NOTES FOR A WAR STORY

Writer/Artist: Gipi
First Second

Έχοντας διαβάσει αντίστοιχα comics που πραγματεύονται το θέμα του πολέμου, με χαρακτηριστικά παραδείγματα το ΜΑUS του Art Spiegelman και το PALESTINE του Joe Sacco, και έχοντας δει ανάλογα animation, όπως το WALTZ WITH BASHIR του Ari Folman και το FALLEN ART του Tomasz Bagiński, σειρά είχε το NOTES FOR A WAR STORY του Gipi.

Πολλά είχα ακούσει για το συγκεκριμένο, βραβευμένο με Goscinny Prize, comic, αλλά ακόμη περισσότερα για το GARAGE BAND, το οποίο μου είχε τραβήξει την προσοχή πριν από δύο χρόνια, σε μια εξόρμησή μου σε βιβλιοπωλείο της Πολωνίας. Συνεπώς, το δανείστηκα από την περίοπτη συλλογή του ινδάλματος μου ως προς τις επιλογές του στα comics (ναι, Άρη, για σένα μιλάω) και πέρασαν τουλάχιστον τέσσερις μήνες μέχρι να το ξεκινήσω! Ωστόσο, διαβάζεται τόσο εύκολα και ευχάριστα, που δεν το περίμενα, δεδομένου του δύσκολου θέματος που πραγματεύεται.

To NOTES FOR A WAR STORY διαδραματίζεται σε μια ανώνυμη ευρωπαική πόλη, που θυμίζει έντονα Βαλκάνια, με ανώνυμες αντίπαλες παρατάξεις και σε αόριστο παρελθοντικό χρόνο. Όλη αυτή η ασάφεια είναι σκόπιμη, προκειμένου να κάνει τον αναγνώστη να ταυτιστεί με τη διαχρονικότητα του σκηνικού και να αισθανθεί ότι θα μπορούσε, πιθανώς, να βρίσκεται και ο ίδιος στη θέση των ηρώων. Αυτή η “αοριστία” επεκτείνεται και στα ατμοσφαιρικά και αχανή backgrounds των λιβαδιών, των βομβαρδισμένων πόλεων, των συντριμμιών, της κάπνας και της ομίχλης, που συνάδουν με την (μετα)πολεμική κατάσταση. Εικαστικά, με συνεπήρε μιας και είναι άκρως ονειρικό και ατμοσφαιρικό, έχει κάτι από παλιά, καλή ασπρόμαυρη ταινία, και προσωπικά το βρήκα διαφορετικό από τα καθιερωμένα, κυρίως ως προς την αντιμετώπιση του θέματος του πολέμου, τόσο σχεδιαστικά όσο και σεναριακά.

Ουσιαστικά, το NOTES FOR A WAR STORY είναι ένα ψυχογράφημα, ή καλύτερα μια μελέτη της σχέσης μεταξύ των τριών ανδρών, όχι τόσο μέσα στα πλαίσια της εμπόλεμης ζώνης, όσο στα πλαίσια της κοινωνίας. H αναφορά ή η παρουσία γυναικών είναι πρακτικά ανύπαρκτη – με εξαίρεση μια χορεύτρια στο φόντο ενός μπαρ και μια γυναίκα που αχνοφαίνεται στο οχυρό του Chemist. Οι τρεις πρωταγωνιστές μας είναι παιδαρέλια, στα όρια της ενηλικίωσης. Ο Stefano, ή αλλιώς Little Killer, o Christian, και ο Giuliano. Ο πρώτος είναι ο αρχηγός της “συμμορίας”, ο δεύτερος ο αδέξιος και θορυβώδης και ο τρίτος το “καλομαθημένο” πλουσιόπαιδο, που τους βρίσκει συναρπαστικούς. Όταν ξεσπά ο πόλεμος, οι τρεις φίλοι βρίσκονται στο πουθένα και με τίποτα, οπότε και αναγκάζονται να περιπλανηθούν προς αναζήτηση στέγης και τροφής, ώσπου πέφτουν πάνω στον Felix, τον φόβο και τον τρόμο, τον μαφιόζο της περιοχής. Ο Felix αναθέτει στον Stefano διάφορες αποστολές με αντάλλαγμα χρήματα και άλλα προνόμια, που στην εξαθλίωση του πολέμου φαντάζουν θησαυρός. Η εμπειρία τους στην “παρανομία” αντικατοπτρίζει επακριβώς τη σύνδεση ανάμεσα στο οργανωμένο έγκλημα και τις αντίπαλες παρατάξεις του εμφυλίου και συμβαδίζει με τις φάσεις που περνάνε κατά τη διάρκεια της ιστορίας,  καθ’ όλη την πορεία τους προς την ενηλικίωση.

Από την αρχή της ιστορίας, η βία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της “κτηνώδους” ανατροφής τους. O Gipi διευρευνά τις κοινωνικές νόρμες, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το ξέσπασμα του πολέμου, την αποκτήνωση και την επιβίωση του ισχυρότερου, που μου θύμισε πολύ τη θεωρία της φυσικής επιλογής του Δαρβίνου. Αναρωτήθηκα τί ώθησε κάθε έναν από τους τρεις μας ήρωες να στραφεί στην “παρανομία”. Στην περίπτωση του Giuliano, φαίνεται ότι οι γονείς του επικεντρώθηκαν στις υλικές απολαύσεις, παραμελώντας τον συναισθηματικά, με αποτέλεσμα να αποζητά τον ενθουσιασμό και την αδρεναλίνη που του προσφέρει ο συγχρωτισμός του με τα “κακά” παιδιά. Για τον Christian, ένα ορφανό παιδί που μεγάλωσε στα ιδρύματα, η απουσία συναισθηματικής και εκπαιδευτικής μέριμνας, τον παρακινούσε να αγκιστρώνεται σε οποιαδήποτε κατάσταση του θύμιζε την έννοια της οικογένειας. Όσο για τον Stefano, η βαρβαρότητα του οικογενειακού του περιβάλλοντος τον έκανε να αμύνεται στην ευαισθησία του, πείθοντας τον εαυτό του ότι όσο πιο σκληρός γίνει, τόσο πιο ανώδυνα θα αντιμετωπίζει τις δύσκολες καταστάσεις.

Το σχεδιαστικό κομμάτι εξυπηρετεί άψογα την δράση – απλό, με καθαρές και λεπτές γραμμές, και η μαυρίλα και δυσχέρεια του πολέμου σκιαγραφείται με την ασπρόμαυρη εικονογράφηση με μελάνι ή ακουαρέλα, αποδίδοντας με τον βέλτιστο τρόπο όλο το συναίσθημα. Το σενάριο, ωστόσο, χωλαίνει σε κάποια σημεία, μιας και δεν έχει κάποιον κεντρικό άξονα. Άλλωστε, το λέει ξεκάθαρα και ο τίτλος – είναι σημειώσεις για μια ιστορία πολέμου.

Το NOTES FOR A WAR STORY με άγγιξε πολύ και με εντυπωσίασε για τον τρόπο που έχει ο Gipi να σε ρίχνει βαθιά στον κόσμο που με μαεστρία ζωντανεύει μπροστά στα μάτια σου! Σας το προτείνω, αν σας αρέσουν τα κοινωνικά-ιστορικά θέματα, που αποδίδονται με σαφώς πιο κατανοητό τρόπο, προσφέροντας μια άλλη οπτική στο πώς εκλαμβάνει κανείς τον πόλεμο και τις “παράπλευρες” απώλειες που προκύπτουν από αυτόν.