INTERVIEW CORNER #90: Χρήστος Σταυρόπουλος & Όθων Νικολαΐδης

Ρωτήστε οποιονδήποτε γνωρίζετε και ασχολείται με τη συγγραφή ή εικονογράφηση comics για το σημαντικότερο στοιχείο μιας ιστορίας και αυτός θα σας απαντήσει άμεσα “οι χαρακτήρες”. Θα έχει δίκιο. Οι χαρακτήρες πρέπει να είναι πάντοτε αναγνωρίσιμοι, να εμπνέουν έντονα συναισθήματα (συμπάθειας, αλλά όχι απαραίτητα) και οι πράξεις τους να συνάδουν με την προσωπικότητα και το παρελθόν τους. Με λίγα λόγια, αν οι κεντρικοί χαρακτήρες σου είναι επιτυχημένοι, το ίδιο θα συμβεί (λογικά) και με την ιστορία σου.

Τι γίνεται, όμως, αν για τις ανάγκες της ιστορίας σου είσαι αναγκασμένος να τοποθετήσεις αυτούς τους χαρακτήρες σε έναν ολοκαίνουργιο κόσμο που καμιά σχέση δεν έχει με τον δικό μας; Τότε θα πρέπει πρώτα να έχεις ξεκαθαρίσει κάθε πτυχή αυτού του κόσμου, ώστε οι χαρακτήρες που κινούνται εκεί να βρίσκονται σε αρμονία με αυτόν. Ο κόσμος αυτός θα πρέπει να είναι το ίδιο καλοδουλεμένος με καθέναν από τους χαρακτήρες και ο αναγνώστης να νιώσει ότι γνωρίζει αρκετά για αυτόν, ώστε να κινηθεί μέσα του, με τη βοήθεια των σελίδων.

Και, όπως μπορεί να αποδείξει το κοινό πόνημα, με τίτλο ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΗΣ ΑΛΩ: Ο ΠΥΡΓΟΣ (το οποίο κυκλοφόρησε πριν μερικές εβδομάδες), των καλεσμένων αυτής της εβδομάδας, των Χρήστου Σταυρόπουλου και ο Όθωνα Νικολαΐδη, αν αυτός ο κόσμος είναι καλοδουλεμένος, η ιστορία κυλά με τρόπο φυσικό και σε κάνει να νιώθεις (σχεδόν) σαν στο σπίτι σου! Οι δύο δημιουργοί γνωρίζονται αρκετά χρόνια και αποφάσισαν να δημιουργήσουν έναν τέτοιο κόσμο. Αυτός ο κόσμος, ο κόσμος της Άλω, παρουσιάζεται στο πρώτο τους comic μαζί, το οποίο βάζει τα θεμέλια για μια ιστορία που, αν όλα πάνε καλά, θα συνεχιστεί και σε επόμενα άλμπουμ.

Παρά το γεγονός, πάντως, ότι η διαδικασία δημιουργίας ενός τέτοιου κόσμου φαντάζει εξουθενωτική στα μάτια των κοινών θνητών (μιλάω για εμάς, τους αναγνώστες), οι δύο δημιουργοί δεν έμειναν αποκλειστικά στον κόσμο της Άλω τα τελευταία χρόνια. Ο Σταυρόπουλος, σεναριογράφος του comic, έχει γράψει διάφορα διηγήματα και short stories εκτός του χώρου των comics. Αντίστοιχα, ο σχεδιαστής Νικολαΐδης έχει συμμετάσχει σε ανθολογίες και, κατά καιρούς, έχει σχεδιάσει και εξώφυλλα για ελληνικές εκδοτικές.

Το ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΗΣ ΑΛΩ, όμως, αποτέλεσε τη βασική τους ασχολία. Και Ο ΠΥΡΓΟΣ αποτέλεσε την πρώτη γνωριμία μας με τον κόσμο που δημιούργησαν, αλλά και (για πολλούς από εμάς) με το ταλέντο τους. Αν, λοιπόν, έχετε διαβάσει το comic των καλεσμένων αυτής της εβδομάδας, Χρήστου Σταυρόπουλου και Όθωνα Νικολαΐδη, μάθετε περισσότερα για τους ίδιους και τον κόσμο τους στη συνέντευξη που ακολουθεί. Διαφορετικά, αναζητήστε το Ο ΠΥΡΓΟΣ (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Helm), διαβάστε το και επιστρέψτε εδώ για περισσότερα!

Ποιοι είναι οι καλλιτέχνες που σας έχουν επηρεάσει;

ΧΡ: Αν και μεγάλωσα με τον Tolkin και ερωτεύτηκα την Ursula Le Guin, μπορώ να πω πως η μεγάλη μου αγάπη είναι ο Mika Waltari. Ο τρόπος που γράφει και παρουσιάζει τις ιστορίες του, είναι κάτι το οποίο μιλάει στην καρδιά μου. Νομίζω πως από αυτόν, έχω επηρεαστεί περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο.

ΟΘ: Έχω επηρεαστεί από αρκετούς καλλιτέχνες τόσο από τον χώρο των comics όσο και από το χώρο της ζωγραφικής. Σαν μεγαλύτερες επιρροές, θεωρώ τους Egon Schiele, Paul Cézanne, J. M. W. Turner, Simon Bisley, Brom, Juan Gimenez, Tony DiTerlizzi, Rebecca Guay.

Χρήστο, η μεγαλύτερη… προϋπηρεσία σου είναι στον τομέα των διηγημάτων. Πώς αποφάσισες να ξεκινήσεις να γράφεις comics;

Αυτό που μπορώ να κάνω είναι να γράφω, αλλά comics διάβαζα από παιδί (και ακόμα διαβάζω). Το comic το βλέπω σαν καθαρή τέχνη, ισότιμη με μία ταινία ή ένα βιβλίο. Είναι μία προσπάθεια, μέσα από αγαστή συνεργασία με τον σχεδιαστή, να φέρει κανείς όνειρα που αγγίζουν το μυαλό και την όραση κάποιου, στον κόσμο μας. Και αυτό το εκτιμώ ως κάτι το μοναδικό, με τη δική του, συγκεκριμένη θέση στη φαντασία του κάθε ανθρώπου. Άλλωστε, οι εικόνες που έφτιαχναν οι προϊστορικοί ιερείς στα σπήλαια για διάφορους λόγους (λατρευτικούς, μαγικούς, κλπ) δεν ήταν ένα comic που έλεγε την ιστορία ενός κυνηγιού, ενός θεού ή πνευμάτων που βοήθησαν, ενός τεράστιου ζώου που είχε καταβληθεί;

Πώς προέκυψε η συνεργασία σας;

Γνωριζόμαστε εδώ και πολλά χρόνια. Η απόφαση όμως ήρθε από ένα φεστιβάλ της Βαβέλ που πήγαμε και είδαμε μαζί πριν περίπου έξι χρόνια. Τότε αποφασίσαμε να φτιάξουμε κάτι μαζί. Το σχέδιο έμεινε στον πάγο για αρκετό καιρό, αλλά ποτέ δεν ξεχάστηκε. Όταν η Helm παρουσιάστηκε και μας προσέφερε την ευκαιρία, τότε δεν υπήρξε δεύτερη σκέψη.

Μπορείτε να μας πείτε δύο λόγια για το ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΗΣ ΑΛΩ: Ο ΠΥΡΓΟΣ;

ΧΡ: Ο ΠΥΡΓΟΣ είναι το θεμέλιο μιας μεγαλύτερης ιστορίας που πρόκειται να επακολουθήσει. Είναι μία γνωριμία με τον αναγνώστη, και η τοποθέτηση του κόσμου στο μυαλό του καθενός. Συγκεκριμένα, τώρα, η όλη ιστορία είναι απλή, είναι μία ληστεία που έχει ένα αμφιλεγόμενο τέλος. Δείχνει μία απλότητα, αιτίας και αιτιατού, πράξης και συνεπειών, μαζί με συμφέροντα τριτογενών παραγόντων που επηρεάζουν το αποτέλεσμα. Το βασικό κίνητρο στην ιστορία είναι απλό και ξεκάθαρο: η απληστία και η αδρεναλίνη και η ανάγκη να μπει κάποιος σε τεράστιους κινδύνους για να πετύχει ένα στόχο. Παρ’ όλα αυτά, από αυτή την φαινομενικά αυτοτελή και απλή ιστορία, ξεκινάει η μικρότατη αφορμή για μια αλυσίδα γεγονότων, η οποία θα επηρεάσει τον κόσμο.

ΟΘ: Ο ΠΥΡΓΟΣ είναι η εισαγωγή για μία ιστορία που θα ακολουθήσει μετά. Είναι τα θεμέλια που θα στηριχτεί ο κόσμος της Άλω. Είναι βασικός για την οπτικοποίηση του κόσμου, έστω και ενός μέρους του.

Μιλάμε για ένα comic που κρύβει από πίσω του έναν ολόκληρο κόσμο. Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις (συγγραφικές και σχεδιαστικές) κατά τη μεταφορά του στο χαρτί;

ΧΡ: Η μεγαλύτερη πρόκληση για μένα ήταν ο ίδιος ο κόσμος. Εδώ και έντεκα χρόνια που τον δουλεύω, υπήρχαν εκατομμύρια ερωτήματα. Τα απλά που πρέπει να απαντήσει κάποιος που φτιάχνει ένα κόσμο, όπως οι συσχετισμοί δυνάμεων μεταξύ κρατών, οι πολιτισμική εξέλιξη λαών διαμέσου του χρόνου, οι νοοτροπίες, οι εμπορικοί συσχετισμοί και οι ισοτιμίες των νομισμάτων κλπ, και τα πιο πολύπλοκα ερωτήματα που έπρεπε να απαντηθούν. Ένα από τα δυσκολότερα ερωτήματα ήταν η μαγεία. Πώς μπορεί ένα κόσμο να τον επηρεάσει η ύπαρξη της; Αυτό νομίζω πως είναι από τα πιο πολύπλοκα και δύσκολα, αν και μπορώ να πω πως πονοκεφάλιασα αρκετά διαβάζοντας γεωλογία και μετεωρολογία για να κατασκευάσω κάποια στοιχεία, ώστε να στέκουν.

ΟΘ: Μιλάμε για ένα κόσμο, ολόκληρο, με ιστορία χιλιάδων ετών. Πώς μπορεί να αποδοθεί αυτή η αίσθηση συνέπειας και ολότητας μέσα σε μερικές σελίδες; Έχουμε να κάνουμε με απεικόνιση πολιτισμών, οι οποίοι είναι εξαιρετικά εξωτικοί, από την εμφάνιση τους και την νοοτροπία τους, μέχρι τις συνθήκες οι οποίες διέπουν τον τρόπο ζωής τους. Ακόμα και η παραμικρή λεπτομέρεια οφείλει να έχει μία συνοχή και μία συνέπεια ως προς το πνεύμα του κάθε πολιτισμού, αλλά και του κόσμου. Αυτά ίσως συνοψίζουν την μεγαλύτερη πρόκληση (αλλά και διασκέδαση) την οποία αντιμετώπισα κατά την διαδικασία δημιουργίας αυτού του comic.

Όθωνα, το σχέδιό σου είναι αρκετά “φορτωμένο” και λεπτομερές. Μπορείς να μας μιλήσεις για τα εργαλεία και τις μεθόδους που χρησιμοποιείς;

Πρώτα-πρώτα, βασική είναι η έρευνα όσον αφορά το concept του κάθε χαρακτήρα, κτιρίου, κλπ. Αυτό σημαίνει ψάξιμο σε βιβλία ή στο internet, για αρχιτεκτονικούς ρυθμούς, ενδυματολογικές τάσεις εποχών που να αντιστοιχούν σε αυτό που σχεδιάζω, κλπ.. Και μετά ξεκινάει ο συνδυασμός αυτών, μέχρι να καταλήξω στην τελική ιδέα. Από κει και έπειτα, ξεκινάει η γνωστή σε όλους διαδικασία του comic: storyboards, μολύβια, λίγα μολύβια ακόμα, μετά χρώμα στο χέρι, επεξεργασία χρώματος στον υπολογιστή και τελευταίες λεπτομέρειες. Σ’ όλη αυτή τη διαδικασία πάντα υπάρχει χώρος για βελτίωση, και παραπάνω από μία φορές χρειάστηκε να αλλάξω πράγματα, από καρέ μέχρι χρώματα και σελίδες, με στόχο την βελτιστοποίηση του αποτελέσματος, όσον αφορά στην αφηγηματικότητα, αλλά και την τελική αισθητική στην οποία στόχευα.

Πρόκειται για το πρώτο κεφάλαιο της ιστορίας, σωστά; Πότε θα δούμε το επόμενο και τι να περιμένουμε από αυτό;

ΧΡ: Το πότε δεν μπορώ να το πω ακόμα. Το τι να περιμένει κανείς; Από την δική μου πλευρά, θα έλεγα κάτι το οποίο είναι πιο βαθύ για τους χαρακτήρες που θα αφορά, και πιο σημαντικό σε προσωπικό ή κοσμικό επίπεδο. Όπως είπα και πριν, Ο ΠΥΡΓΟΣ είναι μία αφορμή που θα ξεκινήσει πολλά πράγματα. Για να δώσω όμως ένα μικρότατο spoiler, Ο ΠΥΡΓΟΣ είναι η πρώτη κάρτα ταρώ από μια σειρά καρτών, που όλες μαζί αποτελούν μια προφητεία.

ΟΘ: Σύντομα, ελπίζω, θα δούμε και το επόμενο, για το οποίο λίγο ή πολύ με κάλυψε και ο Χρήστος, όσον αφορά για το τι θα περιμένουμε σεναριακά. Σίγουρα θα υπάρχουν περισσότερες οπτικές πληροφορίες για τον κόσμο στην συνέχεια, καθώς και μερικά ακόμα πιο τρελά τέρατα.

Όθωνα, στο βιογραφικό σου αναφέρεται πως “ψάχνεις νέους τρόπους μεταφοράς του αναγνώστη μέσα στον κόσμο των εικόνων που δημιουργείς”. Τι σημαίνει αυτό;

Αυτό σημαίνει ότι πειραματίζομαι διαρκώς με καινούρια υλικά και μέσα. Αυτό είναι η πολύ σύντομη εκδοχή. Πιο αναλυτικά, τώρα, κάθε εικόνα είναι εν δυνάμει μια ιστορία. Στόχος μιας καλής ιστορίας είναι να τραβήξει τον αναγνώστη και να τον κάνει να νιώσει ότι είναι κομμάτι της. Αυτό σε μια αφήγηση επιτυγχάνεται με διάφορους τρόπους, όπως ταύτιση με κάποιον χαρακτήρα, αναφορά σε οικεία συναισθήματα ή καταστάσεις και ούτω καθεξής. Τι γίνεται, όμως, όταν η ιστορία δεν είναι αφήγηση, αλλά είναι μόνο εικόνα; Πώς μιλάς χωρίς λέξεις; Για να το καταφέρω αυτό, προσπαθώ να εισάγω πολλές περιφερειακές – σε σχέση με την ιστορία – πληροφορίες μέσα στην εικόνα, οι οποίες να οδηγούν ασυναίσθητα τον θεατή σε ταύτιση του οπτικού ερεθίσματος που λαμβάνει με άλλα ερεθίσματα, όχι απαραίτητα οπτικά, τα οποία έχουν ως σκοπό να του δίνουν την αίσθηση της οικειότητας με αυτό που βλέπει. Για παράδειγμα, όταν κάποιος βλέπει ένα βελούδινο ύφασμα, θέλω ασυναίσθητα να του έρχεται η αίσθηση της υφής αυτού του υφάσματος. Και αυτό είναι μόνο μια πλευρά αυτής της σπουδής.

Έχετε κάποια άλλα σχέδια για το άμεσο μέλλον;

ΧΡ: Τι ακριβώς είναι το άμεσο; Στο μεσοπρόθεσμο μέλλον σκέφτομαι να τελειώσω το ΤΕΚΝΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ, ένα βιβλίο που γράφω, μέσα στον κόσμο της Άλω, και φυσικά να συνεχίσω με το comic. Από εκεί και πέρα και ενδιάμεσα, βλέπουμε. Άλλωστε το μέλλον είναι απρόβλεπτο για να υπάρχουν πολλές (ευχάριστες ή όχι) εκπλήξεις. Ας αφήσουμε το μέλλον να δείξει τα χαρτιά του στην ώρα τους.

ΟΘ: Δουλειά, δουλειά και άλλη δουλειά. Ήδη έχω αρχίσει να δουλεύω το επόμενο comic και σκοπεύω να ολοκληρώσω την πτυχιακή μου στην Σχολή Καλών Τεχνών. Από εκεί και πέρα, είμαι ανοιχτός στις εκπλήξεις που σίγουρα θα μου φέρει η ζωή.

Ask anyone you know who either scripts or illustrates comics about the most important element of a story and he’ll be quick to answer “the characters”. He’ll be right. Characters must always be recognizable, inspire intense feelings (of sympathy, but not necessarily so) and their deeds must be compatible with their personality and their past. In other words, if your characters are successful, then (logically) so will be your story.

Still, what happens when your story forces you to place these characters in an all-new world that bears no similarities to our own? In that case, what you ought to do first is make all aspects of that world clear so that the characters will be harmonized with it. This world also needs to be worked out with each and every one of these characters and the reader must be adequately informed about this world so that he’ll be able to travel within it with the help of the pages.

Well, as the collaborative project titled CHRONICLES OF ALO: THE TOWER (released a few weeks back) made by this week’s guests, Christos Stavropoulos and Othonas Nikolaidis, can prove, if this world is well-worked out, the story will flow naturally and make you feel like you’re (almost) home! These two creators know each other for quite a few years now and they have decided to create such a world. This world, the world of Alo, is presented in their first joint comic, which puts the foundations for a story that if successful, will be continued in other future albums.

Despite the fact that the process of creating such a world seems exhausting in the eyes of mere mortals (I’m talking about us, the readers), both creators didn’t just stick exclusively with the world of Alo during these last few years. Stavropoulos, the comic’s scriptwriter, has written various short novels and stories outside the field of comics. Nikolaidis, the penciller, for his part, has participated in anthologies and has also, at times, illustrated covers for Greek publishing houses.

Nevertheless, THE CHRONICLES OF ALO was their main occupation and THE TOWER was our first acquaintance with the world they created, as well as their talent (at least for many of us). So, if you’ve read the comic made by this week’s guests, Christos Stavropoulos and Othon Nikolaidis, here’s your chance to find out more about their world from them in the following interview. You can otherwise seek out THE TOWER (published by Helm publications), read it and then return here for more!

Which artists have influenced you?

CH: Even though I grew up with Tolkien and fell in love with Ursula Le Guin, I can say that my greatest love has been Mika Waltari. The way he writes and presents his stories speaks to my heart. I think I’ve been more influenced by him than by anybody else.

OT: I’ve been influenced by many artists both from comics and from paintings. I consider my greatest influences to be Egon Schiele, Paul Cézanne, J.M.W. Turner, Simon Bisley, Brom, Juan Gimenez, Tony DiTerlizzi, Rebecca Guay.

Christos, the largest part of your… past records is in short novels. How come you decided to write comics?

What I can do is write, although I’ve been reading comics since I was a kid (and I still do). I regard comics as pure art, equal to a movie or a book. It’s an effort, jointly done in harmony with the illustrator, for one to bring out dreams touching upon one’s mind or vision into our world. This is something I deem to be unique, holding its own particular place in everyone’s fantasy. Besides, the images made by prehistoric priests in cave walls for various reasons (worship, magic, etc) were they not a comic telling of the story of a hunt, of a god, of helpful spirits, or of a giant beast that was overtaken?

How come you two decided to collaborate?

We’ve known each other for many years. However, we decided to work together during one of Vavel’s festivals that we both attended about six years ago. It was then that we decided to create something together. We put the whole plan on ice for a long time, but we never forgot about it. When Helm came up and offered us the opportunity, we had no second thoughts about it.

Can you tell us a few words about THE CHRONICLES OF ALO: THE TOWER?

CH: THE TOWER forms the stepping stone for a larger story yet to come. It’s a way for the reader to get to know the story and to make this world a public knowledge. More specifically, the whole story is simple; it’s a robbery with an ambivalent ending. It shows simplicity, cause and effect, deed and consequences, along with third-party interests affecting the whole result. The basic motive of the story is plain and clear: Greed, adrenaline, and the need for someone to enter huge dangers in order to succeed in a goal. Nevertheless, this seemingly self-contained and simple story forms the smallest pretext for a chain of events that will affect an entire world.

OT: THE TOWER serves as an introduction to a story that will follow next. It’s the foundations that support the world of Alo. It’s a fundamental story to visualize the world, even if it’s only a part of it.

We’re talking about a comic that hides an entire world behind it. Which were the greatest challenges (script or illustration-wise) during its adaptation on paper?

CH: The biggest challenge for me was the world itself. I’ve been working on it for eleven years, there were millions of questions: The simple ones that need to be answered by the creator of that world, like the power balances between States, the cultural evolution of people through time, the mindsets, the trade balances and currency exchange rates etc, as well as the more complicated questions that need to be answered. One of the hardest ones was the question of magic. How can a world be affected by the existence of magic? I think it’s one of the most complicated and difficult questions, although I must say that I’ve read quite a few books on geology and meteorology to create some facts that would be plausible.

OT: We’re talking about an entire world with thousands of years of history. How can we put this feeling of consistency and wholeness in just a few pages? What we’re dealing with is illustrating civilizations that are extremely exotic, ranging from the looks and their mindsets, up to the conditions that govern their lifestyle. Even the slightest of details must be coherent and consistent as to the spirit of each civilization, as well as the entirety of the world. All these might summarize the greatest challenge (and enjoyment) I faced during the process of making this comic.

Othon, your drawing is pretty heavy and detailed. Can you tell us about the tools and the methods you are using?

First of all, what’s really fundamental is doing research about the concept of each character, each building, etc. This means digging through books or through the internet about architectural styles, clothing trends through the ages matching the ones I’m drawing etc. Then I start combining all that data until I reach the final idea. From there onwards, I start with the commonly known process of the comic: Storyboards, pencils, a few more pencil, then hand-coloring, computerized coloring and adding final details. There’s always room for improvements in this process and I had to change things more than once, from panels to colors to pages, aiming at optimizing the result as regards both narration and the overall aesthetics that I aimed for.

This is the first chapter of the story, right? When do we get to see the next and what should we expect from it?

CH: I can’t say when yet. What to expect? From my part, I’d say something that is deeper as far as the characters are concerned and more important from a personal or cosmic level. As I said before, THE TOWER is the pretext for the beginning of many things. However, if I can give you a really-really small spoiler, THE TOWER is the first Tarot card from a series of cards that when combined form a prophecy.

OT: I hope that soon we’ll see the next chapter, and Christos has said it all as regards the scripting department. There will definitely be more visual information regarding the world and some even crazier monsters.

Othon, in your resume you mention that you are “looking for new ways to transport the reader within the world of the images you create”. What does that mean?

It means that I’m constantly experimenting with new materials and formats. This is the very short version of it. More analytically, each image is a potential story. The aim of a good story is to attract the reader and make him feel a part of it. In a narration, this is achieved in various ways, such as identification with a certain character, reference to familiar emotions or situations and so forth. What happens, however, when the story holds no narration but merely images? How do you speak without words? In order to achieve that, I’m trying to introduce many external – as far as the story is concerned – information within the image that unconsciously leads the viewer in identifying the visual stimulation he receives with other stimuli, not necessarily visual, that aim at giving him a familiarity with what he sees. For example, when someone sees a velvet fabric I want him to also get a feel of that fabric unconsciously. This is merely one side of this study.

Do you have any other plans for the immediate future?

CH: What exactly is immediate? In the middle-term, I’m thinking about finishing THE OFFSPRING OF DEATH, a book I’m writing within the world of Alo and, naturally, to continue with the comic. From there on and in-between, we’ll see. Besides, the future is unpredictable so that we’ll receive many (pleasant or otherwise) surprises. Let’s allow the future to reveal its cards in its own time.

OT: Work, work, and more work. I’ve already began working on my next comic and I intend to finish my thesis for the School of Arts. From there on, I’m open to any and all surprises life might bring.

[Translated by Alexandros Tsantilas]