TOP SHELVES: Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΑΘΑΝΑΤΩΝ

Writer/Artist: Enki Bilal
Ars Longa

Παρίσι, Άνοιξη του 2023, εξαθλίωση κάτω από κάποιο φασιστικό καθεστώς. Γήινοι και εξωγήινοι διαφόρων φυλών, αναξιοπαθούντες, βρίσκονται “εγκλωβισμένοι” στα εξωτερικά “διαμερίσματα” της πόλης, ενώ στο κέντρο της, μια ανώτερη τάξη, διεφθαρμένη από την εξουσία και τα προνόμια, παίζει παιχνίδια εις βάρος των “πολλών”. Πάνω από την πόλη, μία ιπτάμενη πυραμίδα, που εμφανίστηκε ξαφνικά για να μείνει, επιβάλλει την παρουσία της και απαιτεί την προσοχή των διοικούντων, διαταράσσοντας τις ισορροπίες.

Κάπως έτσι μας εισάγει ο Bilal στο “μακρινό” μέλλον και στην “Τριλογία Νικοπόλ”. Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΑΘΑΝΑΤΩΝ (LA FOIRE AUX IMMORTELS, στο πρωτότυπο), το πρώτο μέρος της τριλογίας, που πρωτοδημοσιεύτηκε από την Dargaud το 1980 (ενώ στα ελληνικά μεταφράστηκε το 1983 από την Ars Longa), υπήρξε, και συνεχίζει να είναι, ένα από τα σπουδαιότερα έργα της 9ης (και όχι μόνο) Τέχνης.

Κυριολεκτικά πέφτοντας από τον ουρανό, ο Αλσίντ Νικοπόλ, βρίσκεται σε έναν άγνωστο σε αυτόν, αφιλόξενο κόσμο, με εξωγήινους, πυραμίδες και διεφθαρμένες ελίτ. Από την τελευταία του ανάμνηση, έχουν περάσει 30 χρόνια, και ενώ η πόλη είναι η ίδια που, το 1993, πίστευε ότι δεν θα ξανάβλεπε ποτέ (αφού την εγκατέλειψε, τιμωρημένος να περιφέρεται παγωμένος στο διάστημα αιώνια), δεν θα μπορούσε να του είναι πιο ξένη. Ο Νικοπόλ, ένα δείγμα ανθρώπου από μια περασμένη εποχή, που δεν έχει υποστεί δύο πυρηνικούς πολέμους, είναι, ακόμη και στην άθλια κατάσταση που τον έχει αφήσει η βίαιη προσεδάφιση της διαστημικής του φυλακής, το καλύτερο σκεύος για τον Θεό Χόρους, έναν από τους κατοίκους της μυστηριώδους πυραμίδας που επιμένει να αιωρείται πάνω από το Παρίσι. Ο Αιγύπτιος Θεός, προδίδοντας τους δικούς του, που, ναρκωμένοι, παίζουν Μονόπολη και βλέπουν τηλεόραση, χρησιμοποιεί τον Νικοπόλ με τη θέλησή του, αλλά συχνά και χωρίς αυτή, για να ανατρέψει το υπάρχον καθεστώς, προς όφελός του.

Ανάμεσα στις μεγαλεπήβολες πυραμίδες και τα απόρθητα καθεστώτα, πέρα από την απόλυτη εξαθλίωση και απαξίωση των ανθρώπινων (γήινων και μη) όντων, ο Enki Bilal αναγνωρίζει δυνάμεις που είναι ικανές να υπερβούν κάθε εμπόδιο. Η φιλοδοξία, η απληστία και η ματαιοδοξία, αποτελούν ένα μοναδικό κίνητρο για επανάσταση. Η απαξίωση που νιώθει ο Χόρους για τους υπόλοιπους Θεούς και την αδράνεια που τους έχει καταβάλει, τον κάνει να αδράξει την εξουσία (που, κατά τα άλλα, του είναι αδιάφορη) και να ανατρέψει ένα καθεστώς, για να το αντικαταστήσει με ένα άλλο.

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΑΘΑΝΑΤΩΝ είναι μια πολυεπίπεδη πολιτική αλληγορία, με τον Νικοπόλ στο κέντρο της. Έρμαιο των συνθηκών, να δέχεται τις χάρες, να μην μπορεί να αρνηθεί τις συνέπειες τους, να προσπαθεί να μιλήσει, αλλά να μην έχει δική του φωνή, μπερδεμένος και εν πολλοίς άβουλος. Παράλληλα, γύρω του μαίνονται κοινότοπα πολιτικά παιχνίδια, που ακόμη και ο ίδιος αναγνωρίζει σαν επαναλαμβανόμενα μοτίβα, αλλά δεν μπορεί να επηρεάσει, αφού στις δύσκολες στιγμές δεν έχει καν την πολυτέλεια του “Εγώ” του. Ο Νικοπόλ χάνει, στο τέλος, τα λογικά του, από τις “πιέσεις” που έχει δεχτεί, αλλά όντας πια σύμβολο μιας επανάστασης, για την οποία λίγα πράγματα γνωρίζει, αντικαθίσταται ταχύτατα και δεν χαίρει ούτε ανθρώπινης συμπόνιας.

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΑΘΑΝΑΤΩΝ δεν πιάνει σκόνη στα ράφια μου. Επανέρχομαι συχνά σε αυτήν (και στον Bilal γενικότερα), για την αισθητική, το ιδεολογικό υπόβαθρο και τη συνολική της αξία στην Ιστορία της Τέχνης. Αλλά η αλήθεια είναι πως, όσο και αν αναγνωρίζω τη μοναδικότητα του έργου του Bilal, ένα πράγμα δυσκολεύομαι να ξεπεράσω (παρ’ όλο που, κάθε φορά, από τις όσες το έχω διαβάσει, τα τελευταία δέκα χρόνια, με απασχολεί όλο και λιγότερο) και αυτό είναι η ακαμψία. Το σχέδιο είναι υπέροχο, αλλά άκαμπτο, το storytelling παραείναι “παγερό”, και η ιστορία είναι συναρπαστική, αλλά αποτελείται από συνεχώς επαναλαμβανόμενα στοιχεία, έναν “αυστηρό άξονα” κανόνων, που καθορίζουν και περιορίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά, χωρίς παρεκκλίσεις. (Ομολογουμένως, ιδιοφυές τέχνασμα, συγγραφικά, αλλά υπερβολικά “μαύρο”, ιδεολογικά και ηθικά.)

Ένα μόνο είναι βέβαιο. Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΑΘΑΝΑΤΩΝ είναι από τα αναγνώσματα που σε ορίζουν ως αναγνώστη, ακόμη και αν ο ρόλος τους είναι να σε βοηθήσουν να εντοπίσεις το τι δεν σου αρέσει πιο πολύ από oτιδήποτε άλλο.