TOP 100 OF THE 80s: 8. BATMAN #404-407 (“Year One”)

Writer: Frank Miller
Artist: David Mazzucchelli
DC Comics

Στο ερώτημα, “ποιό είναι το κορυφαίο comic στη σύγχρονη ιστορία του Batman;”, οι απαντήσεις συνήθως είναι δύο και αμφότερες φέρουν την συγγραφική υπογραφή του Frank Miller: YEAR ONE, ή THE DARK KNIGHT RETURNS. Το ποιό από τα δύο θα επιλέξει κανείς, έχει να κάνει με πολλούς διαφορετικούς παράγοντες, όπως το ποιό διάβασε πρώτο, αν του αρέσουν τα reboots/retcons, αν του αρέσουν τα elseworlds/imaginary stories, αν προτιμά τον Miller ή τον Mazzucchelli ως σχεδιαστή, αν συμφωνεί με τις πολιτικές θέσεις που διαφαίνονται στο DARK KNIGHT, αν συμπαθεί τον Superman, και πολλά άλλα.

Κατά τη δική μου άποψη, πάντως, τα δύο comics δεν μπαίνουν καν στην ίδια ζυγαριά! Εκεί που ο Miller του DARK KNIGHT RETURNS μοιάζει ερωτευμένος με τον εαυτό του, τροφοδοτεί έντεχνα το hype (και τροφοδοτείται, αντιστοίχως, από αυτό) και χρησιμοποιεί χαρακτήρες και σύμβολα για να περάσει τις δικές του απόψεις, αδιαφορώντας για το πόσο τους αλλάζει, πόσο πιστά τους αποδίδει ή, τελικά, πόσο μεγάλη επιρροή μπορεί να έχει αυτή η προσέγγιση στη συνέχεια (εκεί, βέβαια, μπαίνει το ερώτημα αν θα πρέπει ο δημιουργός να ενδιαφέρεται για το ποιούς και πόσο μπορεί να επηρεάσει με το έργο του – αλλά αυτό είναι θέμα για κάποιο άλλο άρθρο), ο Miller του YEAR ONE ακολουθεί μια πολύ πιο ευσεβή προσέγγιση, στήνοντας την ιστορία του με βάση τις ανάγκες και τις δυνατότητες του χαρακτήρα και όχι τις δικές του προτιμήσεις ή θέσεις.

Εκεί που ο Miller του DARK KNIGHT δείχνει ανίκανος, ή έστω αδύναμος, να βάλει χαλινάρι στις καλλιτεχνικές του ανησυχίες και συχνά-πυκνά μοιάζει να χρησιμοποιεί περίπλοκες και σύνθετες τεχνικές αφήγησης και τρικ (φτηνά ή μη) που στοχεύουν περισσότερο στον ενθουσιασμο του απαίδευτου αναγνώστη, ο Miller του YEAR ONE (μέσω του artwork του David Mazzucchelli) αποφεύγει όλες τις αυτάρεσκες και αυτοϊκανοποιητικές παγίδες του εύκολου εντυπωσιασμού και τα φανταχτερά, αλλά ανούσια, pyrotechnics και δομεί τις σελίδες του με βάση την αφήγηση και το πώς αυτή θα βρει την ιδανική ισορροπία ανάμεσα στο θελκτικό, το κατανοητό και το πρακτικό εφαρμόσιμο…

Το BATMAN: YEAR ONE μας αφηγείται το ξεκίνημα της crime-fighting καριέρας του Batman, καθώς και την πρώτη γνωριμία του με τον (Ντετέκτιβ τότε) Jim Gordon. Ο τελευταίος έχει αρχίσει να ανεβαίνει σε δημοτικότητα και το μέλλον του φαίνεται λαμπρό. Παρ’ όλα αυτά, έχει να αντιμετωπίσει τη διαφθορά μέσα στους κόλπους της αστυνομίας της Gotham, την έλξη που νιώθει για τη συνάδελφο του, Sarah Essen, τις απειλές που δέχεται ο ίδιος και η οικογένεια του από τα “ανώτερα στρώματα” που, προφανώς, δεν βλέπουν με καλό μάτι την κάθαρση που ο Gordon επιθυμεί, αλλά και την ενοχλητική παρουσία ενός μασκοφόρου vigilante, ο οποίος χώνεται στα πόδια της αμέσου δράσης και παρ’ όλο που, ενδεχομένως, οι προθέσεις του είναι αγνές, οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί δεν είναι αποδεκτές από το νόμο.

Στην πορεία, ο Gordon θα υποκύψει στιγμιαία στην έλξη του για την Essen, αλλά όχι στις πιέσεις και τις απειλές να εγκαταλείψει τον αγώνα του κατά της διαφθοράς, ενώ ο Batman θα συνεχίσει να δουλεύει στο περιθώριο του νόμου, φροντίζοντας να βοηθά την αστυνομία (και κυρίως τον Gordon) όπως και όσο μπορεί, έχοντας πλέον αποκτήσει καλές σχέσεις με τον δυναμικό εισαγγελέα της Gotham, Harvey Dent. Παράλληλα, η dominatrix πόρνη Selina Kyle αποφασίζει να ακολουθήσει μια νέα καριέρα, αυτή του cat-burglar και μπλέκεται στην όλη ιστορία, με πολλούς και διάφορους τρόπους.

Κατά μία έννοια, πρωταγωνιστής του YEAR ONE δεν είναι τόσο ο Batman, όσο ο Jim Gordon. Τη δική του ζωή παρακολουθούμε πιο στενά, τα δικά του προβλήματα μοιάζουν να μας απασχολούν περισσότερο και οι δικές του ανησυχίες και αδυναμίες είναι αυτές που δείχνουν να είναι πιο κοντά σε εμάς. Ο ίδιος ο Batman, όμως, δεν βρίσκεται στο background. Είναι διαρκώς εκεί, είτε ως φυσική παρουσία είτε ως σκέψη στο μυαλό των υπολοίπων χαρακτήρων του δράματος. Καλώς ή κακώς, η δική του ύπαρξη, παρουσία και δράση έχουν θέσει σε κίνηση τη σειρά των γεγονότων που αποτελούν την καρδιά της ιστορίας και οι δικές του πράξεις είναι που την προχωρούν σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις.

Ίσως μια πιο “σωστή” ανάγνωση θα έλεγε ότι το YEAR ONE είναι, κατ’ ουσία, η ιστορία της θεμελίωσης της σχέσης μεταξύ Batman και Jim Gordon και η αλήθεια είναι πως αυτό μοιάζει πολύ πιο ακριβές. Από την αρχή, φαίνεται σαν να παρακολουθούμε τους δύο χαρακτήρες να ζουν, τρόπον τινά, παράλληλες ζωές και, με βάση όσα γνωρίζουμε για τη σχέση και τη συνεργασία τους, είναι απλά θέμα χρόνου (και τρόπου) να δούμε το πώς θα φτάσουν εκεί που είναι δεδομένο ότι θα φτάσουν. Για όποιον έχει διαβάσει περισσότερα από 5-10 τεύχη με πρωταγωνιστή τον Dark Night Detective (και όχι “Dark Knight”, in my book), είναι σχεδόν φανερό ότι η ιστορία θα τελειώσει με την τελευταία σελίδα να απεικονίζει τον έναν από τους δύο να περιμένει τον άλλο σε κάποια ταράτσα (ή κάποιο σκοτεινό δρομάκι), για να μιλήσουν σχετικά με κάποια υπόθεση που βασανίζει την αστυνομία και στην οποία η βοήθεια του Batman είναι απαραίτητη.

Βέβαια, στο παρόν comic, και οι δύο κρατούν ακόμα κάποιες αποστάσεις ασφαλείας και μοιάζουν, ίσως, ελαφρώς διστακτικοί να εμπιστευτούν απόλυτα ο ένας τον άλλο, αλλά είναι ακόμα αρχή. Δώστε τους λίγο χρόνο…

(Δημήτρης Σακαρίδης)