ΑΪΒΑΛΙ

Writer/Artist: Soloup
Εκδόσεις Κέδρος

Έχοντας επισκεφθεί τη σχετική έκθεση, πριν καν διαβάσω το νέο graphic novel του Soloup, είχα μεγάλες προσδοκίες για το ΑΪΒΑΛΙ. Άλλωστε, χάρη σε αυτή την έκθεση, δεν έκρινα μόνο σε πρώτη φάση την ομορφιά των εικόνων του, αλλά και είδα τον όγκο της έρευνας που πραγματοποίησε ο δημιουργός, πριν ξεκινήσει να δίνει σάρκα και οστά στην ιστορία του, μια ιστορία που εξελίσσεται στο Αϊβαλί.

Φυσικά, αν έχετε μάθει ένα-δυο πράγματα για το ΑΪΒΑΛΙ, θα γνωρίζετε ήδη ότι δεν πρόκειται για μία ιστορία, αλλά για περισσότερες. Πρόκειται για ιστορίες που εξελίσσονται στο Αϊβαλί του σήμερα και του χθες, στη Μυτιλήνη και στην Κρήτη. Και για ιστορίες που βασίζονται σε προηγούμενα βιβλία και μαρτυρίες που ασχολήθηκαν με τη Μικρασιατική Καταστροφή, όπως αυτά των Ηλία Βενέζη και Φώτη Κόντογλου, μεταξύ άλλων.

Οι μαρτυρίες και τα κείμενα αυτά δεν αποτελούν μόνο έμπνευση για το graphic novel του Soloup, αλλά και τη βάση του. Γιατί το μεγαλύτερο μέρος του ΑΪΒΑΛΙ αποτελεί, ουσιαστικά, αυτούσια μεταφορά των κειμένων, με την επιπλέον δύναμη που μπορεί να τους δώσει η εικονογράφηση. Ο Soloup παίρνει τις περιγραφές και τις εξιστορήσεις αυτούσιες από τις πηγές του και αναλαμβάνει να τις μεταφέρει σε ένα διαφορετικό Μέσο: αυτό των comics.

Εξαιτίας αυτής της ιδιαιτερότητας, θα μπορούσα να συνεχίσω, λέγοντας πως ο Soloup βασίστηκε στην ευκολία της μεταφοράς έτοιμων κειμένων. Γνωρίζω, όμως, ότι δεν υπάρχει καμία ευκολία σε αυτό. Εξάλλου, ο τρόπος που δένει τις αφηγήσεις των πηγών του με τη δική του ιστορία (στο πρώτο και στο τελευταίο κεφάλαιο πρωταγωνιστεί ο ίδιος ο Soloup) τίποτε εύκολο δεν έχει και μεταμορφώνει το ΑΪΒΑΛΙ σε κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή μεταφορά με εικόνες. Το καλύτερο στοιχείο, άλλωστε, του comic – τουλάχιστον, κατά την ταπεινή μου άποψη – ο μαγευτικός ρυθμός του, οφείλεται ξεκάθαρα και αναμφισβήτητα στις ικανότητες του Soloup.

Το μειονέκτημα σε αυτή του την πρακτική, όμως, το εντόπισα στο γεγονός ότι οι καθαρά δικές του ιστορίες (το πρώτο και τελευταίο κεφάλαιο που ανέφερα πιο πάνω) είναι, κατά την άποψή μου, και οι πιο αδύναμες. Αλλά θεωρώ πως κάτι τέτοιο είναι λογικό – όχι επειδή παραβάλλει κάποια δυνατά χαρτιά της ελληνικής λογοτεχνίας με τη δική του εξιστόρηση, αλλά επειδή, αναπόφευκτα, τα υπόλοιπα κεφάλαια είναι εκείνα που συγκεντρώνουν όλο το ενδιαφέρον πάνω τους, πριν καν ξεκινήσει η ανάγνωση. Με λίγα λόγια, ο Soloup αποδυνάμωσε ο ίδιος τη δική του ιστορία, τοποθετώντας… αθέμιτο ανταγωνισμό στο πλάι τους.

Ιδιαίτερης μνείας, τέλος, αξίζει και το σχέδιο του Soloup. Όσοι τον γνωρίζουμε από τα Ο ΑΝΘΡΩΠΟΛΥΚΟΣ και ΜΗΤΣΟΣ ΚΥΚΛΑΜΙΝΟΣ, θα δούμε κάτι πολύ διαφορετικό στις σελίδες του ΑΪΒΑΛΙ. Το σχέδιό του έχει εξελιχθεί και έχει ακολουθήσει διαφορετικά μονοπάτια, παραμένοντας, ωστόσο, γνώριμο. Δε θέλω να πω ότι ωρίμασε – ένας τέτοιος χαρακτηρισμός μου ακούγεται γελοίος, όταν μιλά κανείς για έναν άνθρωπο με πολυετή καριέρα στο χώρο των ελληνικών comics. Θα πω απλά ότι προσαρμόστηκε με εξαιρετικό τρόπο σε αυτό το νέο θέμα του.

Το ΑΪΒΑΛΙ, λοιπόν, αποτελεί, σε κάθε περίπτωση, ένα μεγαλόπνοο έργο. Και αυτό δικαιολογείται από τη δουλειά που αφιέρωσε σε αυτό ο δημιουργός του. Δικαιολογείται, όμως, και από το αποτέλεσμα, το οποίο φιλοδοξεί να ξεπεράσει τα όρια του αναγνωστικού κοινού των comics. Και οι μεν και οι δε, άλλωστε, θα απολαύσουν ιστορίες πραγματικές, συγκινητικές και δυνατές – αλλά και έναν όγκο πληροφοριών για το Αϊβαλί, όχι μόνο μέσα στις ιστορίες, αλλά και στα κείμενα και τις φωτογραφίες που συνοδεύουν μια υπερπλήρη έκδοση.