Truth: Red, White & Black

Ιστορία

Στις Η.Π.Α. των αρχών της δεκαετίας του 1940, όλα βαίνουν καλώς. Τί κι αν έχει ξεσπάσει ήδη στην Ευρώπη ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού η ζωή συνεχίζεται με την ίδια ρουτίνα, έχοντας αφήσει πίσω της την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης. Αυτό, βέβαια, συνεπάγεται ότι ο ρατσισμός και οι φυλετικές διακρίσεις καλά κρατούν.

Ο Isaiah Bradley, σύζυγος και μελλοντικός πατέρας, ο Maurice Canfield, γόνος πλούσιας οικογένειας και κομμουνιστής, και ο Λοχίας Lucas Evans, επαγγελματίας στρατιωτικός, είναι οι πρωταγωνιστές της ιστορίας μας, όλοι τους μαύροι και θύματα ρατσισμού και διακρίσεων. Με την είσοδο των Η.Π.Α στον πόλεμο, η ζωή τους παίρνει νέα τροπή, καθώς οι τρεις τους, εκόντες άκοντες, εντάσσονται στο δυναμικό των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων. Όμως, ακόμη και στον στρατό, οι αφροαμερικανοί  είναι πολίτες – μάλλον οπλίτες – β’ κατηγορίας. Η παρουσία του μυστηριώδους δόκτορος Reinstein, φαίνεται να προσφέρει πρόσκαιρη δικαιοσύνη. Δεν αργεί, όμως, να αποκαλυφθεί, ότι τελικά η στρατιά των εγχρώμων που επιλέγεται, προορίζεται να αποτελέσει τα πειραματόζωα του μυστικού προγράμματος της κυβέρνησης, για τη δημιουργία του υπερ-στρατιώτη.

Τα πειράματα εν τέλει πετυχαίνουν και ο αυθεντικός Captain America γεννιέται. Φυσικά, για πολλούς λόγους, η ύπαρξή του και η σύντομη δράση του, παρέμειναν επτασφράγιστο μυστικό από την κυβέρνηση των Η.Π.Α.. Πολλά χρόνια μετά τον πόλεμο, όμως, ο Steve Rogers πληροφορείται αυτή την ιστορία και προσπαθεί να ανακαλύψει το σκοτεινό origin και τον πρώτο κάτοχο της μπλε στολής με το αστέρι.

Τι μας άρεσε

Το εκρηκτικό αλλά προσεγμένο σενάριο του Robert Morales! Ο συγγραφέας καταπιάστηκε με προκλητικά και ευαίσθητα θέματα, στο συγκεκριμένο έργο, και μάλιστα σε μια δύσκολη χρονικά συγκυρία. Αναλογιστείτε, ότι βασική έμπνευση της ιστορίας είναι τα πειράματα, γνωστά και ως Tuskegee Syphilis Experiment, που διεξήγαγε η Αμερικανική κυβέρνηση, στην Αλαμπάμα, σε έγχρωμους πολίτες, από το 1932 έως το 1972, αναζητώντας εναλλακτική θεραπεία για τη σύφιλη.  Συνδυάστε το γεγονός με το ότι η σειρά εκδόθηκε ενάμιση χρόνο μετά την 11η Σεπτεμβρίου, ενώ λίγο μετά την κυκλοφορία των πρώτων τευχών, οι Η.Π.Α. ξεκίνησαν το δεύτερο πόλεμο στο Ιράκ. Μέσα σε αυτό το κλίμα, λοιπόν, το comic ήταν εξαιρετικά προβοκατόρικο, διότι, ούτε λίγο ούτε πολύ, παραλληλίζονται οι Ναζί με τους Αμερικανούς, στο πεδίο των πειραμάτων ευγονικής, γεγονός καθόλου κολακευτικό για τους νικητές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι οποίοι, τόσο το 1940 όσο και το 2003, υποτίθεται ότι μάχονται για τα ιδανικά του “ελεύθερου κόσμου”. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο Morales κατάφερε να καταστρώσει μια πλοκή, που οδηγεί ομαλά στην κλιμάκωση της ιστορίας, με ένα ιδιαίτερο και συγκινητικό φινάλε.

Αυτό το βαρύ σενάριο, συνδυάστηκε με το υπέροχο artwork του βραβευμένου Kyle Baker! Το γνώριμο καρτουνίστικο σχέδιο καθιστά ευχάριστη την ανάγνωση, αποφεύγοντας τις υπερβολές και τονίζοντας τα ουσιώδη. Η ανάλαφρη οπτική αφήγηση, απέδωσε τη θεματική του έργου με μια επίφαση αθωότητας, αποδεικνύοντας ότι αν έχεις τον τρόπο να το παρουσιάσεις, μπορείς να μιλήσεις για θέματα ταμπού χωρίς φόβο.

Τι μας ενόχλησε

Για να είμαστε πιστοί στην Ιστορία, που στο κάτω-κάτω όλους μας κρίνει στο τέλος, οφείλουμε να αναφέρουμε ότι, σε μικρό μέρους του κοινού και των κριτικών, δεν άρεσε το σχέδιο (!?) αλλά και οι κοινωνικές και πολιτικές προεκτάσεις του comic, για τους λόγους που ανέφερα παραπάνω.

Προσωπική ενόχληση, όχι προς το comic, αλλά προς την έκδοση, είναι η προσπάθεια για political correctness της Marvel και το “ξέπλυμά” της από οποιαδήποτε ρετσινιά περί ρατσισμού και διακρίσεων κατά το παρελθόν. Άποψη που ενισχύεται από την ολική ανακατασκευή του superhero σύμπαντος της εταιρίας, όπου αναβαθμίστηκαν, ή ξεθάφτηκαν, οι έγχρωμοι χαρακτήρες, ενώ κάποιοι άλλαξαν μέχρι και χρώμα δέρματος (βλ. Nick Fury). Το πιάσαμε το νόημα, Marvel!

Συνολική εκτίμηση

Ένα πλούσιο comic, με σενάριο γεμάτο χιούμορ και δράση, αλλά κυρίως κοινωνικό-πολιτικούς προβληματισμούς. Το σχέδιο είναι εξαιρετικό και οι χαρακτήρες αποτυπώνονται ρεαλιστικά. Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον ανάγνωσμα, που πετυχαίνει να διασκεδάσει και να προβληματίσει. Χαρακτηριστικό της αξίας και της επιτυχίας του σοκαριστικού και προκλητικού, όπως χαρακτηρίστηκε, έργου, είναι το γεγονός ότι, ενώ αρχικά είχε προγραμματιστεί για 6 τεύχη, εν τέλει, ολοκληρώθηκε σε 7. Έχει, όμως, και σημειολογική αξία, ως μικρό – και σίγουρα βεβιασμένο από τα σημεία των καιρών – δείγμα αυτοκριτικής της Marvel, στο θέμα των δικαιωμάτων και των διακρίσεων, αλλά και ως σημείο αναφοράς στην αλλαγή της αντιμετώπισης κοινού και “προϊόντων” της εταιρίας.

Παράλληλες Προτάσεις

Έργα με παρόμοια θεματολογία μου διαφεύγουν, οπότε μπορείτε να προτείνετε στα σχόλια. Παρά ταύτα, το εν λόγω comic δίνει αφορμή για περαιτέρω αναζήτηση, αναφορικά με τους καλλιτέχνες. Την εξαιρετική δουλειά του Kyle Baker μπορείτε να τη θαυμάσετε σε πλειάδα έργων του, ενώ αξίζει να σταθείτε στην πολυβραβευμένη δουλειά του στο PLASTIC MAN. Δυστυχώς, ο Morales μας άφησε νωρίς, χωρίς να αφήσει μεγάλο έργο στον χώρο των comics, αλλά είναι μεφανές πως τα κοινωνικά ζητήματα τον απασχολούσαν ως σεναριογράφο, όπως προκύπτει και στο CAPTAIN AMERICA VOL. 5: HOMELAND, όπου το σχέδιο υπογράφει ο Chris Bachalo.

Αναφορές στο θέμα της ευγονικής, που θίγεται στο TRUTH, μπορείτε να διαβάσετε στο βιβλίο των εκδόσεων McFarland, CAPTAIN AMERICA AND THE STRUGGLE OF THE SUPERHERO: CRITICAL ESSAYS, επιμελημένο από τον Robbert E. Weiner (προλογίζει ο John Shelton Lawrence και ο J.M. DeMatteis υπογράφει τον επίλογο), ενώ σε σχέση με τον αγώνα των αφροαμερικανών, όπως εκφράστηκε από τους Μαύρους Πάνθηρες, για την ουσιαστική αναγνώριση δικαιωμάτων, αναζητήστε το MOTHERFUCKER, των Sylvain Ricard και Guillame Martinez, το οποίο κυκλοφορεί και στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΚΨΜ, σε μετάφραση Κατερίνας Γεωργοπούλου και επιμέλεια Μυρτούς Ράις.

Σχετικά, δε, με το Tuskegee Syphilis Experiment, δείτε την βραβευμένη ταινία, παραγωγής ΗΒΟ, MISS EVER’S BOYS, η οποία αποτελεί διασκευή του θεατρικού έργου του David Feldshuh, από τον Walter Bernstein, σκηνοθετημένη από τον Joseph Sargent, με τους Alfre Woodard και Laurence Fishburn σε πρωταγωνιστικούς ρόλους.