ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΟΜΙΚΣ #34: Βασίλης Χειλάς Kαι… Μίλτος Περσίδης

Όπως είχα γράψει και στην αρχή της σεζόν, φέτος θα προσπαθήσω να ασχοληθώ όσο γίνεται περισσότερο με comics Ελλήνων δημιουργών και λιγότερο με μεταφρασμένα. Μέχρι στιγμής το έχω τηρήσει, όμως δεν έχω γράψει τίποτα για νέες εκδόσεις οι οποίες κυκλοφορούν αυτήν τη στιγμή στην αγορά. Έτσι, σήμερα σκέφτηκα να κάνουμε μια μικρή αναφορά σε ένα album μιας νέας σειράς, ενώ παράλληλα θα διαβάσουμε και μία συνέντευξη που πήραμε από τον έναν εκ των δύο δημιουργών της.

Ο δημιουργός που αναφέρομαι είναι ο Βασίλης Χειλάς ενώ η σειρά που θα δούμε έχει τον τίτλο ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΙΛΤΟΥ ΠΕΡΣΙΔΗ. Ένα comic που οι περισσότεροι το γνωρίσατε μέσα από το Comicdom.gr, μιας και πριν ακόμα κυκλοφορήσει είχαμε διαβάσει σε συνέχειες στο site μας ένα preview των πρώτων δεκαεννέα σελίδων. Πέρασε ο καιρός και τελικά τον Αύγουστο κυκλοφόρησε το πρώτο album της νέας αυτής σειράς του Βασίλη Χειλά (σενάριο) και του Άγγελου Κωνσταντίνου (σχέδιο).

Είναι ένα funny animal comic, το οποίο κυκλοφόρησε από τη νεοσύστατη Phase productions. Πρόκειται για μία πολύ όμορφη έκδοση, η οποία χωρίζεται σε δύο κεφάλαια (“Επιστροφή στη Σαχμιδόπολη”, “Στη Σκιά του Τζάκ Τίκη”). Αποτελείται από 52 έγχρωμες σελίδες (όπως θα είναι και τα υπόλοιπα που θα κυκλοφορήσουν) και η τιμή του είναι 4,90 ευρώ. Στο τέλος της έκδοσης υπάρχει ένα χρονολόγιο των σημαντικότερων περιστατικών της ζωής των πρωταγωνιστών που παρακολουθούμε στα κεφάλαια του πρώτου αυτού τεύχους, αλλά εκεί επίσης ενημερωνόμαστε πως το επόμενο album που θα κυκλοφορήσει θα έχει τον τίτλο “Αφοσίωση”. Δεν θα σας αναλύσω την ιστορία που πραγματεύεται το comic, μιας και στο link που έβαλα πιο πάνω μπορείτε να πάρετε μία γεύση από μόνοι σας.

Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για την όλη έκδοση είναι πως, εκτός από τα βιβλιοπωλεία, κυκλοφορεί και στα περίπτερα σε μία περίοδο που δεν κυκλοφορεί τίποτα άλλο “εκεί έξω” από έλληνες δημιουργούς, αλλά και την ίδια περίοδο που ο Χρήστος Τερζόπουλος σταματάει τις εκδόσεις της Νέας Ακτίνας (ΜΙΚΥ ΜΑΟΥΣ, ΚΟΜΙΞ κλπ). Αξιοσημείωτο, επίσης, είναι πως μία σειρά funny animal comics Ελλήνων δημιουργών ευρείας κυκλοφορίας, έχουμε να δούμε από τα ΤΙΜΟ του Νίκου Καστρινάκη, πολλές δεκαετίες πριν (δε βάζω τα albums του Αρκά μέσα). Αυτό το τελευταίο είναι ένα από τα πράγματα που όταν το συνειδητοποίησα, προσωπικά ομολογώ ότι μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση. Έτσι, τα έγραψα όλα αυτά σε ένα χαρτί (που λέει ο  λόγος…) και ζήτησα από τον Βασίλη Χειλά να μας πει τη γνώμη του. Ας αφήσουμε όμως την πολυλογία και ας πάμε στη συνέντευξη που μας έδωσε ο Βασίλης, όπου θα μάθουμε περισσότερα για το ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΙΛΤΟΥ ΠΕΡΣΙΔΗ, αλλά και για τον ίδιο. 🙂

Βασίλη, ας ξεκινήσουμε με μία τετριμμένη ερώτηση, που εμένα τουλάχιστον με ενδιαφέρει πολύ. “Κομιξιστικές” επιρροές;

Κοίτα, Μάνο, θα έλεγα ψέματα αν αρνιόμουν τις αμερικανικές επιρροές στα comics που φτιάχνω. Τα ευρωπαϊκά, τα λατινοαμερικανικά, αλλά και τα manga – με αρκετές πάντως εξαιρέσεις, ιδίως τα πρώτα – δε με συγκινούν ιδιαίτερα. Όχι ότι η κάθε σχολή δεν έχει βγάλει τα δικά της αριστουργήματα, απλώς θεωρώ τα comics μια καθαρά αμερικανική Tέχνη που αναπτύχθηκε σ΄ ένα συγκεκριμένο πολιτισμικό πλαίσιο, με αρχικό όχημα τον Τύπο στις ΗΠΑ, και αργότερα μεταλαμπαδεύτηκε στις υπόλοιπες χώρες.  Άρα οι επιρροές μου έχουν να κάνουν αποκλειστικά με την αμερικανική σκηνή, από τα κλασικά superhero έως τα underground.

Έχεις περάσει στο παρελθόν από όλα σχεδόν τα “πόστα”. Εξέδιδες fanzine, αρθρογραφούσες, μετάφραζες, έγραφες σενάρια και λίγοι θα ξέρουν πως έκανες ακόμα και comics. Πες μας λίγα λόγια για όλα αυτά.

Όντως τα έκανα όλα αυτά, από τα τέλη της δεκαετίας του ’80. Ήμουν ένας πραγματικός φανατικός των comics και, όπως όλοι οι φανατικοί, νόμιζα πως τα ξέρω όλα και πως μπορώ να κάνω τα πάντα! Αργότερα, περί τα τέλη του ΄90 συνειδητοποίησα ότι δεν είχα τον απαραίτητο χρόνο να δημιουργώ ολοκληρωμένες ιστορίες (σενάριο & σχέδιο) στο επίπεδο που θεωρούσα ότι έπρεπε να παρουσιάζονται στο ευρύ κοινό. Οι mainsteam αμερικανικές μου επιρροές στο σχεδιαστικό τομέα μου επέβαλαν στάνταρ που μόνος μου δεν ήταν δυνατόν σε λογικά πλαίσια να φτάσω (εκτός κι αν δούλευα σ΄ ένα project 10 χρόνια!). Έτσι, έπρεπε να βρω ταλαντούχους σχεδιαστές, ώστε να ολοκληρώνω τις όποιες ιδέες μου. Έτσι ήρθαν οι συνεργασίες με τον Θάνο Κόλλια, το Γιάννη Αλέρτα (ΥΨΙΛΟΝ), τον Παναγιώτη Παπαδημητρόπουλο, τον Γιώργο τον Καμπάδαη (ΦΟΝΟΣ ΜΕΤΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ) τη Νανά Παπαδοπούλου (ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΟ ΒΑΜΜΕΝΟ ΠΡΟΣΩΠΟ) και τελικά τον Άγγελο – χώρια τις πολλές απόπειρες με αρκετούς ακόμη σχεδιαστές που ή δεν ευόδωσαν ή βρίσκονται ακόμη στα σκαριά. Σίγουρα, κάποια στιγμή στο μέλλον, ίσως αποφασίσω να ξεκινήσω ολομόναχος κάποια ιστορία, όμως κάτι τέτοιο μου φαίνεται αρκετά μακρινό. Μπορεί πάντως, αν το επιτρέψει ο Άγγελος, να συνεισφέρω με κάποιο μελλοντικό εξώφυλλο!

Ποια είναι η κινητήριος δύναμή σου; Από πού εμπνέεσαι;

Κάθε φορά από τη ζωή γύρω μου! Μπορεί να χρησιμοποιώ ως όχημα τα υπέροχα είδη των comics, όμως κάθε μου δουλειά αποτελεί αναφορά σε πράγματα που μου κάνουν εντύπωση – θετική ή αρνητική – και θέλω να τα αναδείξω. Ίσως να μην το κάνω πάντα με τον πιο σωστό τρόπο, όμως πάντα μέσα μου νιώθω ότι το κάνω με τον πιο τίμιο τρόπο (όσον αφορά τα πιστεύω μου) κι αυτό, κατ΄ αρχήν, με ικανοποιεί απόλυτα.

Λίγα λόγια για την καινούρια σου δουλειά που παρουσιάζουμε σήμερα;

ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΙΛΤΟΥ ΠΕΡΣΙΔΗ είναι ένα funny animal comic που αφορά όμως σε όλες τις ηλικίες. Έχουμε συνηθίσει τα comics αυτής της μορφής να τα θεωρούμε kids’ stuff, ξεχνώντας ότι αρκετά αριστουργήματα του Μέσου έχουν ως όχημα αυτό το υποείδος (επειδή το site αυτό διαβάζεται κυρίως από βαθείς γνώστες του αντικειμένου, θα ήταν περιττό, αλλά και αλαζονικό εκ μέρους μου να αναφέρω παραδείγματα). Ο Μίλτος, λοιπόν, είναι ένας 26χρονος ρεπόρτερ που ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει το παρελθόν του, που έχει αφήσει αρκετά χρόνια πίσω, μαζί με την κωμόπολη στην οποία έζησε από τα 6 ως τα 18. Έτσι, αρχικά μέσα από αναλαμπές μνήμης και αργότερα μέσα από σύγχρονη δράση, παρακολουθούμε αυτήν την πορεία.

Όταν το διαβαζω, προσωπικά μου έρχονται στο μυαλό αμερικάνικες underground εκδόσεις. Κάποια σχέση; Κάποια επιρροή;

Αν ΤΟ ΠΕΡΩΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΙΛΤΟΥ ΠΕΡΣΙΔΗ έχει κάποια σχέση με τα underground comix, αυτή μάλλον εντοπίζεται στο κίνητρο πίσω από τη δημιουργία του. Όπως οι δημιουργοί των underground, όντας κατ΄ αρχήν fan κλασικών σειρών, αλλά και μιας ολόκληρης φυλής comics, όπως τα EC, χρησιμοποίησαν τις μανιέρες αυτών, αλλά με έναν πειραγμένο, διαφορετικό τρόπο, ώστε να μιλήσουν για ό,τι πιο απαγορευμένο υπήρχε εκείνες τις εποχές, έτσι κι εμείς, στήνοντας τον ΠΕΡΣΙΔΗ με τον κλασικό τρόπο που θα υπαγόρευε το πιο τυπικό funny animal comic – και μάλιστα με μια 70s αισθητική που αντιπροσωπεύει την, κατά τη γνώμη μου, πιο γόνιμη σε ιδέες περίοδο των αμερικανικών mainstream comics – προσπαθήσαμε να πούμε την ιστορία μας με νέες συνθήκες, χωρίς περιορισμούς και ταμπού, απλά λιγότερο προκλητικά από τους προλαλήσαντες Aμερικανούς. Αν πάντως επιμένεις, πιστεύω ότι ο Περσίδης πλησιάζει περισσότερο στα alternative παρά στα underground, αφού χρησιμοποιούμε αρκετά σεναριακές τεχνικές που συναντά κανείς σε comics όπως π.χ. το LOVE AND ROCKETS ή το MAUS – αν και το τελευταίο είναι ένα είδος από μόνο του.

Διάβασα σε πολλές “αναλύσεις”, από αναγνώστες κυρίως, να βρίσκουν κάποια σχέση ανάμεσα στους χαρακτήρες που χρησιμοποιείς, με τους γνωστούς χαρακτήρες της Disney. Τι έχεις να πεις πάνω σε αυτό;

Εντάξει, κάποιος θα ήταν μάλλον τυφλός ή Αρειανός αν δεν έβλεπε κάποιες αναφορές στα comics της Disney. Αυτό που θέλαμε να κάνουμε με αυτές τις αναφορές ήταν να τονίσουμε πόσο διαφορετικά μπορεί κάποιος να εκμεταλλευτεί αρχετυπικά μοντέλα, αν έχει λυτά τα χέρια, όσον αφορά στις καλλιτεχνικές δυνατότητες. Οι ομοιότητες κάνουν ακόμη πιο έντονη την αίσθηση του απραγματοποίητου που βίωναν – και βιώνουν – επί δεκαετίες οι αναγνώστες αυτών των comics.

Λίγα λόγια για τον άνθρωπο που έχει κάνει το σχέδιο στην έκδοση αυτή, τον Άγγελο Κωνσταντίνου.

Ο Άγγελος είναι ένας εξαιρετικά ταλαντούχος καλλιτέχνης, ο οποίος έχει τεράστιες δυνατότητες εξέλιξης. Δεν έχει συγκεκριμένες – απ΄ ευθείας – επιρροές, δεν κοπιάρει κι αυτό τον κάνει σπάνιο στο χώρο. Φυσικά, δεν είναι ακόμα επαγγελματίας – το είδος ακόμη το σπουδάζει. Όμως έχει ανοιχτά αυτιά, είναι τρομερά σεμνός κι έχει απόλυτη επίγνωση της κατάστασης στην οποία βρίσκεται ο χώρος στη Ελλάδα. Αν επιβιώσει στα comics, μπορεί να πάει μόνο μπροστά.

Διαβάζω “να επιβιώσει”. Πρόκειται για ένα δύσκολο χώρο για γερά στομάχια;

Είναι κατ΄ αρχήν ένας χώρος για άδειο στομάχι! Αν θες πράγματι να αφοσιωθείς στα comics ως σχεδιαστής, θα πρέπει να ξέρεις ότι θα δουλέψεις πολύ σκληρά με πολύ μικρές πιθανότητες επιτυχίας, δηλαδή επαγγελματικής καταξίωσης. Στην Ελλάδα, αποκλειστικά από τα comics ζει μόνο ο Αρκάς κι αυτό γιατί, πέραν του μοναδικού του ταλέντου, είχε την ευτυχία να εμφανιστεί σε εποχές μεγάλης άνθησης του Μέσου των comics. Οι νέοι Έλληνες καλλιτέχνες μπορούν να επιβιώσουν μόνο αν ξενιτευτούν στις ΗΠΑ, ξοδεύοντας χρόνο και χρήμα, με εντελώς αβέβαια αποτελέσματα. Δυστυχώς, είναι πολύ λίγοι αυτοί που έχουν την πολυτέλεια και τα μέσα – αλλά κυρίως το ταλέντο – να δοκιμάσουν κατι τέτοιο. Όσον αφορά αποκλειστικά στην ελληνική σκηνή, είναι σίγουρα πιο εύκολο να καταξιωθείς, όμως το Mέσο με κανένα τρόπο δεν πρόκειται να σε συντηρήσει και θα πρέπει να είσαι έτοιμος να κάνεις την οποιαδήποτε – παρ΄ ελπίδα, συναφή – δουλειά, ώστε να βγάζεις τα προς το ζην κάνοντας παράλληλα και αποκλειστικά.

Είσαι παλιός στο χώρο (και στο χορό) των comics. Πώς αποφάσισες να κάνεις μία έκδοση και να την κυκλοφορήσεις και μέσω διανομής στα περίπτερα;

Μάνο, βαρέθηκα να βλέπω εμάς τους Έλληνες κομιξάδες να φτιάχνουμε με χίλια ζόρια ένα αλμπουμάκι, να το τυπώνουμε σε 300 αντίτυπα και να περιμένουμε υπομονετικά το Comicdom Con να το πουλήσουμε σε γνωστούς και φίλους. Δε λέω, είναι αρκετά ρομαντικό, αλλά δεν οδηγεί πουθενά. Εν τω μεταξύ, και με το σταμάτημα των μεταφρασμένων Disney στην Ελλάδα, τα περίπτερα άδειασαν σχεδόν εντελώς από comics. Κι αν τα comics χαθούν οριστικά από τα περίπτερα, τότε ας ετοιμάσουμε τα σάβανα για το είδος. Θα μείνουμε εμείς κι εμείς να τα λέμε στο Con και για πόσο. Θα μου πεις, “βγες στο εξωτερικό”! Θα σου πω, “καθόλου εύκολο στην ηλικία μου και με τις υποχρεώσεις που έχω”. Οπότε, δες την κίνηση αυτή σαν αυτό που ήθελε ο ήρωας του Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ του Κολλάτου. Για όσους δεν ξέρουν την ταινία, ο ήρωας, που πέθαινε από καρκίνο, ζήτησε λίγο πριν τα κακαρώσει να κάνει σεξ με τη γυναίκα του. Κι αυτή του έκανε το χατήρι. Και μετά αυτός πέθανε! Ε, λοιπόν, εμείς ελπίζουμε στο θαύμα!

Είναι δύσκολη απόφαση αυτή. Και το έχουμε δει πολύ λίγες φορές. Πιστεύεις πως είναι μια λογική κίνηση;

Έζησε ο Αλέξανδρος; Εντάξει, η κίνηση δεν είναι ακριβώς λογική, αλλά και το να φτιάχνεις comics είναι εξίσου παράλογο. Θα σου πω μόνο ότι όταν αποφασίσαμε να βγούμε στα περίπτερα, θεωρήσαμε ότι θα ανεβαίναμε στο άρμα των Disney κι ότι μέσω αυτών, ως Δούρειος Ίππος, θα εισχωρούσαμε στα μυαλά μικρών και μεγάλων. Έλα μου ντε, που ο μήνας που βγήκε ο ΠΕΡΣΙΔΗΣ (Σεπτέμβρης) ήταν κι ο μήνας που ανακοινώθηκε η παύση της κυκλοφορίας τους στην Ελλάδα. Από τα 47 χρόνια εκδοτικής δραστηριότητας, εμείς επιλέξαμε τον μήνα που αυτά θα έκλειναν!! Αν αυτό δεν είναι κισμέτ…

Στην αρχή της συζήτησής μας, αναφέρθηκες στο είδος που ανήκει το comic σας, στα funny animal comics. Έχει πολλά χρόνια να κυκλοφορήσει ευρέως κάτι τετοιο από κάποιον Έλληνα δημιουργό. Ίσως τελευταία φορά να ήταν τα ΤΙΜΟ του Νίκου Καστρινάκη, το 1979.  Νομίζεις πως αυτό μας λέει κάτι; 

Πραγματικά κι εγώ δεν θυμάμαι άλλο funny animal comic-σειρά, που να κυκλοφόρησε πρώτα στα περίπτερα, μετά το ΤΙΜΟ (το οποίο, για την εποχή του, πρέπει να πω πως ήταν αξιοπρεπέστατο). Αυτό μας λέει, πιστεύω, μόνο το εξής: ότι, πρώτον, υπήρχε μια απαξίωση για το είδος στις τάξεις των Ελλήνων κομιξάδων, η οποία για πάρα πολλά χρόνια συνυπήρχε με τεχνικές αδυναμίες και έλλειψη γνώσης, που έκαναν οποιαδήποτε σκέψη για την πραγμάτωση παρόμοιου με του ΤΙΜΟ εγχειρήματος μάλλον παράτολμη. Σήμερα, βέβαια, που έχουμε παρακάμψει αρκετά από τα παραπάνω εμπόδια, έρχεται η κρίση και η συρρίκνωση του Μέσου για να μας απειλήσει εκ νέου. Όχι πως μασάμε, βέβαια!!

Πόσα τεύχη είναι προγραμματισμένα να κυκλοφορήσουν και κάθε πότε;

Το πρώτο storyline ολοκληρώνεται σε τρία άλμουμ ή έξι κεφάλαια. Η σειρά είναι κατ΄ αρχήν τριμηνιαία, αν όλα πάνε καλά στα περίπτερα, αλλιώς μετατρέπεται σε τετραμηνιαία και με μάλλον αβέβαιο τιράζ. Όπως καταλαβαίνεις, ελπίζουμε στην πρώτη εκδοχή.

Πέρα από την δική σας έκδοση, είσαι αισιόδοξος για το μέλλον της ελληνικής comic σκηνής;

Δεν είμαι αισιόδοξος για το μέλλον των comics γενικότερα! Δυστυχώς, για λόγους που δεν είναι σωστό να αναλύσουμε εδώ, πρόκειται για μια μορφή Τέχνης που βαδίζει ολοταχώς στην εξαφάνιση! Τα ελληνικά comics τώρα είναι μια ποσότητα τόσο αμελητέα που το μέλλον τους δεν ενδιαφέρει σχεδόν κανέναν. Τα ελληνικής παραγωγής όμως comics, παγκοσμίου ενδιαφέροντος, όπως π.χ. το LOGICOMIX, έχουν κάποιες μικρές πιθανότητες ύπαρξης σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινότητα αναγνωστων. Μ΄ άλλα λόγια, Έλληνες κομιξάδες, ξεχάστε τον μικρόκοσμό σας και δημιουργήστε για την υφήλιο. Οι τεχνικές δυνατότητες πλέον υπάρχουν, το ταλέντο, απ΄ ότι βλέπω, ξεχειλίζει, χρειάζεται μόνο σκληρή δουλειά και πολλή-πολλή ταπεινοφροσύνη.

Αυτό ήταν και το σημερινό μας θέμα και ελπίζω όσοι δεν ξέρατε για το ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΙΛΤΟΥ ΠΕΡΣΙΔΗ να του δώσετε μια ευκαιρία. Ξέρω πως είναι δύσκολες οι εποχές για όλους μας, αλλά τέτοιες προσπάθειες θεωρώ καλό να τις στηρίζουμε όσο γίνεται περισσότερο. Κλείνοντας, να πω πως θα προσπαθήσω να κάνω στο άμεσο μέλλον ακόμα ένα μικρό review μαζί με μία συνέντευξη, από ένα επίσης καλό ελληνικό comic που τυχαία έπεσε στα χέρια μου και δεν έχω δει να το γνωρίζει πολύς κόσμος. Ίσως είναι και αυτός ένας τρόπος να βοηθήσω όσο μπορώ από τη μεριά μου, να φέρω σε επαφή όσους διαβάζουν τη στήλη, με κυκλοφορίες οι οποίες δεν είναι γνωστές στο ευρύ κοινό. Μέχρι την επόμενη φορά λοιπόν… να είμαστε όλοι καλά. 🙂