilas]