ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΟΜΙΚΣ #17: Underground Από Τα… Ξένα

Σήμερα λέω να μπω στο ψητό κατευθείαν, γιατί δεν μπορώ να σκεφτώ κάποιον πρόλογο… Πολύ απλά. 😀

Το θέμα με το οποίο θα ασχοληθούμε είναι τα underground comix. Είχαμε αναφερθεί και πιο παλιά σε αυτά, αλλά τότε είχαμε δει δουλειές από “ντόπιους” δημιουργούς. Στο σημερινό μας θέμα, δεν θα κάτσουμε να μιλήσουμε για το τι είναι underground, αυτό όποιος θέλει μπορεί να το διαβάσει στη wikipedia, απλά θα δούμε κάποια από τα underground comix τα οποία μεταφράστηκαν και εκδόθηκαν στην Ελλάδα.

Ξεκινάμε, λοιπόν, κάπως ανάποδα αυτή τη φορά και όχι βάσει ημερομηνίας. Το 1985, κυκλοφορεί από τη Μαμούθκόμικς (Μαμούθ Comix) το album ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΤΟΥ UNDERGROUND COMICS. Στις 68 σελίδες του, περιείχε 10 ιστορίες από ισάριθμους δημιουργούς της αμερικάνικης underground σκηνής. Πολύ όμορφη συλλογή, με καλές ιστορίες, από πολύ γνωστά (πλέον) ονόματα, με μικρά βιογραφικά όλων των δημιουργών και γενικά μία πολύ προσεγμένη έκδοση, στην τιμή των 200 δρχ. Η Μαμούθ Comix, έτσι κι αλλιώς, είχε δημοσιεύσει ουκ ολίγες φορές underground comix, στις σελίδες του ομώνυμου περιοδικού (το οποίο έβγαλε 15 τεύχη, από το 1980 μέχρι να κλείσει και να συνεχίσει ως εκδοτική). Να πούμε πως το album αυτό ήταν το 8ο στη συλλογή ΖΟΟ, που έβγαλε συνολικά 9 τεύχη. Κανένα από τα υπόλοιπα δεν είχε να κάνει με την underground σκηνή και ήταν κυρίως εκδόσεις της Dargaud.

Η επόμενη έκδοση που θα δούμε, είναι από τον ίδιο εκδοτικό οίκο, αλλά νεότερη κατά τρία χρόνια. Το 1982, από τη Μαμούθ Comix – Υάκινθος, κυκλοφορεί το album ΦΡΙΤΣ Ο ΓΑΤΟΣ, του Robert Crumb. Νομίζω πως είναι η μόνη μεταφρασμένη δουλειά του δημιουργού, που έχει κυκλοφορήσει αυτόνομα στην χώρα μας – τουλάχιστον εγώ δεν έχω στα χέρια μου κάποια άλλη. Οι σελίδες είναι κι εδώ 68 και μέσα σε αυτές, περιέχονται ιστορίες του δημιουργού δημοσιευμένες την περίοδο 1965-1968. Ο Φρίτς ο Γάτος, για όποιον δεν ξέρει, είναι ένας ανθρωπόμορφος γάτος, ο οποίος είναι λίγο… κάφρος, λίγο… πορνοδιαστροφικός, λίγο… αντισυμβατικός. Αυτό που οι περισσότεροι θα χαρακτήριζαν, λίγο… αλήτης :P. Και αυτό το album ανήκει σε σειρά και έχει την αρίθμηση 3, με τα άλλα δύο να είναι το FLASH GORDON του Alex Raymond και το ΣΙΜΜΙΟΤΟ των M. Manara και S. Pisu. Εκτός από τα comix, περιέχει και ένα μικρό κείμενο για τον R. Crumb, με αναφορές σε διάφορα underground έντυπα, καθώς και δύο μικρά εισαγωγικά σημειώματα, από τους Γ. Τσίτσοβιτς (μεταφραστή) και Π. Κουτρουλάρη (εκδότη).

Επόμενοι underground χαρακτήρες που εμφανίστηκαν στα εγχώρια εκδοτικά ύδατα, είναι οι Freak Brothers του Gilbert Shelton. Δεν έχουμε και πολλά να πούμε για αυτά τα παλικάρια. Ιστορίες με πολύ γέλιο και άφθονα ναρκωτικά! Εδώ θα δούμε εξώφυλλα και λίγες πληροφορίες για καθεμία από τις τρεις σειρές που κυκλοφόρησαν.

Για πρώτη φορά, εκδόθηκαν τo 1983, από το Νίκο Πλατή και τις “εκδόσεις” Maria Pentagiotissa Press Co. Δεν θα πούμε τίποτε γι αυτήν την έκδοση, μιας και την έχουμε παρουσιάσει σε προηγούμενο θέμα. Μόνο να αναφέρουμε πως στις τελευταίες σελίδες μίας άλλης έκδοσης της Maria Pentagiotissa Press Co, βλέπουμε μία διαφήμιση για ένα τεύχος που μάλλον δεν κυκλοφόρησε ποτέ, με τίτλο UNDERGROUND 1 και εξώφυλλο από τον Art Spiegelman.

Δεύτερη φορά που οι Freak Brothers εκδόθηκαν στην Ελλάδα, είναι ένα album από τις εκδόσεις Βιβλιόπολις, το 1992, με τίτλο ΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΩΝ FREAK BROTHERS. Μία έκδοση 68 σελίδων, όπου τη μετάφραση την έκανε ο Άκης Ασπρογέρακας. Στο οπισθόφυλλο της έκδοσης, εκτός από το ISBN του τόμου, υπάρχει κι ένα ISBN για set δύο τόμων. Δεύτερο τόμο με το όνομα αυτής της εκδοτικής δεν είδα ποτέ. Όμως, 7 χρόνια μετά, το 1999, κυκλοφορεί ο δεύτερος τόμο, από τις εκδόσεις Βιβλιοπέλαγος αυτή την τρίτη φορά (και αυτός με ISBN τόμου και set). Οι εκδόσεις Βιβλιοπέλαγος είναι η συνέχεια της εκδοτικής Βιβλιόπολις και αυτό φαίνεται από τα στοιχεία των δύο εκδοτικών που αναγράφονται στις πρώτες σελίδες του βιβλίου.

Τέλος, το 2001, κυκλοφορεί και η επανέκδοση του πρώτου τόμου από την νέα εκδοτική. Ας αφιερώσουμε λίγες ακόμα γραμμές για να δούμε λίγο την παράδοξη πορεία της έκδοσης των τριών αυτών albums. O πρώτος τόμος είχε βγει με το όνομα της πρώτης εκδοτικής, ο δεύτερος μετά από 7 χρόνια, με τα στοιχεία της νέας εκδοτικής (σαν πρώτος της νέας προσπάθειας) και στο τέλος, επανεκδίδεται ο πρώτος τόμος της σειράς. Οι δύο εκδόσεις είναι ίδιες ακριβώς, το ίδιο format, ίδιο στήσιμο, ίδια μετάφραση, ίδιο εισαγωγικό σημείωμα, ίδια στοιχεία. Το μόνο που αλλάζει είναι το εξώφυλλο, όπως βλέπουμε και πιο κάτω.

Τη δεκαετία του ’80, εκτός από τις εκδόσεις που είδαμε, καθώς και τα περιοδικά που κυκλοφορούσαν και φιλοξενούσαν underground δουλειές στις σελίδες τους (ΜΑΜΟΥΘ COMIX, ΚΟΛΟΥΜΠΡΑ, ΠΡΑΣΙΝΗ ΓΑΤΑ, ΒΑΒΕΛ, MAD και άλλα), υπήρχαν και πάρα πολλά fanzines που μετέφραζαν και περιείχαν σην ύλη τους underground comix. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ΠΛΑΤΣ!, που κυκλοφόρησε από το φανζίν/περιοδικό ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ, ανάμεσα στα τεύχη 8 και 9 (αυτός είναι και ο λόγος που ονομάζεται και τεύχος 8 1/2, στα μετέπειτα τεύχη του περιοδικού), και είχε comics από ξένους, αλλά και από Έλληνες underground δημιουργούς. Το τεύχος αυτό κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1986, σε 500 αντίτυπα σε διχρωμία και η τιμή του ανερχόταν στις 150 δρχ. Στο εξώφυλλο, έφερε την αρίθμηση 1, αλλά και εδώ δεν είδαμε ποτέ δεύτερο τεύχος.

Για το τέλος, άφησα ένα album με τη Cherry Poptart, της γνωστής ηρωίδας του Larry Welz. Η εκδοτική Yes Master Edition, το 1999, ξεκινάει μία σειρά με τίτλο BAD GIRLS COMIX. Η σειρά ξεκίνησε και μάλλον έμεινε σε αυτήν την κυκλοφορία μόνο, ή τουλάχιστον εγώ δεν έχω βρει κάποιο άλλο τεύχος. Οι ιστορίες της Cherry περιεχουν άφθονο σεξ και χιούμορ και απευθύνονται, όπως είναι λογικό, σε ενήλικους αναγνώστες. Η έκδοση αυτή περιέχει 8 ασπρόμαυρες ιστορίες, σε 52 σελίδες, είναι μεσαίου μεγέθους album (16×24 cm) και η τιμή του ήταν 950 δρχ.

Κλείνοντας, να επαναλάβω πως και σε αυτό το θέμα θα μπορούσαν να μπουν και άλλα albums και fanzines, ή ακόμη και να ρίχναμε μία πιο αναλυτική ματιά στα περιοδικά που δημοσίευσαν δουλειές underground δημιουργών. Ίσως, στο μέλλον, να ξαναπιάσουμε το ίδιο θέμα, για ένα δεύτερο μέρος και τότε να δούμε και να αναλύσουμε περισσότερα. Για σήμερα, όμως, τέλος.

Μέχρι την επόμενη φορά, να είστε όλοι καλά.