ΜΑΥΡΗ ΦΟΥΣΤΑΝΕΛΑ – ΤΡΙΛΟΓΙΑ

Writer/Artist: Χρήστος Σταμπουλής
in-k situ comix

Άρχισι να σουρουπών’ για μερ’κούς… Να σουρουπών’!

Η ΜΑΥΡΗ ΦΟΥΣΤΑΝΕΛΑ είναι μακράν το πιο διασκεδαστικό ελληνικό comic που διάβασα το τελευταίο διάστημα. Και αισθάνομαι ένοχα που το διάβασα “το τελευταίο διάστημα”, διότι τα δύο πρώτα κομμάτια της σειράς είχαν κυκλοφορήσει, σε μορφή αυτοέκδοσης, το 2012 και το 2013 – διανέμονταν, μάλιστα, δωρεάν, στους χώρους της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης κατά τη διάρκεια των εκάστοτε Comicdom Con Athens! Επίσης, μπορεί κανείς να τα βρει διαδικτυακά στο mavrifoustanela.blogspot.gr, αν και προσωπικά απεχθάνομαι την ιντερνετική ανάγνωση. Ρομαντικός βιβλιοφάγος.

Φέτος, η ΜΑΥΡΗ ΦΟΥΣΤΑΝΕΛΑ απέκτησε και τρίτο μέρος, ονόματι “Στον Κάτω Κόσμο”, και κυκλοφόρησε σε μία deluxe σκληρόδετη έκδοση, ως τριλογία, περιλαμβάνοντας και τα δύο προηγούμενα μέρη: τη “Μαύρη Φουστανέλα” και τον “Αμνό Του Θεού”. Εκτός από τις ιστορίες, υπάρχει στο τέλος και το “Λυσάρι”, με σημειώσεις και επεξηγήσεις για τις αμέτρητες αναφορές σε ιστορικά γεγονότα, βιβλία, ταινίες, παραπομπές στη μυθολογία, σε θρησκείες και πολλά άλλα – αν κάποιος ήθελε να κυνηγήσει κάποιο ελληνικό comic για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων, τούτο εδώ θα είναι σίγουρα πολύ καταλληλότερο από το ΑΪΒΑΛΙ. Στο τέλος του βιβλίου, επίσης, δημοσιεύεται το origin της Μαύρης Φουστανέλας, του εμβληματικού πλέον ήρωα των ελληνικών comics – μία εξασέλιδη ιστορία του Γιώργου Τσακιρέλη από το 2004.

Όποιος έχει διαβάσει το το comic, πιστεύω θα δυσκολευόταν να το κατατάξει σε μία συγκεκριμένη κατηγορία. Σε αυτό παίζει σίγουρα ρόλο το γεγονός ότι τα τρία μέρη που την απαρτίζουν είναι αρκετά διαφορετικά μεταξύ τους. Ο δημιουργός επιλέγει να δώσει το χαρακτηρισμό “ένα επικό, βουκολικό manga”. Αποσιωπά, όμως, πολλές άλλες πτυχές ενός έργου διάχυτου σε πολιτικές και κοινωνικές αναφορές, αστείες και κάφρικες στιγμές, σκηνές σεξουαλικής έντασης, όπως αποσιωπά και τον – τρόπον τινά – διδακτικό χαρακτήρα του.

Σε κάθε “επεισόδιο” της ΜΑΥΡΗΣ ΦΟΥΣΤΑΝΕΛΑΣ, το βασικό concept έχει ως εξής: ο ομώνυμος πρωταγωνιστής ανακαλύπτει πως έχουν απαγάγει την αγαπημένη του Μαυροβουλίτσα και, χωρίς δισταγμό, ρίχνεται στη μάχη για να τη φέρει πίσω. Στη διάρκεια της “αναζήτησής” του, συναντά ένα σωρό γνώριμες σε όλους μας φυσιογνωμίες, που ποικίλουν από κεφάλαιο σε κεφάλαιο. Στη “Μαύρη Φουστανέλα”, στην οποία ο ήρωας βρίσκεται στη δίνη της ελληνικής επανάστασης του 1821, παρελαύνουν στις σελίδες μας τα πρωτοπαλίκαρα της, όπως  Αδαμάντιος Κοραής, ο Κολοκοτρώνης, ο Μαυροκορδάτος, ο Ιμπραήμ, ο Κωλέττης, σε ενδιαφέροντες διαλόγους με τη Μαύρη Φουστανέλα, που, αν και γίνονται με αφορμή τη δεδομένη ιστορική συγκυρία, σχολιάζουν δηκτικά και τη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα.

Στον “Αμνό του Θεού” περνάμε από το Θιβέτ στην Κόλαση και στον Παράδεισο, συναντάμε το Θεό, το Διάολο, τον Ιησού, τον Προμηθέα… Τα πολιτικά σχόλια περιορίζονται και πλέον καυτηριάζεται περισσότερο η θρησκεία. Ωστόσο, τόσο στο δεύτερο όσο και στο τελευταίο επεισόδιο της ΜΑΥΡΗΣ ΦΟΥΣΤΑΝΕΛΑΣ, η συχνότητα και η ένταση των σκηνών δράσης και των gags που συναντώνται υστερούν, σε σχέση με το πρώτο. Οι διάλογοι (και μονόλογοι) των χαρακτήρων αποσπούν το μεγαλύτερο μέρος του comic, που αποκτά πλέον έναν πιο διδακτικό τόνο. Αυτό γίνεται πιο αισθητό στο “Στον Κάτω Κόσμο”, το οποίο αποτελείται από σχεδόν 90 σελίδες και δίνει λόγο σε πολλούς και ετερόκλητους τύπους: ο Φρόυντ, ο Ορφέας, ο Αχιλλέας, ο Άγιος Ακρίτας, ο Σύσσιφος, όπως και πολλοί άλλοι, κάνουν το πέρασμά τους, για ένα ατελείωτο κουβεντολόι. Υπάρχουν βέβαια και κάποια επαναλαμβανόμενα μοτίβα, όπως για παράδειγμα η εμφάνιση των τριών μαγισσών και το σφάγιασμα των παπάδων.

Οι στιγμές κορυφαίου, ισοπεδωτικού έως και ιερόσυλου χιούμορ δε λείπουν στα δύο τελευταία κομμάτια. Αυτά δε σου μένουν, όμως, για αυτό στο μυαλό. Έχοντας διαβάσει κι άλλα comics του Σταμπουλή, περίμενα ένα συνδυασμό καφρίλας και σφαγιάσματος με δριμέα πολιτικοκοινωνικά σχόλια. Αυτό υπάρχει σε μεγάλο βαθμό στο πρώτο, ωστόσο – όπως είπα παραπάνω – περιορίζεται στο δεύτερο και το τρίτο, όπου πλέον γίνεται φανερή μία προσπάθεια εσωτερικού προβληματισμού του αναγνώστη. Ενδεχομένως πρόκειται για μία δημιουργική ωρίμανση του Σταμπουλή, ο οποίος άλλωστε διαρκώς εξελίσσεται (βλ. BALZAC, ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΠΟΡΦΥΡΗΣ ΚΟΙΛΑΔΑΣ, MARS κτλ.). Για κάποιους αυτό ίσως να φαίνεται κουραστικό, αλλά σε κάθε περίπτωση είναι αξιοθαύμαστος ο τρόπος που συνδέει τόσο ανόμοιες θεωρίες, ιστορικά γεγονότα, αφηγήματα της θρησκείας και της μυθολογίας, σα να έχουν πλαστεί το ένα για να συμπληρώσει το άλλο. Ταυτόχρονα, δίνει μέσω του ήρωα της ΜΑΥΡΗΣ ΦΟΥΣΤΑΝΕΛΑΣ έναν μοιρολατρικό (έως και σταρχιδιστικό) τόνο σε αιώνια ερωτήματα, διλήμματα και προβληματισμούς, ισοπεδώνοντας, χωρίς τον παραμικρό ενδοιασμό, τα πάντα.