ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΟΜΙΚΣ #8: UNDERGROUND
Πριν λίγες μέρες, έμαθα πως το site θα κλείσει για καλοκαιρινές διακοπές και πως αυτό θα είναι το τελευταίο θέμα μας για αυτήν την περίοδο. Γι’ αυτό είπα να κάνω ένα γενικό θέμα σχετικά με το underground και να δώσω κάποιο υλικό, που υπάρχει ελεύθερο στο διαδίκτυο για κατέβασμα και μελέτη, τις ώρες που θα πιάνετε υπολογιστή στις διακοπές σας (άμα υπάρξουν τέτοιες ώρες).
Ας αρχίσουμε, όμως, από την αρχή. Πριν ένα μήνα περίπου, ξεκίνησε μία έκθεση στην Αθήνα, με θέμα “Το Αθηναϊκό Underground 1964-1983”, η οποία θα διαρκέσει ως τα τέλη Αυγούστου (ενώ από το Σεπτέμβρη θα ξεκινήσει το δεύτερο μέρος της έκθεσης “To Αθηναϊκό Underground 1984-2012”). Στην εκδήλωση αυτή, υπάρχουν διάφορες εκθέσεις με έργα και περιοδικά, γίνονται παρουσιάσεις βιβλίων, υπάρχουν ομιλίες από δημιουργούς, συναυλίες, προβολές ταινιών και άλλα, και καλό είναι όποιος μείνει Αθήνα να περάσει μία βόλτα από εκεί.
Επίσης, με αφορμή την έκθεση αυτή, κυκλοφόρησε κι ένα βιβλίο, με τίτλο ΤΟ ΑΘΗΝΑΪΚΟ UNDERGROUND, και από εκεί πήρα την αφορμή να γράψω το σημερινό μας θέμα. Να μην ξεχάσω να αναφέρω πως η έκδοση είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Λεωνίδα Χρηστάκη και του Λάζαρου Ζήκου. Στα περιεχόμενά του, εκτός όλων των άλλων (εισαγωγή στην underground σκηνή, μουσικές, φιλμς και άλλα πολλά), υπάρχει πολύ υλικό για διάφορους κομίστες της τότε εποχής, το οποίο είναι σπάνιο. Μέσα, βλέπουμε έργα του Δελιαλή (στο προηγούμενο θέμα μας, είδαμε το comic που έκανε για το δίσκο των POLL), Λυμπερόπουλου (ΜΙΚΡΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ), Κουτρουμπούση, Ταμπουρά και δύο εκ των αγαπημένων μου, του Λάζαρου Ζήκου και του Ηλία Πολίτη. Επιπλέον, υπάρχει ένας μικρός κατάλογος και εξώφυλλα από underground έντυπα, που κυκλοφόρησαν την εποχή εκείνη. Και ως εδώ, μας απασχόλησε το βιβλίο αυτό… ως βιβλίο. Αν κάποιος θέλει να το αγοράσει, προς το παρόν υπάρχει στην Πρωτοπορία.
Πριν λίγο καιρό, επίσης, ένας φίλος μού έστειλε και αυτή τη σελίδα, όπου είναι ανεβασμένα όλα τα τεύχη από το περιοδικό ΤΡΥΠΑ (εικονογραφημένο, χιουμοριστικό, underground περιοδικό) και άλλο υλικό για να μελετήσει κάποιος για το underground. Στη σελίδα αυτή, όμως, βρήκα και κάτι άλλο, που έψαχνα πολύ καιρό. Σκαναρισμένες διάφορες εκδόσεις, που απλά τις είχα ακούσει και άλλες των οποίων αγνοούσα εντελώς την ύπαρξη, από τους Λ. Ζήκο και Η. Πολίτη. Και αυτό είναι ένα υλικό πραγματικά σπάνιο, με σχεδόν όλες τις εκδόσεις comics των δύο αυτών δημιουργών.
Για τον Ηλία Πολίτη έψαχνα καιρό να βρω κάποιες εκδόσεις του, αλλά γρήγορα κατάλαβα πως αυτό είναι λίγο απίθανο να συμβεί. Εκτός από τα ΧΡΙΣΤΙΝΑ – ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΔΟΣΗ και ΑΡΧΕΓΟΝΟΣ ΤΡΟΜΟΣ (το οποίο είναι η πιο μεγάλη του δουλειά), δεν μπορούσα, για χρόνια, να βρω κάποια άλλη έκδοσή του. Έργα του είχα δει σε διάφορα περιοδικά της τότε εποχής, αλλά και μετέπειτα, στο 9 της Ελευθεροτυπίας. Μέχρι που ο Λ. Ζήκος μου έδωσε ένα αντίτυπο από το -273οC+TI; και σε συζητήσεις που είχαμε, μου είχε πεί για την σπανιότητα των υπολοίπων που είχε βγάλει ο Πολίτης. Και να που μετά από πολλά χρόνια, στην ιστοσελίδα του περιοδικού ΤΡΥΠΑ, είναι διαθέσιμη για κατέβασμα εδώ, όλη σχεδόν η δουλειά του δημιουργού που έχει “εκδοθεί”, μαζί με κάποιες άλλες ιστορίες του από διάφορα έντυπα.
Ο Λ. Ζήκος έφυγε από κοντά μας σχεδόν ένα χρόνο πριν. Θυμάμαι ακόμη που διάβαζα τα comics του στη ΒΑΒΕΛ, ενώ λίγο πριν φύγει, μου έκανε την τιμή και μου έδωσε μία από τις δημιουργίες του για τη συλλογή fART. Δεν θέλω να γράψω κάτι άλλο για τον Λάζαρο, απλά να αναφέρω πως ό,τι γνωρίζω για τον underground Τύπο, το οφείλω σε αυτόν. Στην ίδια ιστοσελίδα (του περιοδικού ΤΡΥΠΑ), υπάρχουν για ανάγνωση, η ΣΑΛΑΜΑΝΤΡΑ και το ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΣΟΥ ΕΛΕΓΑ, εδώ. Από το Λ. Ζήκο υπάρχουν μόνο αυτά τα δύο, από όσα κατά καιρούς εξέδιδε (ή δημοσιεύθηκαν σε διάφορα έντυπα). Έχει επίσης βγάλει την ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ (1974), τα F-ZINE (τα οποία στην αρχή κυκλοφορούσαν σε εκθέσεις που έκανε ο ίδιος, ή σε άλλες που απλά λάμβανε μέρος, ενώ τα τελευταία δύο τα έβγαλε λίγο πριν φύγει – ένα στα γενέθλιά του και ένα λίγο αργότερα), καθώς και τη ΜΑΓΙΚΗ ΡΑΦΤΡΑ (μία εικονογραφημένη ιστορία).
Αυτό ήταν, λοιπόν, το σημερινό μας θέμα. Λίγο γενικό, αλλά με πολλές πληροφορίες για μία πρώτη γνωριμία με τον underground Τύπο. Μην ξεχνάτε την έκθεση που είπαμε στην αρχή του κειμένου και τη σχετική έκδοση, για όποιον ενδιαφέρεται. Καλές διακοπές σε όσους φίλους φύγουν για κάποιον προορισμό τον Αύγουστο και καλή δύναμη στους υπόλοιπους, που δε θα πάνε κάπου. 🙂 ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!!!
