The FABLES Effect: Comics Και Παραμύθια

Παντού παραμύθια! Δύο “Χιονάτες” στο σινεμά για φέτος, δύο σειρές στην αμερικάνικη TV (για αυτά δείτε τι γράφει μια φίλη και συνάδελφος geek και αφηγήτρια εδώ) και υποψιάζομαι ότι όλα αυτά είναι μόνο η αρχή. Γιατί τώρα μια τέτοια στροφή στη λαϊκή προφορική παράδοση και γιατί σε τέτοια ποσότητα;

Πριν ξεκινήσω, λέω να κάνω μια μικρή – και πιθανότατα ελλιπή – αναδρομή σε κάποια από τα comics που έπεσαν στα χέρια μου και που χρησιμοποιούν στοιχεία της λαϊκής προφορικής παράδοσης. Δε θα βάλω εδώ το GRIMM FAIRY TALES, γιατί δε το έχω πιάσει στα χέρια μου, ούτε το επιεικώς απαράδεκτο X-MEN FAIRY TALES.

THE PRINCESS AND THE FROG: Του μεγάλου Will Eisner, σε μια απόπειρα να κάνει κλασικά έργα για την τηλεόραση.

BIG BOOK OF GRIMM: Ένα κάρο κόσμος μαζεύτηκε σε μια συλλογή (την οποία δε θα είχα δει αν δε μου τη δάνειζε μια απίθανη φίλη!). Από Sergio Aragones μέχρι Robert Langridge και από Charles Vess μέχρι Dean Haspiel.

LITTLE LIT ANTHOLOGY: Μας είχε μιλήσει η Λήδα για αυτή την υπέροχη συλλογή με μεγάλους δημιουργούς. Πραγματικά έργα τέχνης. David Mazzuchelli με μια όμορφη γιαπωνέζικη ιστορία, Daniel Clowes με την “Sleeping Beauty” και πολλοί άλλοι.

THE BOOKS OF MAGIC: Η απίθανη σειρά του Neil Gaiman είναι γεμάτη με μύθους, θρύλους και πρόσωπα γνωστά από το κόσμο των παραμυθιών.

SANDMAN: Ε, νομίζω δε χρειάζεται να μιλήσουμε για την ανυπέρβλητη αυτή σειρά που στον μυστηριώδη κόσμο του Dream όλες οι γνωστές ιστορίες έχουν θέση, από τη χριστιανική και ιουδαϊκή μυθολογία μέχρι την ελληνική μυθολογία.

FABLES: Η σειρά αυτή, κατά τη γνώμη μου, με την τεράστια επιτυχία που γνώρισε, η οποία οφείλεται στην καλοειπωμένη ιστορία, άλλαξε τα πάντα.

Αυτό που πέτυχε το FABLES έχει κάτι μοναδικό που εν μέρει εξηγεί τη μανία των comics να εξαργυρώσουν αυτή την επιτυχία, αλλά και όλη τη στροφή της pop κουλτούρας στα λαϊκά παραμύθια. Και αυτό γιατί έφερε με τον πιο επιτυχημένο τρόπο τα παραμύθια στο σημερινό κόσμο. Δεν προσάρμοσε τα παραμύθια στο αφηγηματικό τρόπο των comics, δεν έφερε τους ήρωες στον κόσμο μας με τρόπο μαγικό με εμάς να τους παρακολουθούμε να παλεύουν να προσαρμοστούν. Οι ήρωες στα FABLES είναι ξένοι στο δικό μας κόσμο, είναι πρόσφυγες εδώ, μα τον ξέρουν καλά. Και παρόλο που οι ρόλοι τους αλλάζουν, αυτό γίνεται με σεβασμό στην αρχική τους ιστορία. Παράλληλα, οι δημιουργοί και ειδικότερα ο Willingham θυμήθηκαν αυτό που κοντέψαμε να ξεχάσουμε με τον Disney (μην αρχίσω να νευριάζω με τον Disney τώρα, δε θα τελειώσω). Πολλά – αν όχι τα περισσότερα – παραμύθια είναι για μεγάλους.

Η απήχηση που είχε το FABLES στο κοινό, σε συνδυασμό με μια έλλειψη πρωτότυπων σεναρίων στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, έκανε πολύ κόσμο να τρίβει τα χέρια του. Η ίδια η σειρά έκανε τα δικά της spin-offs, με την ιστορία της Cinderella και το FAIREST, μεταξύ άλων, ενώ πολλά comics βγήκαν προς αυτή την κατεύθυνση, όπως το ONCE UPON A TIME MACHINE που είδα στο τελευταίο PREVIEWS. Σίγουρα οι έτοιμες ιστορίες που δεν έχουν και πνευματικά δικαιώματα, ούτε εντελώς σταθερό τρόπο που λέγονται και που είναι τόσο μα τόσο οικείες έχουν ψωμί.

Άσε που η μεταφορά από το ένα Μέσο στο άλλο είναι εύκολη. Τα αφηγηματικά Μέσα της αφήγησης και των comics μοιράζονται πολλά. Η μικρή μου πείρα και από τα δύο με κάνει να πιστεύω ότι τα comics είναι ό,τι πιο κοντά στην προφορική αφηγηματική τέχνη. Και αυτό γιατί και τα δύο απαιτούν από τον θεατή/αναγνώστη να συνδημιουργήσει την ιστορία. Αλλά δε νομίζω ότι το θέμα είναι ευκολίας ή καθαρά οικονομικό, θέμα πωλήσεων και hype.

Πείτε με ρομαντική, πείτε με προκατειλημμένη με τα παραμύθια, αλλά νομίζω ότι η ανάγκη του κόσμου – και ειδικότερα των μεγάλων – να φέρουν πιο κοντά τους εαυτούς τους τόσο στερεοτυπικούς ήρωες έχει να κάνει με την εποχή μας και τη ψυχολογία μας. Έχουν κάτι το ανακουφιστικό αυτές οι ιστορίες και η εποχή μας χρειάζεται λίγη ανακούφιση. Τις ξέρουμε τις ιστορίες, ξέρουμε τους ήρωες, ξέρουμε τα στερεότυπα. Σε έναν κόσμο που λίγα είναι σταθερά, λίγη σταθερότητα δε μας πειράζει. Την έχουμε ανάγκη. Και όταν οι ιστορίες αυτές ανατρέπονται με τρόπο ωραίο τότε ικανοποιείται η ανάγκη μας να μάθουμε τί γίνεται μετά το “ζήσαν αυτή καλά και εμείς καλύτερα”, τι γίνεται όταν δεν πάνε όλα καλά. Αυτό και αν το έχουμε ανάγκη. Δε λέω ότι μου αρέσει η εμπορική εκμετάλλευση των παραμυθιών, όταν είναι σκέτα εμπορική, αλλά όταν η προσεγγιση γίνεται με σεβασμό και πραγματικό καλλιτεχνικό ενδιαφέρον, τότε το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό.