The Warp

Σε μια συνέντευξη του στους New York Times, το 1975, ο ιδρυτής του MAD, Harvey Kurtzman (1924-1993),  αναφέρθηκε  στην εικόνα ενός χαμογελαστού αγοριού, που είχε δει σε μια καρτ-ποστάλ στις αρχές της δεκαετίας του 50: “έμοιαζε λίγο με επαρχιώτη, εν μέρει ξέγνοιαστος, εν μέρει ξερόλας”. Το σλόγκαν έγραφε: “What, Me Worry?” Τα χρόνια πέρασαν και σε λίγους μήνες (για την ακρίβεια τον Δεκέμβριο του 2016 ) ο γνωστός και στο Ελληνικό κοινό, Alfred E. Neuman, η μασκότ του περιοδικού MAD, κλείνει τα 60 του χρόνια.

Αυτό που ίσως είναι λιγότερο γνωστό, είναι πως η μορφή του, η μορφή του στερεοτυπικά “χαζοχαρούμενου”, προϋπήρχε ήδη από τον προπερασμένο αιώνα. Η συγκεκριμένη φιγούρα άρχισε να εμφανίζεται, με μεγάλη συχνότητα, από τα τέλη του 19ου Aιώνα. Για παράδειγμα, σε εξώφυλλο του περιοδικού PUCK, ενός από τα πρώτα humor magazines της Αμερικής, που κυκλοφόρησε στις αρχές του 1889.

Βέβαια, καθώς προχωράμε στον 20ο Αιώνα, η μορφή γίνεται πιο σύγχρονη και προσεγγίζει ακόμη περισσότερο αυτή του γνωστού μας Alfred.

To όνομα Alfred E. Neuman χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο τεύχος #29 του MAD και ήταν εμπνευσμένο από έναν χαρακτήρα της ραδιοφωνικής εκπομπής του Henry Morgan, HERE’S MORGAN. Όταν ο τεράστιος Al Feldstein (1925-2014) διαδέχτηκε τον Kurtzman στην αρχισυνταξία του MAD, το 1956, έκανε έμβλημα του περιοδικού τον κοκκινομάλλη νεαρό. Ο Feldstein ανέθεσε το πρώτο εξώφυλλο με το πορτραίτο του Neuman, στον 60χρονο τότε,  βετεράνο της εικονογράφησης στην διαφήμιση, Norman Mingo. Έτσι, μια συνεργασία που ξεκίνησε από μια αγγελία του περιοδικού σε αναζήτηση εικονογράφου, κατέληξε με την συνεργασία του Mingo με το περιοδικό για τα επόμενα 20 χρόνια.

Ο Feldstein ζήτησε κάποια συγκεκριμένα πράγματα από τον Mingo, σχετικά με τον χαρακτήρα: “να μην δείχνει ηλίθιος, αλλά, αντιθέτως, αξιαγάπητος και τα μάτια του να φανερώνουν ευφυΐα. Να εκπέμπει έναν ωχαδερφισμό και να δίνει την εικόνα κάποιου που μπορεί να διατηρήσει το χιούμορ του, ακόμη και αν όλα γύρω του καταρρέουν.”

Και έτσι, τον Δεκέμβριο του 1956, κυκλοφόρησε το πρώτο εξώφυλλο.

Το  1965, όταν ο Alfred είχε ήδη αποκτήσει τεράστια αναγνωρισιμότητα, η χήρα του σχεδιαστή Harry Spencer Stuff (1870-1938), μήνυσε το MAD, ισχυριζόμενη πως το περιοδικό αντέγραψε την καρικατούρα του Stuff “The Original Optimist”, γνωστή και σαν “Me worry?”, που ο καλλιτέχνης είχε καταχωρήσει ως πνευματική του ιδιοκτησία το 1914 και είχε σταματήσει να τυπώνεται από τις αρχές της δεκαετίας του ’20. Η σύζυγος του, Helen Pratt Stuff, ανανέωσε τα δικαιώματα το 1941 και μήνυσε με επιτυχία αρκετούς εκδότες, τους οποίους κατηγόρησε ότι έκλεψαν τη δουλειά του μακαρίτη.

Στο δικαστήριο, οι εκπρόσωποι του περιοδικού κατάφεραν να αποδείξουν ότι ο χαρακτήρας του Stuff προϋπήρχε ιστορικά του σχεδίου του, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα το υπάρχον copyright της χήρας του να θεωρηθεί άκυρο και να δοθεί στο MAD το δικαίωμα χρήσης του χαρακτήρα.

Όταν ο  Mingo αποσύρθηκε, το 1976, η απεικόνιση του  Neuman πέρασε στον Frank Kelly Freas, και στη συνέχεια στον Richard Williams, τον Mark Fredrickson και πολλούς άλλους δημιουργούς. Ο εικονογράφος Tom Richmond, που εργάζεται στο περιοδικό από το  2000, αναφέρθηκε στους περιορισμούς που βάζει η ίδια η εκδοτική εταιρεία στους δημιουργούς, για τον συγκεκριμένο χαρακτήρα. “Όλες οι απεικονίσεις του Alfred πρέπει να βασίζονται στα πρωτότυπα του Mingo. Δεν επιτρέπεται να τον σχεδιάζουμε σε ¾ και επίσης δεν μπορούμε να του προσθέσουμε word balloon. Η έκφραση του μπορεί να αλλάξει σε εξαιρετικές περιστάσεις και μόνο μετά από έγκριση της συντακτικής ομάδας.”

Με όλους αυτούς τους περιορισμούς, βέβαια, θα ήθελα να δω πως θα αντιδρούσε η συντακτική ομάδα του MAD, αν έβλεπε το εξώφυλλο του πρώτου τεύχους της Ελληνικής έκδοσης, που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 1979, με τον Alfred σε ρόλο μυστακοφόρου φουστανελά! 🙂