FIRST TIME EVER: KRAZY KAT

KRAZY & IGNATZ 1916-1918
Writer/Artist: George Herriman
Editor: Βill Blackbeard
Fantagraphics

To θρυλικό πλέον strip του George Herriman αποτελούσε μέχρι εσχάτως ένα από τα βασικά αναγνωστικά κενά μου στο χώρο των comics, ένα κενό το οποίο αφ’ ενός δε μπορούσα να δικαιολογήσω (απλά δεν έτυχε να το διαβάσω) και αφ’ ετέρου με έκανε να ντρέπομαι λίγο. Τέρμα οι δικαιολογίες και οι ντροπές, λοιπόν! Το διάβασα και το λάτρεψα!

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. To collected edition που αποτέλεσε τη δίοδό μου στον κόσμο του KRAZY KAT ήταν το KRAZY & IGNATZ 1916-1918, ένας από τους τόμους της Fantagraphics που συγκεντρώνει τα ολοσέλιδα strips του τίτλου που δημοσιευόταν από το 1913 έως το 1944 σε εφημερίδες των ΗΠΑ. Πριν ξεκινήσω να σας μιλάω για τον συγκεκριμένο τόμο, όμως, θα σας εξομολογηθώ πως όχι μόνο δεν είχα ποτέ διαβάσει το strip, αλλά ούτε είχα και μια ολοκληρωμένη εικόνα για το περί τίνος ακριβώς πρόκειται. Θέλω να πω, ναι, γνώριζα πως πρόκειται για ένα από τα καλύτερα newspaper comic strips όλων των εποχών, συμπέρανα ότι οι πρωταγωνιστές του είναι ζώα και είχα δει αρκετές φορές την κλασική πλέον σκηνή του ποντικιού να πετά ένα τούβλο στο κεφάλι του γάτου.

Αυτή η κλασική σκηνή με έκανε να πιστεύω (κάπου στο πίσω μέρος του μυαλού μου, στο κομμάτι που υποσυνείδητα ασχολήθηκε λίγο παραπάνω με το strip) ότι πρόκειται για ένα ακόμη έργο που θέλει τη γάτα να κυνηγά το ποντίκι και να του στήνει παγίδες και το ποντίκι να γλιτώνει και να παίρνει το αίμα του πίσω. Για αυτή την παρεξήγηση, κατηγορώ τη συγκεκριμένη σκηνή, αλλά και το γεγονός ότι μεγαλώσαμε με λανθασμένα πρότυπα, όπως οι Tom & Jerry, τα Looney Tunes και άλλα pop μνημεία αδικίας.

Το KRAZY KAT, λοιπόν, δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με κυνηγητά και τη διαστρέβλωση της τροφικής αλυσίδας και του νόμου του ισχυρού. Και αυτό γιατί ο Krazy Kat είναι ο συμπαθέστερος χαρακτήρας του strip! Αντίθετα, το ποντίκι, ο Ignatz, είναι το πιο αντιπαθητικό ζώο που έχω γνωρίσει στη ζωή μου! Δεν κινδύνεψε να γίνει ποτέ το κολατσιό του Krazy και δεν έχει να του προσάψει τίποτε, παρά μόνο το γεγονός ότι τον εκνευρίζει. Και λόγω αυτού του εκνευρισμού, τον αντιπαθεί και συνεχώς προσπαθεί να τον βλάψει, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.

Ο Krazy Kat, από την άλλη, είναι ένας άγγελος. Ζει και αναπνέει για να περνά χρόνο με τον Ignatz, το ποντίκι αυτό που αποκλειστικά ο ίδιος θεωρεί έξυπνο, καλοσυνάτο και γλυκό. Η συμπάθεια αυτή ξεπερνά, βέβαια, τις νόρμες. Είναι χαρακτηριστικό, άλλωστε, πως ο έρωτας και οι καρδούλες κάνουν συχνά την εμφάνισή τους όταν ο Krazy μιλά για τον Ignatz. Εκείνη την εποχή, βέβαια, δεν υπήρχε ο όρος bromance που θα μπορούσε να εξηγήσει πολλά, αλλά και ο Herriman φρόντισε να μην καλουπώσει με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο αυτό τη συμπάθεια, καθώς, σε κάποιες περιπτώσεις, ο Krazy Kat αναφέρεται όχι ως “he”, αλλά ως “she”. Nα ένα μυστήριο, λοιπόν, το οποίο δεν κατάφερα να λύσω με την ανάγνωση αυτού του πρώτου τόμου.

Αυτό, όμως, δεν παίζει καμιά απολύτως σημασία. Σημασία έχει πως ο Krazy λατρεύει τον Ignatz και προσπαθεί να τον φροντίσει και να τον ευχαριστήσει με κάθε ευκαιρία. Επιπλέον, όχι μόνο του συγχωρεί τα πάντα, αλλά θεωρεί πως ακόμη και το πέταγμα των τούβλων αποτελεί εκδήλωση τρυφερότητας εκ μέρους του αχώνευτου τρωκτικού! Όλο αυτό το concept αποτελεί και τον βασικό πυρήνα του strip, με παρεξηγήσεις, άφθονα visual gags και δεκάδες διαφορετικούς τρόπους αποστολής κάθε τούβλου, από το χέρι του Ignatz στο πίσω μέρος του κεφαλιού του Krazy Kat.

Το πέταγμα του τούβλου, όμως, όσο κι αν πρωταγωνιστεί στο KRAZY KAT, δεν είναι ο λόγος που το strip θεωρείται κορυφαίο. Και, όσο κι αν εκτίμησα τις διαφορετικές παραλλαγές του και τις ιστορίες τις οποίες ενέπνευσε σε αυτόν τον πρώτο τόμο που διάβασα, δεν αποτέλεσε και το αγαπημένο μου στοιχείο. Εξάλλου, ποιο strip θα μπορούσε να δημοσιεύεται επί 31 ολόκληρα χρόνια, βασιζόμενο αποκλειστικά στο πέταγμα εκατομμυρίων τούβλων;

Το KRAZY KAT, λοιπόν, έχει να προσφέρει πολλά περισσότερα, χάρη στο αδιαμφισβήτητο ταλέντο του George Herriman. O καλλιτέχνης κατάφερε όχι μόνο να φτιάξει έναν ολόκληρο κόσμο για το strip του, αλλά και να τον γεμίσει από ενδιαφέροντες και διαφορετικούς χαρακτήρες, των οποίων τις φωνές δεν πρόκειται να μπλέξεις. Ειδικά όταν μιλάμε για τους πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες, μάλιστα, κάθε σελίδα του strip φροντίζει να τους αναπτύξει λίγο περισσότερο και να μας δώσει περισσότερα στοιχεία για αυτούς, μέσα από τους διαλόγους ή τις περιπέτειές τους. Κάτι τέτοιο ίσως να μη μου προκαλούσε τόση εντύπωση σε ένα graphic novel ή σε μια μηνιαία σειρά. Αλλά εδώ μιλάμε για ένα χιουμοριστικό strip περιορισμένου χώρου, στο οποίο πρωτίστως πρέπει να προχωρήσει η υπόθεση και να καταλήξει σε κάποιο gag. Ο Herriman όμως, έχει καταφέρει με τεράστια επιτυχία να αναπτύξει τους χαρακτήρες του – όχι μόνο τους δύο πρωταγωνιστικούς, αλλά και τους υπόλοιπους – σε έναν τόσο περιορισμένο χώρο.

Ανέφερα πριν και τους διαλόγους, οι οποίοι μου έκαναν επίσης εξαιρετική εντύπωση. Έχω μια αδυναμία στον τρόπο που μιλούσαν τότε τα cartoons (δεν παίρνω όρκο αν και οι πραγματικοί άνθρωποι μιλούσαν έτσι, αλλά θα ήθελα να πιστεύω πως ναι) και ο Herriman έχει φροντίσει ώστε οι χαρακτήρες του να μιλούν με τρόπο έξυπνο, στακάτο, ρυθμικό και τρομερά συμπαθητικό.

Για το σχέδιο, τέλος, δε θα πω πολλά, παρά μόνο ότι καταφέρνει να μοιάζει πιο λεπτομερές απ’ ότι είναι και ότι το κατατάσσω σαφώς ψηλότερα από τα δεδομένα εκείνης της εποχής. Θα μείνω, όμως, σε δύο σημεία.

Το πρώτο αφορά στα backgrounds. Κάπου στα μισά της ανάγνωσης του τόμου, συνειδητοποίησα πως, σε κάποια panels, το background αλλάζει διακριτικά και, ενώ οι χαρακτήρες μένουν στο ίδιο σημείο, τα αντικείμενα πίσω τους έχουν αλλάξει. Δεν είμαι σίγουρος για το λόγο που συμβαίνει κάτι τέτοιο, αλλά μου φάνηκε τελικά πως αν κάτι είναι αυτό που δίνει τον τόνο στο KRAZY KAT είναι ακριβώς αυτή η σχιζοφρένεια που προκύπτει από την τυχαία τοποθέτηση διαφορετικών backgrounds σε διπλανά panels!

Το δεύτερο σημείο αφορά σε αυτά καθαυτά τα panels. Ο Herriman βρισκόταν μπροστά από την εποχή του στο layout των strips του, αφαιρώντας τα gutters, αυξομειώνοντας το μέγεθος των panels και τοποθετώντας τα σε σημεία που ίσως με μια πρώτη ματιά να έμοιαζαν τυχαία – τουλάχιστον εκείνη την συμβατική (σε σχέση με τα δικά μας πρότυπα για το format) εποχή. Για το λόγο αυτό, μάλιστα, σε κάθε strip του KRAZY KAT, τα panels είναι αριθμημένα, κάτι που αρχικά νομίζω πως με ενόχλησε. Όταν ο Herriman, όμως, ξεκίνησε να παίζει όχι μόνο με τη μορφή των panels του, αλλά και με τη μορφή της αρίθμησης αυτής, τότε εκτίμησα ακόμη περισσότερο το πόσο μπροστά από την εποχή του ήταν.

Όπως, λοιπόν, μπορείτε μάλλον να καταλάβετε κι από τα παραπάνω, η πρώτη μου (και αρκετά αργοπορημένη) επαφή με το KRAZY KAT με άφησε κάτι περισσότερο από ενθουσιασμένο. Εξάλλου, άλλα περίμενα και άλλα είδα. Τι να περιμένετε εσείς που δεν το έχετε διαβάσει ποτέ και το συγκεκριμένο review σας κίνησε την περιέργεια; Απολαυστικότατους χαρακτήρες, σουρεαλισμό (από τα κινούμενα backgrounds που ανέφερα παραπάνω μέχρι μεξικάνικα φασόλια που περνούν παράνομα τα σύνορα και πτηνά που μιλούν ακαταλαβίστικες διαλέκτους), άφθονη διασκέδαση και την απτή απόδειξη πως όλα όσα έχετε ακούσει και θα ακούσετε στο μέλλον για την ιδιοφυΐα του Herriman δεν αποτελούν σε καμιά περίπτωση υπερβολή.