TOP SHELVES: EL ETERNAUTA

Writer: Hector German Oesterheld
Artist: Francisco Solano Lopez
Jemma Press

Πρώτη μου φορά που γράφω για τη στήλη αυτή, και καθώς έψαχνα ποιο από τα αγαπημένα μου comics θα παρουσιάσω, το μυαλό μου συνεχώς επέστρεφε στο EL ETERNAUTA. Μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση την πρώτη φορά που διάβασα και ένιωθα έτοιμος να επανεξετάσω το επικό δημιούργημα των Oesterheld και Lopez.

Ένα από τα πιο γνωστά, αν όχι το πιο γνωστό, Λατινοαμερικάνικο comic, το EL ETERNAUTA εξιστορεί μια εξωγήινη εισβολή στον πλανήτη μας. Αλλά ας μην προτρέχω… Όλα ξεκινούν όταν αρχίζει να πέφτει χιόνι, το οποίο, όπως γρήγορα αντιλαμβάνεται μια παρέα ανδρών που κάθονται στην σοφίτα και παίζουν χαρτιά, φέρνει τον θάνατο σε ό,τι έρθει σε επαφή με αυτό. Φτιάχνουν ειδικές αεροστεγείς στολές, καθώς η εν λόγω σοφίτα λειτουργεί, παράλληλα, ως ένα είδος εργαστηρίου για την παρέα, η οποία καταπιάνεται με διάφορες εφευρέσεις.

Το χιόνι, όμως, δεν επηρεάζει μόνο άμεσα τους επιζώντες, αλλά και έμμεσα, καθώς τους κατακλύζει φόβος και αγωνία για την οικογένεια τους. Έτσι, το πρώτο μέρος του EL ETERNAUTA αποτελεί ένα θρίλερ επιβίωσης, καθώς βλέπουμε τους πρωταγωνιστές να προσπαθούν να μαζέψουν όσο περισσότερα εφόδια μπορούν, για να διασφαλίσουν την επιβίωση τους, προσέχοντας για κακοπροαίρετους επιζώντες, που υπακούν πλέον στο νόμο της ζούγκλας (μπορούμε να δούμε αυτά τα στοιχεία, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, σε post-apocalyptic ιστορίες, με επίκαιρο παράδειγμα το THE WALKING DEAD). Σε ένα από τα πρώτα twists στην ιστορία, μαθαίνουμε ότι η φονική χιονόπτωση προκλήθηκε από εξωγήινους, που θέλουν να καταλάβουν τον πλανήτη μας. Από εκείνο το σημείο, όπως είναι φυσικό, η ιστορία αποκτά περισσότερα sci-fi στοιχεία, ενώ αλλάζει και ρυθμό, καθώς πλέον πρόκειται για μια πολεμική ιστορία. Μέχρι το τέλος, ο Oesterheld κρύβει πολλούς άσσους στο μανίκι του και δεν αφήνει τον αναγνώστη να ησυχάσει.

Όσες φορές, όμως, και αν αλλάξει ελαφρώς το genre του comic, όσες ανατροπές και αν περιμένουν τον αναγνώστη, στη βάση του είναι ένα ψυχογράφημα. Στο επίκεντρο βρίσκονται πάντα οι χαρακτήρες – ο Oesterheld μας δίνει μια πλήρη σύνοψη της προσωπικότητας τους και των κινήτρων τους, μέσω των διαλόγων, των μονολόγων (ισχύει πιο πολύ στην περίπτωση του Χουάν) και των πράξεων τους. Δεν μιλάμε για τους αλάνθαστους ήρωες, που δεν φοβούνται τίποτα σε σημείο που να καταντά ίσως και γελοίο. Είναι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, που βρέθηκαν σε μια τελείως ξένη κατάσταση. Φοβούνται, ανησυχούν για τους εαυτούς τους και είναι έτοιμοι να παρατήσουν τη μάχη ενάντια στους εισβολείς, για να διασφαλίσουν την επιβίωση των δικών τους.

Κύριος φορέας όλων αυτών των στοιχείων, είναι ο αρχικός πρωταγωνιστής, Χουάν, oικογενειάρχης και μέλος της παρέας που ανέφερα πιο πάνω. Ένα πλούσιο καστ από χαρακτήρες τον περιτριγυρίζει, από τον Φαβάλι, τον ρεαλιστή φίλο του και καθηγητή φυσικής στο πανεπιστήμιο, μέχρι τον Φράνκο, νεαρό τορναδόρο που το λέει η καρδιά του. Γιατί, όμως, αρχικός; Γιατί όσο εξελίσσεται η πλοκή και ανακαλύπτουμε όλο και καλύτερα τους χαρακτήρες, βλέπουμε και οι υπόλοιποι του πλούσιου καστ να μπαίνουν στο προσκήνιο και να κλέβουν την παράσταση. Έτσι, σιγά-σιγά, αποκτά πρωταγωνιστικό χαρακτήρα το γκρουπ, ως οντότητα,  και όχι μόνο ένας άνθρωπος (κάτι που επίσης μπορούμε να δούμε στο THE WALKING DEAD).

Το έργο των Oesterheld και Lopez βρίθει από συμβολισμούς και αλληγορίες. Δυστυχώς, ίσως θεωρηθούν spoilers, οπότε θα αφήσω να τα ανακαλύψετε όλα μόνοι σας (όσοι δεν το έχει διαβάσει). Είναι, όμως, απόλυτα λογικό που ο Oesterheld έχει γεμίσει με τέτοιες λεπτομέρειες το έργο του (υπάρχει και ένα remake, με ακόμη περισσότερες πολιτικές αναφορές), αν αναλογιστούμε τις πολιτικές του πεποιθήσεις, την πορεία που φαινόταν ότι θα πάρει η Αργεντινή και την προσπάθειά του να ασκήσει κριτική με τα έργα του. Βέβαια, όλα αυτά αποκτούν μια τραγική διάσταση για όποιον γνωρίζει την κατάληξη του συγγραφέα.

“Συνοδοιπόρος” του Oesterheld είναι ο Francisco Solano Lopez. Μπορεί μέχρι τώρα να έχω επαινέσει μόνο την πλοκή του ETERNAUTA, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η δουλειά που έχει πέσει στην αποτύπωση των περιπετειών του Κοσμοναύτη είναι κατώτερη. Το αντίθετο μάλιστα. Ο Lopez εκμεταλλεύεται το στενόμακρο φορμάτ και στήνει επικές μάχες, όπως πιθανότατα δεν είχαν δει μέχρι τότε οι αναγνώστες, το μακρινό 1957, και δημιουργεί μια κλειστοφοβική ατμόσφαιρα, από την οποία μοιάζει να μην μπορεί κανείς να ξεφύγει. Γενικότερα, το στήσιμο των καρέ και η σκηνοθεσία του είναι υποδειγματικά. Το σχέδιο του Lopez χαρακτηρίζεται από δυνατές γραμμές, πλούσιες σκιές και έντονα μελάνια, τα οποία ταιριάζουν απόλυτα στην οπτικοποίηση συναισθηματικών στιγμών μεταξύ χαρακτήρων, της έντασης που τους έχει κυριεύσει και της απόγνωσης που τους έχει καταβάλλει.

Τί είναι, λοιπόν, το EL ETERNAUTA; Είναι η ιστορία επιβίωσης μιας ομάδας ανθρώπων; Είναι ένα sci-fi έπος, στο οποίο οι άνθρωποι προσπαθούν να σώσουν τον πλανήτη τους; Είναι μια σύγχρονη εκδοχή του Ροβινσώνα Κρούσου; Είναι μια πολιτική αλληγορία; Είναι ένα από τα καλύτερα δείγματα που έχει να μας προσφέρει η 9η τέχνη; Είναι όλα αυτά και παραπάνω.