TOP 100 OF THE 80s: 20-11

20.AMERICAN SPLENDOR
Writer: Harvey Pekar
Artists: Various
Self-Published

Έχω εκφράσει αρκετές φορές την άποψη ότι ο Harvey Pekar είναι πιθανότατα ο σπουδαιότερος συγγραφέας που έχει περάσει ποτέ από το χώρο των comics. Και αυτό γιατί, πέρα από το εξαιρετικό “αυτί” που είχε στους διαλόγους (αμιγώς ρεαλιστικοί, αλλά ουδόλως βαρετοί, όπως συχνά συμβαίνει με άλλους συγγραφείς), διέθετε και τη μοναδική ικανότητα να μετατρέπει τις πιο απλές, καθημερινές στιγμές της προσωπικής του ζωής, σε συναρπαστικά αναγνώσματα.

Δημιουργώντας ένα comic με κεντρικό χαρακτήρα τον εαυτό του, έναν grumpy old man με υψηλό δείκτη νοημοσύνης, αλλά χωρίς ιδιαίτερα γοητευτικά surroundings (ο άνθρωπος πέρασε όλη τη ζωή του στο Cleveland, ενδεχομένως την πιο άσχημη πόλη των ΗΠΑ – ου μην και του κόσμου ολόκληρου!), κατάφερε να πλάσει εξόχως ενδιαφέρουσες ιστορίες, με θέματα όπως η οικογενειακή ζωή, η δίχως ιδιαίτερες προοπτικές εργασία και οι στοιχειώδεις καλλιτεχνικές/λογοτεχνικές ανησυχίες, που, σε ένα βαθμό, μπορεί, ανά στιγμές, να μας θυμίζουν δικές μας αντίστοιχες ανησυχίες, χωρίς, όμως, να μετατρέπεται σε “everyman” και δίχως να προσπαθεί να περάσει κάποια universal μηνύματα.

Ο Harvey μιλάει για τον εαυτό του και μας δίνει την αποκλειστικά δική του οπτική για τα πράγματα. Η όποια “ταύτιση” μπορεί να αισθανθούμε, έχει να κάνει με εμάς και όχι με τις δικές του προθέσεις.

(Δημήτρης Σακαρίδης)

19.CEREBUS
Writer: Dave Sim
Artists: Dave Sim/Gerhard
Aardvark/Vanaheim Press

Ορισμένες φορές νομίζω πως η μονομανία και οι εξάρσεις μεγαλομανίας ενός δημιουργού μπορούν να κερδίσουν τον a priori σεβασμό του κοινού. Ο Καναδός Dave Sim, αφού αποφάσισε να προχωρήσει πέρα από μια καλαίσθητη και αρκετά πειραματική παρωδία του Conan, εστιάζοντας στον βαρύθυμο μυρμηγκοφάγο Cerebus, τον οδηγήσε ως χαρακτήρα σε μια δαιδαλώδη αναζήτηση των ορίων της δημιουργικής ενέργειας. Τότε, ο Sim άρχισε να παίζει σε μια αρένα κατοικούμενη μόνο από τον ίδιο και τις εμμονές του και κατά κάποιον τρόπο καθαγίασε την προαναφερθείσα υπέρμετρη φιλοδοξία του με το αποτέλεσμα.

Οι μετέπειτα εκδοθέντες (σε διαστάσεις τηλεφωνικού καταλόγου) τόμοι, με τους τίτλους  HIGH SOCIETY και CHURCH & STATE I και II, αποτελούν την κορύφωση του δημιουργικού οίστρου του Dave Sim για το ongoing έπος του Cerebus και βρίσκουν τον δύστροπο ήρωα να ανελίσσεται στην σπείρα της κοινωνικής δομής φτάνοντας στον τερματισμό της (ως Πρωθυπουργός και Πάπας μεταξύ άλλων). Εικαστικά, ο Sim πειραματίζεται με τη φόρμα του Μέσου με εξαιρετικά γόνιμο τρόπο, καθιστώντας το έργο του ένα απόλυτα καθηλωτικό ανάγνωσμα.

To ότι οι στρυφνές ενίοτε ασκήσεις ύφους του Sim δεν αναιρούν (κατά τη γνώμη του γράφοντος) ποτέ την απολαυστικότητα της ανάγνωσης του έργου του, αποτελούν το μεγάλο επίτευγμα του ως δημιουργού και δικαιολογούν την ύπαρξη και τη θέση του Cerebus σε αυτήν και σε οποιαδήποτε άλλη λίστα με τα καλύτερα έργα του Μέσου των comics ανεξαρτήτως χρονικής περιόδου.

(Βασίλης Σάκκος)

Διαβάστε περισσότερα για το CEREBUS

18.DOOM PATROL
Writer: Grant Morrison
Artist: Richard Case
DC Comics (Vertigo)

Λίγο πριν το τέλος της δεκαετίας του ’80, ο νεαρός Grant Μorrison, έχοντας ήδη στο βιογραφικό του ένα πετυχημένο ξεκίνημα στο ANIMAL MAN, αναλαμβάνει τα ηνία ενός (όχι ιδιαίτερα δημοφιλούς) τίτλου της DC, του DOOM PATROL.

Από την ομάδα υπερηρώων που παρουσιάζεται στα προηγούμενα τεύχη κρατάει κάποιους, προσθέτει κάποιους δικούς του και ξεκινά ένα run σαν το οποίο δεν ξαναέχει υπάρξει στην ιστορία των υπερηρωικών comics. Δίπλα του έχει έναν artist που θα καταφέρει να αποδώσει με έναν τρόπο μοναδικό (χωρίς να το αδικεί) το όραμα του συγγραφέα.

Μέσα στα λίγα τεύχη που κυκλοφόρησαν στα 80s, ο Morrison θέτει τις βάσεις για μια σειρά που τολμά να αμφισβητήσει κάθε κανόνα και να σπάσει κάθε σύμβαση του είδους (και όχι μόνο). Ιδέες που ξεχύνονται στις σελίδες χωρίς τίποτε να τις συγκρατεί: χαρακτήρες με τρία φύλλα, villains που κόβουν τις σελίδες, πίνακες που τρώνε πόλεις και ήρωες με (πάρα πολλές) πολλαπλές προσωπικότητες. Άσκηση στον σουρεαλισμό; Υπερήρωες που υπηρετούν το ντανταϊσμό; Υπερκετιμημένα παραληρήματα ενός Σκοτσέζου που συνθέτουν ένα αλλοπρόσαλλο ασύνδετο συνονθύλευμα; Κομμάτια ενός παζλ που δίνονται στη διάθεση του αναγνώστη για να φτιάξει μια πρωτόγνωρη εικόνα; Ό,τι και αν πιστεύετε, το DOOM PATROL επαναπροσδιόρισε το είδος και αποτελεί σημείο αναφοράς στην Ιστορία των υπερηρωικών comics.

(Αριστείδης Κώτσης)

Διαβάστε περισσότερα για το DOOM PATROL.

17.SANDMAN 
Writer: Neil Gaiman
Artists: Various
DC Comics (Vertigo)

Το No. 2 της κατάταξής μας για τα καλύτερα comics των 90s δε χρειάζεται καμιά εισαγωγή, καμιά επιπλέον γνώμη, τίποτα δε είναι ικανό να προστεθεί σε ένα από τα καλύτερα comics που έχουν δημιουργηθεί.

Ο Sandman, ο Dream, είναι ένας από τους Endless, έννοιες προσωποποιημένες που δρουν και κινούνται σε μια πραγματικότητα τόσο μακριά από τη δική μας, αλλά και τόσο κοντά. Άλλωστε, τα δικά μας όνειρα πλάθουν το μεγαλειώδες, σκοτεινό και αέναα κινούμενο βασίλειο του Sandman. O ίδιος ο ήρωας απόκοσμος, σκοτεινός, σκληρός, μυστηριώδης, ευγενής και ερωτικός μαγεύει με τις ιστορίες που μας διηγείται. Είτε ψάχνει τα μαγικά αντικείμενα που τον φυλακίζουν είτε αναζητεί την ερωμένη του στην Κόλαση, πάντα στοχάζεται για το νόημα της ζωής και συνομιλεί με τον αναγνώστη. Μακράν, όμως, ο πιο αγαπητός χαρακτήρας της σειράς είναι η Death, η πιο παρηγορητική απεικόνιση του θανάτου, μια ευφυής σύλληψη.

Δεν υπάρχει μυθολογία, παραμύθι, ιστορία ή… όνειρο που δε χωρά στον υπέροχο κόσμο που έπλασε η φαντασία του Gaiman. Και όσα οραματίστηκε ο δημιουργός απαθανατίστηκαν από μια σειρά εξαιρετικών καλλιτεχνών, καθένας με το δικό του ιδιαίτερο στιλ.

Ένα από τα ωραιότερα έργα τέχνης.

(Βασιλεία Βαξεβάνη)

Διαβάστε περισσότερα για το SANDMAN VOL. 1: PRELUDES AND NOCTURNES.

16.WEB OF SPIDER-MAN #31-32, THE AMAZING SPIDER-MAN #293-294 & SPECTACULAR SPIDER-MAN #131-132 (“Kraven’s Last Hunt”)
Writer: J.M. DeMatteis
Artist: Mike Zeck
Marvel Comics

Είναι, νομίζω, μέρος της ανθρώπινης φύσης να προσπαθεί κάποιος να αποδείξει ότι είναι καλύτερος από τους γύρω του. Φαντάζομαι τους ανθρώπους των σπηλαίων, να κάνουν διαγωνισμό για το ποιος θα σκοτώσει και θα φέρει στη φυλή τον μεγαλύτερο δεινόσαυρο. Όσο και να λέμε ότι αυτό το έχουμε ξεπεράσει και ότι alpha males δεν θεωρούνται απαραίτητα οι πιο “δεν-αντέχει-άλλο-το-μπλουζάκι-μου-θα-σκιστεί” τύποι, οι ζωώδεις αναφορές υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν.

Μια τέτοια περίπτωση ήταν και ο Sergei Kravinoff ή, αλλιώς, Kraven The Hunter. Κυνηγός (προφανώς, έτσι;), έχει βαλθεί να αποδείξει σε όλους ότι δεν υπάρχει κανένας άλλος πιο γενναίος και πιο δυνατός από εκείνον. Πώς σκοπεύει να το κάνει αυτό; Μα, φυσικά, σκοτώνοντας τον Spider-Μan! Γιατί όχι τον Superman, θα πείτε, και θα σας θυμίσω ότι αυτός ανήκει σε άλλη εταιρεία, αλλά καταλαβαίνω πού το πάτε. Η βεντέτα των δυο ξεκινάει από πολύ νωρίς, όταν ο Kraven και ο αδερφός του Chameleon, προσπαθούν να νικήσουν τον Spider-Μan, στα πλαίσια της ίδρυσης της ομάδας Sinister Six.

Με μονόλογους παράνοιας και αναφορές στο ποίημα του William Blake, THE TYGER, το KRAVEN’S LAST HUNT αποτελεί ένα εξαιρετικό ανάγνωσμα. Αναζητήστε το σε trade και απολαύστε.

(Κώστας Λαμπρόπουλος)

Διαβάστε περισσότερα για το SPIDER-MAN: KRAVEN’S LAST HUNT

15.WHEN THE WIND BLOWS
Writer/Artist: Raymond Briggs
Penguin Books

Πυρηνικό ολοκαύτωμα! Καταφύγια! Ραδιενέργεια! Fall out!! Ποιος θα το φανταζόταν ότι τέτοια μακάβρια και τρομακτικά θέματα θα μπορούσαν να δώσουν ένα φανταστικό -μη πολεμικό- comic book!

Στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου, με την πυρηνική απειλή πάνω από την Ευρώπη, ένα ηλικιωμένο ζευγάρι προετοιμάζεται για τα χειρότερα. Με όρεξη και περιπαικτική διάθεση, θα προετοιμάσουν το καταφύγιο και τις προμήθειες, λες και ετοιμάζονται για το επόμενο πικ-νικ με τους γείτονες. Και, όταν τα χειρότερα έρθουν, αυτοί οι δύο ήρωες της ζωής θα αντιμετωπίσουν την κάθε κατάσταση με αναπάντεχη αισιοδοξία και περισσή αφέλεια. Το πολύ όμορφο artwork, με χρώματα που θυμίζουν τις ξυλομπογιές που είχαμε μικροί, αλλάζει και σκοτεινιάζει με την πάροδο του χρόνου.

Ένα δύσκολο θέμα για την εποχή που γράφτηκε, πανέμορφα δοσμένο, σε ένα όμορφο, αισιόδοξο, αντιπολεμικό comic που πολλές φορές θα σε κάνει να χαμογελάσεις, αλλά και να συγκινηθείς. Από τα καλύτερα γραπτά έργα που έχω διαβάσει προσωπικά.

(Αντώνης Σουβατζής)

Διαβάστε περισσότερα για το WHEN THE WIND BLOWS

14.ANIMAL MAN
Writer: Grant Morrison
Artists: Chas Truog, Doug Hazlewood
DC Comics (Vertigo)

Με τον κύριο Morrison έχουμε σχετικά καλές σχέσεις. Υπήρξαν λίγες φορές που τσακωθήκαμε, αλλά σε γενικές γραμμές συμπαθιόμαστε, οπότε το όνομά του αγκαζέ με την σύσταση κάποιου ανθρώπου του οποίου την άποψη εκτιμώ, κάνουν για μένα ένα comic του σίγουρη αγορά. Επίσης, το πιο ωραίο για μένα εδώ στο Comicdom με τις λίστες μας, είναι η ανακάλυψη νέων, καλών comics που παρεκκλίνουν από το “area of expertise” του καθενός. Ένα τέτοιο λοιπόν comic ήταν και για μένα το ANIMAL MAN, το οποίο αγόρασα και διάβασα μετά την κατάταξή του στο Top των 90s. Και βρέθηκα να το γράφω εδώ, οπότε καταλαβαίνετε την συνέχεια.

Μεταμοντέρνο στις σωστές δόσεις, προσιτό για κάποιον με περιορισμένη επαφή με το superhero genre, χωρίς όμως να το προδίδει ούτε στο ελάχιστο μέσα από την δημιουργική αποδόμησή του, ευρύ ως προς τους κεντρικούς προβληματισμούς και ρηξικέλευθο χωρίς να πετάει τον αναγνώστη “έξω” από αυτοερωτική πολυπλοκότητα.  Αν είστε σαν και εμένα που περιμένατε μια σύσταση για να το διαβάσετε, ορμήστε άφοβα!

(Μυρτώ Τσελέντη)

Διαβάστε περισσότερα για το ANIMAL MAN

13.MIRACLEMAN
Writer: Alan Moore
Artists: Gary Leach, Alan Davis, John Ridgeway, John Totleban, Rick Veitch
Eclipse Comics

Όταν ο Alan Moore πήρε στα χέρια του τον Marvelman, όπως ήταν η ονομασία του χαρακτήρα στην Μεγάλη Βρετανία, αποφάσισε να ακολουθήσει έναν διαφορετικό δρόμο από εκείνο που είχε ήδη ανοιχτεί, αυτό της ξεδιάντροπης αντιγραφής του Captain Marvel της Fawcett Comics και μετέπειτα της DC.

Ο Michael Moran δεν είναι πλέον νέος, δεν θυμάται τίποτα από το πολύχρωμο ηρωικό παρελθόν του, έχοντας  μια τυπική ζωή ενός παντρεμένου άντρα. Όλα αυτά θα ανατραπούν, καθώς οι δυνάμεις του θα επιστρέψουν, ενώ ο ίδιος θα ανακαλύψει την πραγματική πηγή της φύσης τους.

Η προσέγγιση του Alan Moore αντιστέκεται σε όλα τα κλισέ που βαραίνουν τα superhero comics, φανερώνοντας γνωρίσματα που θα ανέπτυσσε και σε μετέπειτα δουλειές του. Οι χαρακτήρες του είναι αληθοφανείς και πολύ πιο ανθρώπινοι, η βία έχει τραγικές συνέπειες και ο τόνος είναι βαρύς και σκοτεινός. Στο σύμπαν που δόμησε, οι superheroes δεν είναι πρόσωπα θαυμασμού, αλλά πηγή τρόμου, με την ύπαρξη τους να έχει άμεσο αντίκτυπο στην κοινωνία, μεταβάλλοντάς την. Έχοντας θεϊκή διάσταση, επιβάλλονται στον πλανήτη, δημιουργώντας μια – εκ πρώτης όψεως – ουτοπία.

Το Miracleman είναι ένα τεράστιο βήμα για την ωρίμανση των superheroes. Καταφέρνει να είναι τρομακτικό και ανθρώπινο ταυτόχρονα, προκαλώντας ίσως σκέψεις στους αναγνώστες, προκαλώντας τους να επανεξετάσουν αγαπημένα αναγνώσματα, και τις ανάγκες που καλύπτουν αυτά.

(Γιώργος Χατζηκωστής)

Διαβάστε περισσότερα για το MIRACLEMAN.

12. UNCANNY X-MEN #129-138 (“The Dark Phoenix Saga”)
Writer: Chris Claremont
Artists: John Byrne
Marvel Comics

Τι μπορώ να γράψω άραγε για το DARK PHOENIX SAGA που δεν έχει ήδη γραφτεί; Πρόκειται για μια από τις πιο κλασικές και πιθανώς η πιο αναγνωρίσιμη ιστορία των X-Μen, όπου η Jean Grey φτάνει το ζενίθ του δυναμικού της ως τηλεπαθητική και τηλεκινητική και μεταμορφώνεται σε ένα ον καθαρής νοητικής ισχύος, γεγονός που την οδηγεί στην τρέλα.

Είναι επίσης ένα δεινό δείγμα αυτολογοκρισίας, αφού στο canon η παραπάνω εξήγηση αντικαταστάθηκε από μια “εξωγήινη οντότητα συνδεδεμένη με την Jean” και εκτός αυτού ο θάνατός της ήταν μια επιλογή που απηχούσε καθαρά το political correctness του τότε editor της Marvel, Jim Shooter και όχι την αφήγηση των Chris Claremont και John Byrne.

Τέλος, αποτελεί την άκρη ενός μελανού νήματος ηλίθιων κινήσεων της Marvel, οι οποίες κατέληξαν στο comics inside joke “Jean Grey and the revolving door of death”. Για μένα, όμως, η ιστορία μεμονωμένη και ξεκομμένη από κάθε παράπλευρη γνώση, είναι το αρχαίο μοτίβο του ανθρώπου που τιμωρείται για την ύβρη να πλησιάσει τον θρόνο των θεών.

(Ανδρέας Μιχαηλίδης)

Διαβάστε περισσότερα για το DARK PHOENIX SAGA

11.BATMAN: THE KILLING JOKE
Writer: Alan Moore
Artist: Brian Bolland
DC Comics

Αν και δεν είμαι και η μεγαλύτερη φαν του Batman, οφείλω να ομολογήσω ότι το συγκεκριμένο είναι ένα από τα αγαπημένα μου comics ever. Παρόλο που φαινομενικά αποτελεί ένα τυπικό Batman story, μια σύγκρουση ανάμεσα στους δύο αιώνιους αντιπάλους, το THE KILLING JOKE είναι πολλά παραπάνω. Μέσα σε μόλις 48 σελίδες οι Moore και Bolland μας προσφέρουν το origin του Joker και παράλληλα προχωρούν την ιστορία της Barbara Gordon στο DC Universe (τερματίζει η καριέρα της ως Batgirl).

Το πιο σημαντικό είναι, όμως, ο τρόπος με τον οποίο οι δύο δημιουργοί, οι οποίοι δίνουν ρεσιτάλ αφηγηματικής και σχεδιαστικής, αντίστοιχα, αρτιότητας, αποτυπώνουν τα παραπάνω. Ο Moore γράφει και σκηνοθετεί μια τέλεια σχεδόν ιστορία με πρωταγωνιστή τον Joker και ο Bolland την απογειώνει με το υπέροχο, λεπτομερές σχέδιό του. Αν δεν το έχετε διαβάσει, αναζητήστε το και αν το έχετε διαβάσει, ξαναδιαβάστε το.

(Λήδα Τσενέ)

Διαβάστε περισσότερα για το ΒΑΤΜΑΝ: THE KILLING JOKE