BEST OF: Dynamic Duos

Batman και Robin, Δομάζος και Αντωνιάδης, παγωτό βανίλια και ζεστά Soft Kings! Συνδυασμοί που ορίζουν την τελειότητα. Το ένα μέρος συμπληρώνει το άλλο και το αποτέλεσμα είναι πολύ μεγαλύτερο από ένα απλό άθροισμα των δύο.

Τα comics, ένα καλλιτεχνικό είδος που εκφράζει τόσο έντονα τη δυαδικότητα – μέσω του κειμένου και του σχεδίου – είναι ένα πεδίο δόξης λαμπρό για ανθρώπους που θέλουν να συνδυάσουν τα τόσο διαφορετικά ταλέντα τους. Ένας writer, με μια ιστορία στο μυαλό του, βρίσκει τον artist που θα την αποτυπώσει σα να τη βλέπει ο ίδιος ή και ακόμη καλύτερα. Εκτός από τις περιπτώσεις δημιουργών που μπορούν να συνδυάσουν και τους δύο ρόλους, το καλύτερο που μπορούν να περιμένουν οι αναγνώστες είναι να συναντηθούν δύο καλλιτέχνες που θα μιλούν ο ένας τη γλώσσα του άλλου.

Τα αμερικάνικα comics μας έχουν χαρίσει κατά καιρούς πολύ σημαντικές writer/artist teams, που και μόνο το άκουσμα τους δημιουργούσε ή δημιουργεί ακόμα τεράστια προσμονή στους αναγνώστες. Τέτοια δίδυμα θα θυμηθούμε σε αυτή τη λίστα.

Disclaimer: Για την αξιολόγηση λήφθηκαν υπόψη μόνο οι συνεργασίες ανάμεσα στα μέλη των ομάδων και όχι το συνολικό τους έργο. Μόνοι περιορισμοί είναι το να έχουν συνεργαστεί οι writers και οι artists πάνω από μία φορά, το ένα entry ανά άτομο και φυσικά ο artist να είναι οπωσδήποτε ο penciller.

10. Jerry Siegel & Joe Shuster

Στη δέκατη θέση βρίσκουμε το δίδυμο πίσω από τη δημιουργία του Superman. Θα μπορούσε να το εκλάβει κανείς και σα μια εύφημο μνεία, αφού πέρα από την κολοσσιαία αυτή συνεισφορά τους στην Ιστορία των comics, το υπόλοιπο έργο (αλλά και αυτές καθ’ αυτές οι πρώτες ιστορίες του Superman) δεν είναι τίποτα το συγκλονιστικό σε επίπεδο αναγνώσματος.

Τιμή και δόξα, λοιπόν, στον Jerry και τον Joe που, εκτός όλων των άλλων, είναι και οι μόνοι – από αυτή τη λίστα – που ξεκίνησαν μαζί, ως άσημοι έφηβοι, με το όνειρο να δουν το δημιούργημά τους να αγκαλιάζεται από όλο τον κόσμο. Τα ψιλοκατάφεραν, δε νομίζετε;

9. Mike Carey & Peter Gross

Μια από τις σημαντικότερες προσφορές της Vertigo στα comics είναι οι σειρές των 50-100 τευχών με μια σταθερή creative team (και κάποια fill-in τεύχη, βεβαίως-βεβαίως). Αυτές οι σειρές επιτρέπουν στους δημιουργούς να αφηγηθούν μια ιστορία με αρκετή έκταση, αλλά και συγκεκριμένη δομή και κατάληξη. Πίσω από αυτές τις σειρές κρύβονται συνήθως μεγάλα δίδυμα και έτσι έχουμε το FABLES των Willingham και Buckingham ή το Y:THE LAST MAN των Vaughan και Guerra. Οι Carey και Gross, όμως, ξεχωρίζουν γιατί το κατάφεραν όχι μία, αλλά δύο φορές.

Τόσο το LUCIFER, ένα spin-off του SANDMAN, όσο και το THE UNWRITTEN έχουν κατακτήσει κοινό και κριτικούς (CLICHÉ ALERT!). Η καθαρή γραμμή και η συνέπεια του Gross έρχονται να δέσουν και να απλοποιήσουν τις πολύπλοκες ιστορίες του Carey. Το οικείο και ξεκούραστο σχέδιο επιτρέπει στον αναγνώστη να συνεχίζει να διαβάζει μέχρι να ξεδιπλωθεί η ιστορία.

8. Roy Thomas & John Buscema

Ακόμα μεγαλύτερη από αυτή των Carey και Gross υπήρξε η συνεργασία των Roy Thomas και John Buscema. Πολυάριθμα τα τεύχη και οι σειρές που δημιούργησαν για τη Marvel. Από τη μία ο Thomas, ένας φανατικός οπαδός των comics, διάδοχος του Stan Lee – τόσο ως editor της Marvel, όσο και ως writer πολλών τίτλων – αλλά και ειδήμων της Golden Age. Από την άλλη ο Buscema, από τους μεγάλους σχεδιαστές της περιόδου (όταν οι φλώροι σχεδίαζαν δύο τεύχη το μήνα…) και artist του ιστορικού HOW TO DRAW COMICS THE MARVEL WAY (‘nuff said, που θα ‘λεγε και μια ψυχή).

Συνεργάστηκαν σε superhero τίτλους (THE AVENGERS, FANTASTIC FOUR), όμως ιστορικά έχουν μείνει τα run τους στους τίτλους του Conan, τόσο στο έγχρωμο CONAN THE BARBARIAN όσο και στο ασπρόμαυρο THE SAVAGE SWORD OF CONAN.

7. Jeph Loeb & Tim Sale

Έχω δυο γνωστούς, τους οποίους συναντώ πάντα μαζί. Θα πετύχω τον έναν να μπαίνει στην καφετέρια; Τσουουουπ, να κι ο άλλος από πίσω! Θα είναι ο ένας στο φαστφουντάδικο; Αμέσως θα εμφανιστεί κι ο άλλος που μόλις παρήγγειλε. Το ίδιο συμβαίνει και με τους Loeb και Sale. Διαβάζεις τα credits στο PREVIEWS: “Writer: Jeph Loeb”, και λες από μέσα σου “Artist: Tim Sale”! Δύο καλλιτέχνες που δίνουν νέο νόημα στη λαϊκή ρήση “κώλος και βρακί”.

Αν και έχουν κατηγορηθεί – δικαίως – ότι του έχουν βγάλει τα μάτια στις retro-origin ιστορίες (BATMAN: HAUNTED KNIGHT, SPIDER-MAN: BLUE, DAREDEVIL: YELLOW), είναι υπεύθυνοι για μερικά υπέροχα comics (το BATMAN: THE LONG HALLOWEEN είναι μία από τις καλύτερες ιστορίες του Batman όλων των εποχών, ενώ το SUPERMAN FOR ALL SEASONS καταφέρνει να είναι ιδανικό ανάγνωσμα τόσο για τους φανατικούς οπαδούς του Superman όσο και για ανθρώπους που έχουν χρόνια να διαβάσουν κάποια περιπέτειά του).

Ο Loeb έχει βρει τον άνθρωπό του γι’ αυτού του είδους τις περιπέτειες, μια και το “παλιακό”, κλασικό στιλ του Sale ταιριάζει απόλυτα με το πνεύμα τους. Από την άλλη, ο μεγαλύτερος όγκος των έργων του Sale – και σίγουρα τα πλέον αξιομνημόνευτα – είναι οι συνεργασίες του με τον Loeb. Win-win.

6. Grant Morrison & Frank Quitely

Γιατί είναι οι Σκωτσέζοι Morrison και Quitely ένα από τα σημαντικότερα δίδυμα των αμερικανικών comics; Για πολλούς και σημαντικούς λόγους. Έχουν δημιουργήσει superhero comics και για τη DC (JLA: EARTH 2) και για τη Marvel (NEW X-MEN), μας έδωσαν ένα comic που θα μείνει στην ιστορία για μεγάλο μέρος του αναγνωστικού κοινού (ALL-STAR SUPERMAN), έχουν στο ενεργητικό τους μη mainstream comic (FLEX MENTALLO), ενώ είναι η ομάδα που μας έδωσε ένα comic με πρωταγωνιστές ζωάκια-δολοφόνους (WE3)!

Κρίμα που ο Frank–θέλω τρεις μήνες για να σχεδιάσω ένα τεύχος –Quitely δε μπορεί να αντεπεξέλθει στους ρυθμούς του πολυγραφότατου Morrison. Ένα μακροχρόνιο run είναι αυτό που λείπει από την κοινή καριέρα τους.

5. Alan Moore & Dave Gibbons

Δύο από τους βασικούς εκπροσώπους της λεγόμενης British Invasion στα αμερικανικά comics, κυρίως στη δεκαετία του ’80, όταν η DC πρωτοστάτησε στην κίνηση αυτή και οι Moore και Gibbons δημιούργησαν πολλά comics για αυτήν.

Για το WATCHMEN τα έχουμε γράψει πολλές φορές εδώ στο Comicdom, οπότε τα λόγια περιττεύουν. Όμως ακόμα και δύο άλλες, μικρότερου μεγέθους, ιστορίες τους είναι πολύ σημαντικές. Το μεν “For The Man Who Has Everything”, που δημοσιεύθηκε στο SUPERMAN ANNUAL (Vol. 1) #11 θεωρείται – και είναι – μια από τις σπουδαιότερες ιστορίες του Superman, ενώ το “Mogo Doesn’t Socialize” (GREEN LANTERN Vol. 1 #188) είναι μια από τις διασημότερες back-up stories που έγιναν ποτέ.

Μπορεί η φαντασία του Moore να είναι ο κινητήριος μοχλός πίσω από αυτά τα comics, όμως η ικανότητα του Gibbons να την αποτυπώσει είναι κομβική. Ειδικά η ανταπόκρισή του στις απαιτήσεις του WATCHMEN είναι εντυπωσιακή.

4. Frank Miller & David Mazzucchelli

Lightning never strikes twice; Στην περίπτωση των Miller και Mazzucchelli, ίσως θα πρέπει να αναθεωρήσουμε. Αν και η συνεργασία τους υπήρξε η μικρότερη από κάθε άλλη στη λίστα, μας έδωσε δύο αριστουργήματα της ένατης Tέχνης. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι τόσο το BATMAN:YEAR ONE όσο και το DAREDEVIL: BORN AGAIN είναι βασικές υποψήφιες για την καλύτερη ιστορία του DC και του Marvel Universe αντίστοιχα, όλων των εποχών. Για το Comicdom ανήκουν και οι δύο στο Top 10 των 80s. Ναι, τόσο καλές.

Υπάρχει όμως και άλλη μια ιδιαιτερότητα στη συνεργασία αυτή. Ο Frank Miller είναι ο μόνος από τους writers αυτής της λίστας που είναι ταυτόχρονα και artist και, αν και έχω σε πολύ μεγάλη εκτίμηση το έργο του, δεν είμαι ιδιαίτερα fan του σχεδίου του, σε αντίθεση με αυτό του Mazzucchelli. Στα μάτια μου, η συνεργασία αυτή μας δείχνει πως θα ήταν οι ιστορίες του Miller, αν ήταν τόσο καλός σχεδιαστής. Και το αποτέλεσμα είναι κάτι παραπάνω από εξαιρετικό.

3. Denny O’ Neil & Neal Adams

Πολλές φορές, για να εκτιμήσεις κάτι, θα πρέπει να μπεις στο πνεύμα της εποχής που δημιουργήθηκε. Αν, για παράδειγμα, σας γράψω ότι οι O’ Neil και Adams δημιούργησαν πολλές σκοτεινές και ρεαλιστικές περιπέτειες του Batman (τόσο στο BATMAN όσο και στο DETECTIVE COMICS), θα μου πείτε “και πού είναι το περίεργο”; Σκεφτείτε, όμως, ότι το έκαναν στα τέλη του ’60, αρχές ’70, όταν είχε επικρατήσει για χρόνια η campy, over-the-top εκδοχή της τηλεοπτικής σειράς του ’66. Ή μπορεί σήμερα να θεωρείται αυτονόητη – ή και παρωχημένη ακόμα – η δημιουργία ιστοριών με θέμα τα ναρκωτικά και διάφορα κοινωνικά θέματα, όμως οι δυο τους το έκαναν πριν σαράντα χρόνια στο GREEN LANTERN, στο κλασικό team-up του ομώνυμου ήρωα με τον Green Arrow. Όσο για το SUPERMAN VS. MUHAMMAD ALI; Είναι αυτό που λέμε: “αυτά γίνονται μόνο στα comics”!

Δύο μεγάλα ταλέντα (ειδικά ο Adams χτυπάει πόρτα σε ένα Top 10 artists), που προσπάθησαν να κάνουν κάτι παραπάνω από το να φτιάξουν ωραίες ιστορίες.

2. Marv Wolfman & George Pérez

Δύο μύθοι των comics, που είχα την ευτυχία να τους γνωρίσω από κοντά (τον πρώτο στο Comicdom Con Athens 2009, τον δεύτερο… θα περιμένετε ένα μελλοντικό installment του COLLECTIVE MEMORY για να μάθετε το πού και πώς). Με πετυχημένες θητείες στη Marvel, οι δυο τους συναντήθηκαν στη DC και κατάφεραν το – σχεδόν – ακατόρθωτο. Από τη μία έκαναν ένα πολύ πετυχημένο revamp στους Teen Titans, το οποίο οδήγησε σε ένα μακροχρόνιο run (που κόντραρε στα ίσια τους X-Men) και από την άλλη δημιούργησαν το έπος που ονομάζεται CRISIS ON INFINITE EARTHS που επανεκκίνησε το DC Universe.

Η δημιουργικότητα του Wolfman και το πανέμορφο και λεπτομερές σχέδιο του Pérez (μεγάλη προσωπική μου αδυναμία) δε θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε οποιοδήποτε άλλο αποτέλεσμα από το αριστούργημα.

1. Stan Lee & Jack Kirby

Δεύτερο BEST OF, δεύτερη αναμενόμενη πρωτιά. Όπως και με το WATCHMEN τότε, έτσι και τώρα δεν έχω καμία διάθεση αγιοποίησης. Ίσα-ίσα. Δε θεωρώ τον Stan Lee κάποιον φοβερό writer. Είναι πιθανότατα ο σημαντικότερος ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ στην ιστορία των comics, αλλά υπάρχουν πολλοί καλύτεροί του στο να φτιάχνουν ιστορίες. Ο δε Kirby είναι αναμφισβήτητα ένας από τους σπουδαιότερους artists, αλλά υπάρχουν τουλάχιστον δύο-τρεις σε αυτή τη λίστα, που είναι καλύτεροι (και για να πω την αμαρτία μου, ο Kirby δεν είναι από τους αγαπημένους μου σχεδιαστές).

Τότε γιατί η πρώτη θέση; Αν μου βρείτε ένα άλλο δίδυμο που να έχει δημιουργήσει τόσους χαρακτήρες (Hulk, X-Men, Silver Surfer) και ένα ολόκληρο σύμπαν, κάποιους άλλους που συνεργάστηκαν σε τόσους τίτλους με σπουδαία runs (FANTASTIC FOUR, JOURNEY INTO MYSTERY/THOR), κάποιους που να επηρέασαν τα comics τόσο πολύ, μέχρι και τις μέρες μας, θα μπουν εκείνοι. Μέχρι τότε…