The Power Of The Dark Side: Η Δημιουργία Και Εξέλιξη Του Batman

Πριν από 75 χρόνια, οι editors της National Publications (της εταιρείας που αργότερα θα μαθαίναμε ως DC) έψαχναν νέους superheroes για να γεμίσουν τις εκδόσεις τους, με την ελπίδα να επαναλάβουν την επιτυχία της χήνας με τα χρυσά αυγά (και τις υπερδυνάμεις) που άκουγε στο όνομα Superman. Το Μέσο βρισκόταν στην αυγή των superheroes και οι νεαροί αναγνώστες δε χόρταιναν τις περιπέτειες αυτού του νέου είδους.

Χάρη σε αυτή την αναζήτηση νέων υπερηρώων, δημιουργήθηκε ο δεύτερος στυλοβάτης της DC: o Dark Knight, o Caped Crusader, ο World’s Greatest Detective – ή απλά, ο Batman. Ένας άνθρωπος χωρίς υπερδυνάμεις, ο οποίος βασίζεται στο μυαλό του, την εφευρετικότητά του και τις τεχνολογίες που του χαρίζει η μεγάλη περιουσία του.

Δημιουργία των Bob Kane και Bill Finger, ο Batman παραμένει κάτι παραπάνω από δημοφιλής, μετά από εφτάμιση δεκαετίες, έχοντας αλλάξει πολλές φορές πρόσωπο και αισθητική, αποτέλεσμα των σημείων των καιρών, αλλά και των εξαιρετικά ταλαντούχων ανθρώπων που ανέλαβαν να του δώσουν σάρκα και οστά, στο χαρτί ή αλλού. Έτσι, έχουμε τον Batman του Frank Miller, του Carmine Infantino, του Adam West, του Christopher Nolan. Και πολλούς ακόμη, οι οποίοι έμειναν πιστοί στο όραμα των δημιουργών τους, μέχρι να έρθουν οι επόμενοι. Καθένας από αυτούς, όμως, κέρδισε επάξια τη θέση του στην Ιστορία της pop κουλτούρας.

Ο Batman, όμως, είναι πρωτίστως των δύο δημιουργών του: των Bob Kane και Bill Finger, οι οποίοι παρέδωσαν, το 1939, στους editors της Nationals Publications, έναν ακόμη θησαυρό. Και, αν δεν έχετε συνηθίσει να βλέπετε το όνομα του δεύτερου στα credits της δημιουργίας, υπαίτιο είναι το επαγγελματικό δαιμόνιο του πρώτου. Ο Kane ήταν, ομολογουμένως, ένας μέτριος καλλιτέχνης. Δε μπορούσε να συγκριθεί με τα μεγαθήρια της εποχής, όπως οι Joe Schuster, Jerry Siegel και Jack Kirby. Οι ικανότητές του, όμως, ήταν σαφώς ανώτερες στα επαγγελματικά παζάρια, σε μια εποχή που οι εκδοτικές ξεζούμιζαν τους καλλιτέχνες για να αποκτήσουν τα δικαιώματα των χαρακτήρων τους. Στην ίδια κατηγορία θυμάτων ανήκε και ο Bill Finger, ο οποίος, αν και έπαιξε τεράστιο ρόλο στη δημιουργία του Batman (όχι μόνο συγγραφικά, αλλά και αισθητικά), δεν αναφέρεται επίσημα ως συν-δημιουργός, λόγω κακής διαχείρισης του συμβολαίου του.

Ο Kane, αντίστοιχα, κατόρθωσε (όταν οι δημιουργοί ξεκίνησαν να αναγράφονται στα credits) να αναφέρεται ως ο δημιουργός του Batman – με ό,τι συνεπάγεται αυτό, βέβαια. Η ειρωνεία είναι ότι ναι μεν αυτός είχε την αρχική ιδέα, αλλά επρόκειτο για μια ιδέα που καμία σχεδόν σχέση δεν είχε με τον ολοκληρωμένο χαρακτήρα. Ο Kane πρότεινε στον Finger ένα νέο superhero, τον The Bat-Man. Επρόκειτο για έναν ξανθό πιτσιρικά, με κόκκινη στολή, διακριτική μάσκα και τεχνητά φτερά νυχτερίδας. Ο Finger, από την άλλη, πρότεινε το μανδύα, τη γκρίζα στολή και την κλασική μάσκα με τα αυτιά νυχτερίδας – και δεν έμεινε εκεί. Δημιούργησε το origin και την περσόνα του Bruce Wayne (με το μικρό του όνομα να προέρχεται από τον Σκωτσέζο πατριώτη Robert Bruce και το επίθετό του από τον ήρωα των ΗΠΑ κατά την περίοδο των αποικιών, Anthony Wayne) και ουσιαστικά έδωσε υπόσταση στην ιδέα του Kane.

Οι διενέξεις και οι αδικίες, βέβαια, όσον αφορά στα δικαιώματα των χαρακτήρων, δεν είναι κάτι νέο στα comics. Η περίπτωση του Batman, όμως, είναι χαρακτηριστική και εξακολουθεί να απασχολεί θεωρητικούς και καλλιτέχνες. Χαρακτηριστικό, άλλωστε, είναι το παράδειγμα του Marc Tyler Nobleman, ο οποίος ξεκίνησε καμπάνια για φόρο τιμής προς τον Bill Finger, προς τιμήν των 100 χρόνων από τη γέννησή του, το Φεβρουάριο του 2014. Στο πλαίσιο αυτής της καμπάνιας, ο σχεδιαστής Ty Templeton (BATMAN ADVENTURES) σχεδίασε αυτό εδώ, το οποίο – μέσα στην υπερβολή του – απεικονίζει τη συμβολή του Finger στο χαρακτήρα.

Αρκετά, όμως, με τα της δημιουργίας. Όπως αποδείχθηκε, άλλωστε, ο Batman γρήγορα ξέφυγε από τα χέρια των δημιουργών του και όσων καλλιτεχνών τον ανέλαβαν, αποκτώντας το δικό του χαρακτήρα, ανάλογα με την περίσταση. Στην πρώτη του εμφάνιση, στο DETECTIVE COMICS #27 (Μάιος 1939), ο Batman ήταν επηρεασμένος από τις εξαιρετικά δημοφιλείς pulp και noir ιστορίες της εποχής (εξ ου και η ιδιότητά του ως ντετέκτιβ) και από τον επίσης εξαιρετικά δημοφιλή Zorro (εξ ου και η ιδιότητά του ως εκδικητή). Οι πρώτες ιστορίες του, οι οποίες απέκτησαν το δικό τους τίτλο το 1940, τον ήθελαν μεθοδικό, έξυπνο και δαιμόνιο, αλλά παράλληλα βίαιο και εκδικητικό. Σιγά-σιγά, όμως, ο Batman άρχισε να μαλακώνει, με την παρουσία και του Robin στο πλευρό του, και την ανάγκη να γίνει περισσότερο δημοφιλής στο κοινό των μικρών αναγνωστών.

Ακόμη και αυτή η… light εκδοχή του Batman, όμως, δεν ήταν ικανή να γλιτώσει τον ήρωα από τα νύχια του Comics Code Authority. Ο Dr. Fredric Wertham, συγγραφέας του βιβλίου SEDUCTION OF THE INNOCENT (1954) και πρωτοστάτης του Comics Code Authority, κατηγόρησε την εκδοτική πως προωθεί ομοφυλοφιλικά πρότυπα, καθώς η ερωτική σχέση μεταξύ Batman και Robin ήταν έκδηλη! Για να κατευνάσουν τα πνεύματα, οι υπεύθυνοι προχώρησαν σε νέες αλλαγές. Εισήγαγαν γυναικείους χαρακτήρες (Batwoman και Bat-Girl) και έδωσαν στον Caped Crusader μια περισσότερο science fiction κατεύθυνση.

Η νέα κατεύθυνση, όμως, δεν έπιασε τόπο και η DC φημολογείται πως ετοιμαζόταν να σκοτώσει τον Batman και να ακυρώσει τους τίτλους του, κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’60. Σε εκείνο το σημείο, ανέλαβε ο editor Julius Schwarz και, μαζί με τον Carmine Infantino, επέστρεψε τον Batman στις ρίζες του ντετέκτιβ. Γρήγορα, όμως, η ενήλικη αισθητική έδωσε τη θέση της στο camp στοιχείο, χάρη στην τηλεοπτική σειρά του 1966.

Κανονικά, η συγκεκριμένη σειρά, με πρωταγωνιστή τον Adam West, δε θα έπρεπε να βρίσκεται στα λημέρια αυτού του άρθρου, καθώς θα ακολουθήσει εκτενέστερο άρθρο, για τις περιπέτειες του Caped Crusader στη μικρή και μεγάλη οθόνη. Η συγκεκριμένη τηλεοπτική σειρά, όμως, είχε τόση επιρροή στα comics, που αξίζει κι εδώ αναφοράς. Έδωσε, άλλωστε, ένα νέο πρόσωπο στον Batman. Πιο χιουμοριστικό και – ό,τι κι αν λένε οι πολέμιοί του – επιτυχημένο, σε μια δύσκολη εποχή για τον χαρακτήρα.

Σύντομα, όμως, η Gotham και οι κάτοικοί της κουράστηκαν από τις camp απεικονίσεις και ζήτησαν επιτακτικά την επιστροφή στις ρίζες. Έτσι, τα σύννεφα επέστρεψαν στον ουρανό της πόλης, οι σκιές στους δρόμους της και η νύχτα στο βασικό της background. Ο Batman ξανάγινε ο καλύτερος ντετέκτιβ του κόσμου και το πλάσμα της νύχτας που δε φοβόταν να λερώσει τα χέρια του με αίμα, στα χέρια των Dennis O’Neil και Neal Adams – ενός δημιουργικού team που επηρέασε σε σημαντικό βαθμό το μέλλον του χαρακτήρα. Αν οι δύο δημιουργοί, όμως, “σοβάρεψαν” τον Batman, ο νεαρός (τότε) Frank Miller φρόντισε να σβήσει για πάντα από το πρόσωπό του κάθε υποψία χαμόγελου! Η χρονιά ήταν το 1986 και το THE DARK KNIGHT RETURNS μας σύστησε έναν Bruce Wayne γερασμένο, κάτοικο μιας δυστοπικής κοινωνίας και εξαιρετικά κακότροπο τύπο. Ακολούθησαν το storyline YEAR ONE (σε σενάριο Miller και σχέδιο Dave Mazzucchelli) και το one-shot THE KILLING JOKE (των Alan Moore και Brian Bolland) και το προσωνύμιο του Batman που τον χαρακτήριζε περισσότερο εκείνη την εποχή ήταν το Dark Knight: σκοτεινός, εκδικητικός και βίαιος, ο Batman έγινε πιο δημοφιλής και… ενήλικος από ποτέ.

Οι υπεύθυνοι της DC, μάλιστα, έφτασαν σε νέα επίπεδα το 1988, όταν κάλεσαν τους αναγνώστες να ψηφίσουν τηλεφωνικώς, αν ο Jason Todd, ο δεύτερος Robin, θα ζούσε ή θα πέθαινε, στο τέλος του storyline “A Death In The Family”! O θάνατός του, όπως αποφασίστηκε τους αιμοδιψείς fans (με οριακή πλειοψηφία, καθώς η διαφορά ήταν περίπου 70 τηλεφωνήματα!), ήταν γραφικότατος και αποτέλεσε ένα σημαντικό αιματοβαμμένο κεφάλαιο στην Ιστορία του Μέσου.

Τα 90s έφεραν τον Batman στην ίδια θέση με δεκάδες άλλους superheroes. Μεγάλες πωλήσεις, δεκάδες εκπληκτικές, αλλά και κακές ιστορίες, crossovers, tie-ins και συχνές ή μη εναλλαγές στις δημιουργικές ομάδες. Σε εκείνη, αλλά και στην επόμενη δεκαετία, πέρασαν από τον τίτλο σημαντικά ονόματα του χώρου, όπως οι Paul Dini, Jeph Loeb, Alan Grant, Doug Moench, Jim Lee και Grant Morrison, μεταξύ άλλων. Ο τελευταίος, μάλιστα, ήταν υπεύθυνος και για τον προσωρινή απουσία του Bruce Wayne από το πόστο του στη Gotham City, με τα “Βatman R.I.P.” και “Final Crisis” (2008). Σύντομα, όμως, ο Bruce Wayne επέστρεψε, προκειμένου να αποχαιρετήσει, μαζί με τους υπόλοιπους ήρωες της DC, το υπάρχον universe.

Το 2011, το DCnU έφερε νέα δεδομένα στον τίτλο, αποτέλεσμα του συνολικού reboot της εκδοτικής. Ο Batman, μάλιστα, ξεκίνησε τη νέα εποχή του με τέσσερις τίτλους (BATMAN, DETECTIVE COMICS, BATMAN AND ROBIN, BATMAN: THE DARK KNIGHT), αλλά και με τεράστια αποδοχή, χάρη κυρίως στο run του Scott Snyder στο BATMAN. Ο ταλαντούχος συγγραφέας έφερε τον Batman στη νέα εποχή (εγκαίρως για να γιορτάσει τα 75 χρόνια του), με νέο origin και storylines που ενδεχομένως να αποκτήσουν μια θέση δίπλα στα πλέον κλασικά του Dark Knight.

O Batman, άλλωστε, παρά το αυστηρό παρουσιαστικό του και την συχνά άτεγκτη συμπεριφορά του, έχει αποδείξει ότι είναι ιδανικός στο να προσαρμόζεται σε νέα δεδομένα. Άλλωστε, τα καταφέρνει χωρίς καν υπερδυνάμεις, σε ένα universe που κατοικείται από superheroes σχεδόν θεϊκής διάστασης, όπως ο Superman. Και αν αυτό δεν τον βοηθά να ξεχωρίζει, πραγματικά δε μπορώ να φανταστώ τι άλλο θα μπορούσε.