Best Of 2016

Για άλλη μια χρονιά, οι συντάκτες του Comicdom καταγράφουν τα αγαπημένα (και κάποια από τα όχι τόσο αγαπημένα) τους για τη χρονιά που πέρασε. O Αριστείδης Κώτσης οργάνωσε και συντόνισε την επική προσπάθεια, ζητώντας ένα μικρό κείμενο με θέμα “Best Of 2016” χωρίς επιπλέον περιορισμούς, όσον αφορά στο format ή στον αριθμό των επιλογών, και πολλοί από αυτούς απάντησαν.

Αντώνης Αντωνιάδης

Δεν ξέρω αν είναι λόγω της συμμετοχής μου στην ομάδα του Comicdom, αλλά έχω την αίσθηση πως φέτος κυκλοφόρησαν μερικά πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. Από τη μεγάλη αναγέννηση της DC ως τα μικρά θαύματα της Marvel και από τα υπέροχα comics της Image μέχρι τη συνεχή συγκρότηση της Valiant σε μεγαθήριο, αυτή είναι μια συνοπτική λίστα με τα 15 (γιατί τα 10 δεν έφταναν) καλύτερα πράγματα που εγώ έτυχε να διαβάσω φέτος:

1. VISION, γιατί ήταν με σιγουριά η καλύτερη σειρά που διάβασα μέσα στη χρονιά και η μόνη που με έκανε πραγματικά να ανυπομονώ για το επόμενο τεύχος.

2. BLACK HAMMER, γιατί είναι ένα εξαιρετικό, μοντέρνο comic, πασπαλισμένο με γενναίες δόσεις Golden και Silver Age στοιχείων.

3. OMEGA MEN, γιατί πρόκειται για μια από τις καλύτερες sci-fi ιστορίες που έχουν κυκλοφορήσει ποτέ.

4. DC UNIVERSE: REBIRTH #1, γιατί δε διαβάζεις κάθε μέρα ιστορίες σαν αυτή της επιστροφής του Wally West.

5. PAPER GIRLS, γιατί αν και το SAGA πέρασε την πιο μέτρια χρονιά του, ο Brian K. Vaughan ξεδιπλώνει εδώ το ταλέντο του, χαρίζοντάς μας το STRANGER THINGS των comics.

6. MONSTRESS, γιατί, πέρα από το καλογραμμένο κι έξυπνο storyline, το artwork είναι πανέμορφο.

7. BATMAN / ALL-STAR BATMAN / DETECTIVE COMICS, γιατί είναι μια καλή περίοδος να είσαι fan του Caped Crusader.

8. DOOM PATROL, γιατί μέσα σε πολύ λίγα τεύχη έχει καταφέρει να είναι ίσως το πιο υπέροχα weird comic που κυκλοφορεί εκεί έξω.

9. BLACK PANTHER, γιατί, σε επίπεδο συγκρότησης χαρακτήρων, ο Ta-Nehisi Coates έχει προσφέρει την πιο ουσιαστική δουλειά της χρονιάς.

10. SUPERMAN / ACTION COMICS, γιατί είναι μια καλή χρονιά για να είσαι fan και του Man of Steel.

11. SHERIFF OF BABYLON, γιατί ο Tom King είναι ένα σπουδαίος συγγραφέας και η φετινή χρονιά είναι η χρονιά του.

12. ISLAND, γιατί στις σελίδες του διαβάσαμε μερικές από τις καλύτερες ιστορίες της χρονιάς.

13. BRITANNIA, γιατί η Valiant δε σταματάει να με εκπλήσσει και να κυκλοφορεί πραγματικά μοναδικές ιστορίες.

14. PATIENCE, γιατί ο Daniel Clowes παραδίδει ένα βαθιά ανθρώπινο sci- fi αριστούργημα.

15. FAITH, γιατί το superhero genre χρειάζεται περισσότερους γυναικείους χαρακτήρες σαν αυτή.

Ορέστης Καρέλης

Ας κάνουμε και φέτος ένα Τop 10, στο γενικότερο πλαίσιο της 9TH ART ™.

10. L’ HOMME QUI TUA LUCKY LUKE (Lucky Comics), ελληνιστί ΠΟΙΟΣ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟΝ ΛΟΥΚΥ ΛΟΥΚ, γιατί μετά από καιρό διάβασα ένα πραγματικά καλό LUCKY LUKE, κι ας ήταν εκτός σειράς!

9. Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ του Αρκά (Γράμματα), που μαζί με τον Χάροντα από τα ΜΑΥΡΑ είναι, μετά από αρκετό καιρό, δύο πολύ δυνατοί νέοι χαρακτήρες του Arkasverse.

8. ΟΙ ΣΥΓΚΑΤΟΙΚΟΙ (Αυτοέκδοση) των Παύλου Δαμιανίδη & Περικλή Κουλιφέτη, ένα απλό και true story δύο συμφοιτητών, συγκάτοικων στην τρέλα στα Γιάννενα, χωρίς ούτε ένα παπούτσι πάνινο!

7. ΑΜΑΝΙΤΑ ΜΟΥΣΚΑΡΙΑ (Γνώση), ισοβαθμία με ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ (Πατάκης) καθώς ο Θανάσης Πέτρου έχει γίνει εγγύηση ποιότητας!

6. PAPER GIRLS (Image), γιατί είναι απλά ένας υπέροχος εγκεφαλοπολτοποιητής!

5. ZOOTOPIA (Disney), διότι ήταν αναπάντεχα αριστουργηματικό, με απίστευτο βάθος, σε πολλαπλά επίπεδα.

4. MOB PSYCHO 100 (Bones), το μικρό αδερφάκι του ONE PUNCH MAN. Τι να λέμε…

3. DOCTOR STRANGE (Marvel), γιατί απλά η ταινία έσπειρε σε ασύλληπτο βαθμό και την κατατάσσω άνετα στο Τop 3 του MCU, αλλά και στις αγαπημένες μου μεταφορές.

2. REGULAR SHOW (Cartoon Network), επειδή αυτός είναι ο τελευταίος κύκλος και παίζει σε συμπαντικό επίπεδο, με αντίστοιχου επιπέδου κάψιμο και awesomeness. Κλάμα.

1. TRANSFORMERS: MORE THAN MEETS THE EYE (IDW), που τελείωσε μετά από 57 καταιγιστικά τεύχη, που έκαναν αγαπημένους άγνωστους χαρακτήρες, σύστησε άλλους τόσους νέους, πλην εκπληκτικούς, και είναι ό,τι καλύτερο έχω διαβάσει ever από TF. ΖΗΤΩ ΤΟ ΠΛΗΡΩΜΑ ΤΟΥ LOST LIGHT!

Αριστείδης Κώτσης

Η χρονιά που πέρασε μέσα από 10 comics… Πιο τρανταχτή παράλειψη, το MARY WEPT OVER THE FEET OF JESUS, για το οποίο κάθε φορά που κάθισα να γράψω δυο λέξεις έχανα τα λόγια μου…

BEVERLY: Η χρονιά ξεκίνησε απρόσμενα καλά, με αυτό το comic από ένα νέο δημιουργό. Παλ χρώματα και μια υφέρπουσα και διακριτική αίσθηση διαστροφής και σαπίλας. Αυτό ακριβώς που θέλω από τα αμερικανικά comics μου.

H MΝΗΜΕΙΩΔΗΣ ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΟΡΑΤΙΟΥ ΣΟΥΩΡΤΣ: Πατατράκ. Μόνο αυτή η λέξη περιγράφει το τι έπαθα, ξεφυλλίζοντας το βιβλίο. Αψεγάδιαστες εικόνες και μια αίσθηση “περιπετειώδους γαλήνης”. Από τα πιο όμορφα πράγματα που είδα τυπωμένο σε χαρτί.

PATIENCE: Το comic που περίμενα περισσότερο (μαζί με το πρώτο τεύχος του νέου LOVE AND ROCKETS). Δεν είμαι σίγουρος ότι θα το έλεγα καλύτερο από το νέο LOVE AND ROCKETS, αλλά ήταν κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που περίμενα και για αυτό και βρίσκεται σε αυτή εδώ την λίστα.

2000AD Prog 2000: Αυτό το τεράστιο επίτευγμα για την ανθολογία που επιβίωσε πέρα από κάθε προσδοκία ήταν μια γιορτή με κάποιους από τους κορυφαίους δημιουργούς που πέρασαν από τις σελίδες του. Μέσα στη χρονιά, βέβαια, το 2000AD είχε και τα πάνω και τα κάτω του, άλλα ήταν πάντα η σταθερή μου συντροφιά.

GREY AREA: OUR TOWN: Αυτή ήταν μάλλον η πιο ευχάριστη έκπληξη της χρονιάς. Η Avery Hill είναι μια από τις κορυφαίες ανεξάρτητες βρετανικές εκδοτικές, με πιο διάσημες εκδόσεις της αυτές της (σχεδόν superstar πλέον) Tillie Walden. Εγώ προτίμησα αυτή την “τοπική-ταξιδιωτική” σειρά του Tim Bird, χάρη σε μια καλή προσφορά της εκδοτικής. Χωρίς να προσπαθεί να είναι κάτι ιδιαίτερα μεγαλόπνοο, είναι ευφυές, ανθρώπινο και ένα υπέροχο comic.

THE VERY CLOSED CIRCLE: ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΧΑΡΤΟΥ:  ΟΚ, το TVCC το είχαμε πρωτοδεί και αγαπήσει οnline, οπότε, για να πω την αλήθεια, δεν περίμενα πολλά από τη νέα έντυπη εκδοχή του. Κι όμως, το TVCC:ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΧΑΡΤΟΥ είναι όλα αυτά που ήταν η online εκδοχή του και περισότερα. Κάποιοι από τους κορυφαίους Έλληνες δημιουργούς comics, στις πιο τολμηρές και πρωτοποριακές στιγμές τους!

STRAY BULLETS: SUNSHINE AND ROSES:  Long story short: στις 3 το πρωί και νυσταγμένος, πιάνω στα χέρια μου μπόλικα τεύχη του STRAY BULLETS που είχαν μείνει για αρκετούς μήνες αδιάβαστα. Το αποτέλεσμα ήταν να ξημερώσω, διαβάζοντας κάποια από τα καλύτερα comics που μπορείτε να βρείτε εκεί έξω.

PROVIDENCE: Μπορεί ο εφιαλτικός κόσμος που έστησε ο Alan Moore στο CINEMA PURGATORIO να με εντυπωσιάζει περισσότερο, αλλά σαν ανθολογία συμπεριλαμβάνει και άλλους δημιουργούς που δε βρίσκονται πάντα σε μεγάλες φόρμες. Έτσι, από τα comics του Moore, θα επιλέξω το PROVIDENCE. Μέσα στη χρονιά, εξελίχθηκε, άλλαξε και ξανάλλαξε κατεύθυνση και αποτελεί μια εξαιρετική αποτύπωση στον κόσμο των comics του απόκοσμου, αλλά και τόσο ενοχλητικά κοντινού τρόμου που πρεσβεύει ο H.P. Lovecraft.

NOD AWAY: Τον είχαμε χάσει για κάποια χρόνια τον Joshua Cotter (SKYSCRAPERS OF THE MIDWEST), αλλά επανέκαμψε με ένα διαφορετικό και full sci-fi βιβλίο. Οικείες, άλλα και όχι τόσο καταστάσεις. Ένα δίκτυο, στο οποίο συνδεόμαστε τηλεπαθητικά, και ανθρώπινες ζωές σε έναν διαστημικό σταθμό. Και αυτό προβλέπεται να είναι απλά το πρώτο από τα εφτά βιβλία… Δεν έχουμε καμια ελπίδα….

THE IRON DUCHESS: Ένα χαμηλών τόνων διαμάντι, love letter στον Buster Keaton και τεχνιικά αψεγάδιαστο comic που στέκεται επάξια δίπλα σε ένα από τα πέντε πιο αγαπημένα μου comics όλων των εποχών (το FRED THE CLOWN), από έναν δημιουργό (Roger Langridge) που μέσα στη χρονιά έχει γράψει κάποια πάρα πολύ καλά all ages comics (BAKER STREET PECULIARS, BETTY BOOP). Μην το σκέφτεστε, μπορείτε και εσείς να το βρείτε εδώ.

Μαρίνος Λούρος

Ψάχνοντας τα πρόσφατα comics μου, ανακάλυψα ότι η παραγωγή της χρονιάς που φεύγει ήταν πράγματι φτωχή. Για εμένα, η δουλειά που ξεχώρισε φέτος ήταν, σε διεθνές επίπεδο, το BLACK HAMMER της Dark Horse Comics. Ο Jeff Lemire γράφει ένα ερωτικό γράμμα στην Golden Age, με προβληματισμούς που δε μπορούν παρά να είναι σύγχρονοι. Και, ενώ το σχέδιο το Dean Ormston γενικά δεν μου αρέσει, εδώ “δένει” όπως ακριβώς πρέπει. Σε παρακαλώ, κυρία Dark Horse, μην το κόψεις και αυτό, όπως συνηθίζεις τελευταία!

Σε εγχώριο επίπεδο, φυσικά ξεχωρίζει ο ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ, των Γ. Γούση, Δ. Παπαμάρκου και Γ. Ράγκου, από την Polaris. Είναι μια καλοδουλεμένη και επιμελής μεταφορά της κλασικής ελληνικής romance-fantasy ιστορίας, που θα γίνει και αυτό κλασικό, θέτοντας νέα στάνταρ στις ντόπιες παραγωγές.

Τέλος, να πω, σε προσωπικό επίπεδο, ότι φέτος ήταν η χρονιά που γνώρισα και ερωτεύτηκα το SAGA…

Ιλάειρα Μισιρλιάδη

Γενικά, πιστεύω πως κάθε καλό δράμα πρέπει να έχει λίγο χιούμορ και πως κάθε κωμωδία είναι καλύτερη με κάποιες σοβαρές στιγμές. Χάρη στην εξαιρετική τους ισορροπία και τον ευχάριστο κλαυσίγελο που προσφέρουν, διαλέγω το MY LIFE AS A COURGETTE και το ZOOTOPIA, για να σταθούν άξια στο φετινό Best of.

Το MY LIFE AS A COURGETTE είναι μια γαλλοελεβετική ταινία που διηγείται την ιστορία του Courgette (Κολοκύθα), ενός παιδιού που καταλήγει στο ορφανοτροφείο, αφού σκοτώνει κατά λάθος τη μαμά του. Μια πολύ ζεστή ιστορία, που θα φέρει αναπόφευκτα κάποια δάκρυα στο κοινό. Είναι γυρισμένη σε stop motion, οπότε αν αποφασίσετε να τη δείτε, πρέπει να φορέσετε καπέλο και να το βγάλετε στους τίτλους τέλους, ως ένδειξη σεβασμού στους animators.

Όσον αφορά στο ZOOTOPIA, πρόκειται για μια τρομερή κωμωδία από την Disney. Αφηγείται την ιστορία της λαγουδίνας Juddy Hops, που προσπαθεί να ξεσκεπάσει ένα μυστήριο στην πόλη Zootopia. Απίθανοι χαρακτήρες, αστεία και gags που έρχονται από το πουθενά και ένα όμορφο αντιρατσιστικό μήνυμα (δυστυχώς, πάντοτε επίκαιρο). Αναπάντεχα καλό για ενήλικες και παιδιά, με έκανε να πιστέψω πως η Disney άρχισε να σοβαρεύεται, αλλά μετά έβγαλε το MOANA και δεν έχω να πω κάτι, πίνω για να ξεχάσω.

Voilà, λοιπόν, δύο καταπληκτικές ταινίες για διαφορετικές διαθέσεις και εύχομαι η animation παραγωγή του 2017 να συνεχίσει στο παράδειγμά τους.

Πάνος Παπαγεωργίου

Το 2016 ήταν μια χρονιά δύσκολη. Στο χώρο της 9ης Τέχνης, υπήρξε και εκεί, όπως ήταν επόμενο, ένα βαρύ κλίμα. Πολλές οι απογητεύσεις από εκδόσεις ή προβολές, αλλά και πικρία για το γεγονός ότι η χρονιά που φεύγει αφήνει πίσω κενές τις θέσεις σπουδαίων δημιουργών που εγκατέληψαν τη μάταιη τούτη ζήση. Παρά ταύτα, δεν ήταν λίγες οι στιγμές εκείνες, που σαν αναγνώστη και φίλο των comics με ενθουσίασαν.

Οι πέντε πρώτες που μου ήρθαν κατά νου ήταν οι εξής:

1. Όταν διάβασα το πρωτο τεύχος του THE FIX. Ωραίο χιούμορ, όμορφο σχέδιο, εξαιρετικό σενάριο που θίγει σύγχρονα κοινωνικά θέματα. Μια από τις καλύτερες εκδοτικές δουλειές της Image τα τελευταία χρονια.

β) Η ανάγνωση του ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ των Παπαμάρκου/Γούση επιβεβαίωσε τη γνώμη μου για τους νέους και ταλαντούχους συντελεστές του.

γ) Ο κινηματογραφικός Deadpool. Γιατί όχι; Μια άκρως διασκεδαστική ταινία, που ξεχώρισε σα μύγα μες στο γάλα, στο γενικότερα απογοητευτικό κλίμα που επικράτησε στη μεταφορά comics στη μεγάλη οθόνη φέτος.

δ) Το DARK NIGHT: A TRUE BATMAN STORY. Μια βιογραφική ιστορία του Paul Dini, σε σχέδιο Eduardo Risso.

ε) Η ευχάριστη εκπληξη του ETHER, από την Dark Horse, περίπου πριν τη λήξη του χρόνου. Το πρώτο τεύχος υπόσχεται πολλά!

Τέλος, όπως είπαμε η χρονιά είχε και δυσάρεστα. Δυστυχώς, ο σπουδαίος δημιουργός Ted Benoit απεβίωσε, λίγο καιρό μετά την επίσκεψή του στο τελευταίο Comicdom Con Athens. Οπότε, η συνάντηση μαζί του δικαιωματικά μπαίνει στις σημαντικότερες στιγμές του 2016.

Θωμάς Παπαδημητρόπουλος

Αν πρέπει να ξεχωρίσω ένα φετινό comic, αυτό που μου άρεσε ή μου έμεινε περισσότερο, αρκετό καιρό αφού το έκλεισα και το άφησε σε κάποιο ράφι, αυτό θα είναι το MARY WEPT AT THE FEET OF JESUS του Chester Brown, από την Drawn & Quarterly. O Brown ασχολείται και σε αυτό με ένα από τα αγαπημένα του θέματα τα τελευταία χρόνια, τις εκδιδόμενες γυναίκες. Ωστόσο, δεν πρόκειται για μια ημιβιογραφική ιστορία ή για εντελώς fiction περιστάσεις. Ο δημιουργός έχει εντρυφήσει στη Βίβλο και μας παρουσιάζει κάποιες από τις πρωταγωνίστριές της υπό μια νέα οπτική, που ερευνά για ελαφρά ήθη, σεξ επί πληρωμή και άλλες αμαρτίες που είτε αποσιωπήθηκαν είτε μεταλλάχτηκαν σε πιο religion friendly περιστατικά. Αυτό που ξεχωρίζει, όμως, στο MARY WEPT AT THE FEET OF JESUS είναι η έρευνα που έχει πραγματοποιήσει ο Chester Brown. Παραπομπές, σημειώσεις, παραπομπές στις σημειώσεις και σημειώσεις στις παραπομπές δικαιολογούν κάθε αλλαγή στα πατροπαράδοτα κείμενα της Βίβλου.

Στην επόμενη θέση αυτής της άτυπης λίστας, θα συμπληρώσω το PATIENCE του Dan Clowes, από τη Fantagraphics. Σε μια διαφορετική ιστορία, σε σχέση με αυτές που έχουμε συνηθίσει, ο Clowes μας παραδίδει ένα sci-fi ερωτικό δράμα, με ταξίδια στο χρόνο, θανάτους και αρκετές σκηνές που προσθέτουν έναν σουρεαλισμό που δε συναντάμε τόσο έκδηλα στα έργα του μεγάλου δημιουργού. Βέβαια, δεν πρόκειται για αριστούργημα, αλλά προσωπικά το απόλαυσα σε κάθε σημείο του. Η δολοφονία της Patience, το δράμα του πρωταγωνιστή και αρραβωνιαστικού της, τα ταξίδια στο χρόνο, οι προσπάθειες αλλαγής του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος οδηγούν τον πρωταγωνιστή σε αρκετές αμφισβητούμενης ηθικής αποφάσεις. Και αυτός είναι ο πυρήνας της ιστορίας που ξεφεύγει από τα στενά όρια του genre.

Λέω να κλείσω την άτυπη τριάδα μου με κάτι superhero. Ή περίπου superhero. Ο Paul Dini είναι ένας από τους δημιουργούς που έχουν συνδέσει το όνομά τους με τον Batman, στην χάρτινη και στην animated εκδοχή του. Στο DARK KNIGHT: A TRUE BATMAN STORY της Vertigo, το alter ego του Bruce Wayne δεν είναι ο πρωταγωνιστής, αλλά απλά ένα όραμα, μια φωνή στο μυαλό, η προστασία του μυαλού απέναντι στις ενοχλητικές φωνές που τραβούν έναν πληγωμένο άνθρωπο στην άβυσσο. Αυτοβιογραφία, Vertigo, Batman. Μια τριάδα που δεν έχουμε ξαναδεί μαζί και σίγουρα αξίζει προσοχής.

Δημήτρης Σακαρίδης

Το 2016 ήταν μια περίεργη και, εν πολλοίς, άσχημη χρονιά. Πολιτικά, οικονομικά, αισθητικά, κοινωνικά, ανθρωπιστικά, αλλά και καλλιτεχνικά, οι απογοητεύσεις ήταν σίγουρα πολύ περισσότερες από τις στιγμές ενθουσιασμού. Δεν μιλάω για την αναλογία “καλών” και “κακών” στιγμών/εξελίξεων/αποφάσεων/έργων, καθώς αυτή είναι πάντα συντριπτικά υπέρ των δεύτερων (και δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς). Μιλάω για τη σύγκριση ανάμεσα στις φορές που αναφωνήσαμε “Wow! Δεν το πέριμενα!” και αυτές που σιχτιρίσαμε “Γαμώτο, ήλπιζα σε κάτι καλύτερο!”.

Οι τελευταίες ήταν πολλές. Πάρα πολλές. Είτε πρόκειται για εκείνη την ταινία που όλοι σου έλεγαν πως είναι αριστούργημα, αλλά εσύ βρήκες μέτρια (ή απλά καλή), είτε για την ημέρα (νύχτα) που είδες έναν ολόκληρο λαό να μην μπορούν να πάρουν μια απλή “common sense” απόφαση, όταν βρέθηκε μπροστά στην κάλπη, είτε για τις άφθονες στιγμές (στο internet, στην τηλεόραση, στον δρόμο) που συνειδητοποίησες, για μια ακόμη φορά, πως τελικά για τον μέσο άνθρωπο δεν έχουν σημασία η αλήθεια, η λογική ή η ανθρωπιά, αλλά αυτά που του υπαγορεύει η “πίστη” του σε συγκεκριμένη θρησκεία/ιδεολογία/τρόπο ζωής και πως το concept του “αν δεν είσαι 100% μαζί μας είσαι εχθρός” είναι πλέον πιο έντονο (και πιο επικίνδυνο) από ποτέ.

Η Ένατη Τέχνη δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από όλο αυτό. Και εκεί, οι απογοητεύσεις ήταν αρκετές και αισθάνομαι πως, αν είχα διαβάσει πιο πολλά comics τη χρονιά που πέρασε (μακράν τα λιγότερα που έχω διαβάσει σε μία ημερολογιακή χρονιά, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου!), θα ήταν ακόμη περισσότερες. Σειρές που διαφημίστηκαν ως “the next best thing” στα μοντέρνα υπερηρωικά comics, όπως το FAITH της Jody Houser, αποδείχθηκε πως δεν ήταν τίποτε παραπάνω από passive-aggressive ψευτοφεμινισμός, διανθισμένος με μπόλικες SJW βλακειούλες. Μεταμοντέρνες αυτοαναφορικές εξυπνάδες σαν το BLACK HAMMER του Jeff Lemire, έπεισαν πολλούς πως αυτός ο hipsterοκαμπόικος τρόπος γραφής μπορεί να αποτελέσει φόρο τιμής σε οτιδήποτε, πόσω μάλλον στο Golden Age των αμερικανικών comics.

Επίσης, comics που περιμέναμε την άφιξή τους ως τον ερχομό του Μεσσία που θα μας σώσει από τη μετριότητα, όπως το PATIENCE του Dan Clowes ή το νέο LOVE AND ROCKETS των Los Bros Hernandez, αποδείχθηκαν κατώτερα του αναμενομένου (το κλασικό “καλό/πολύ καλό, αλλά όχι τόσο όσο θα ήθελα/έπρεπε”), ενώ ακόμη και πράγματα που θεωρούνταν υπεράνω πάσης αμφιβολίας, όπως το wit και η γλυκουλιά της Raina Telgemeier ή το artwork του Stan Sakai, έχουν αρχίσει να φθίνουν, απόδειξη του ότι ο χρόνος, είτε αυτός μεταφράζεται σε (συνειδητή ή μη) καθιέρωση μιας ασφαλούς μανιέρας είτε απλά σε… γηρατειά, δεν κάνει παραχωρήσεις και διευκολύνσεις σε κανέναν.

Ναι, εξακολουθούν να υπάρχουν καλά πράγματα εκεί έξω, όπως το “best bat-comic in years” ALL-STAR BATMAN, των Scott Snyder και John Romita Jr., το σταθερά υπέροχο STRAY BULLETS: SUNSHINE & ROSES του Dave Lapham, το εντυπωσιακά καλόφτιαγμένο και τρομερά ενδιαφέρον WONDER WOMAN των Greg Rucka και Liam Sharp (το οποίο, μάλιστα, ανήκει και στην κατηγορία των “Wow! Δεν το περίμενα!”), και το αριστουργηματικό τρίτο volume του MARCH των John Lewis, Andrew Aydin, Nate Powell, που ήταν μάλλον το καλύτερο comic της χρονιάς. Παράλληλα, κυκλοφορούν τόσα πολλά ενδιαφέροντα και σημαντικά collected editions από κλασικά comics περασμένων δεκαετιών (hint: όταν χρησιμοποιώ αυτή τη φράση, δε μιλάω ούτε για τα 80s ούτε για τα 70s ούτε για τα 60s – για αυτές τις περιόδους υπάρχουν τα back issues! – αλλά κυρίως για το πρώτο μισό του προηγούμενου αιώνα), καθώς και άπειρα reprint projects από comic strips που ξεκινούν από τα τέλη των 1800s μέχρι και σήμερα, που ούτε ο χρόνος ούτε τα χρήματα επαρκούν για να τα παρακολουθεί κανείς όλα.

Παρ’ όλα αυτά, η γενικότερη αίσθηση (τουλάχιστον κατ’ εμέ, που δεν είναι του χαρακτήρος μου να ψάχνω να “εφεύρω” σύγχρονα αριστουργήματα, μόνο και μόνο για να δικαιολογώ διαρκώς την αγάπη μου για το Μέσο – αυτή είναι αδιαπραγμάτευτη και δεν χρειάζεται σταθερή στήριξη!) είναι, ούτε λίγο ούτε πολύ, meh…

Σε μια “meh” χρονιά, λοιπόν, ο μόνος τρόπος για να προσεγγίσω αυτή την πρόσκληση του αδερφού Άρη Κώτση (και αφού η αγαπημένη Μυρτώ Τσελέντη έκλεψε το περσινό μου format, όπως θα δείτε λίγο παρακάτω), ήταν να γράψω ένα “meh” κείμενο, που δε θα προσπαθούσε να σκορπίσει ενθουσιασμό, αλλά να μοιραστεί (και με αυτόν τον τρόπο, να μετριάσει) απογοήτευση. Μπορεί να θεωρηθεί cheating; Ίσως. Ακόμα κι έτσι, όμως, κατάφερα και χώρεσα τέσσερα τρέχοντα recommendations, μία παρότρυνση να αναζητήσετε τα αριστουργήματα του μακρινού παρελθόντος σε tpbs/hardcovers, και τη μόνιμη προτροπή να αγοράζετε back issues, οπότε δε μπορεί να με κατηγορήσει κανείς πως είμαι μόνο γκρίνια και πως δεν μου αρέσει τίποτα.

Όχι πως θα παρεξηγηθώ ή θα θυμώσω, αν το κάνει. Μεταξύ μας, οι κατηγορίες και η κριτική των άλλων για τις απόψεις και τις προτιμήσεις μου, με αφήνουν με μια εντελώς meh διάθεση…

Τόνια Στεφανάτου

Μάλλον το παρακάτω αποτελεί ούτως ή άλλως ένα από τα top για όλους τους fans των superhero comics, αλλά δε θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα μου η αναγέννηση του σύμπαντος της DC, που κατάφερε να ικανοποιήσει τους παλιότερους αναγνώστες, αλλά και να προσελκύσει πολλούς καινούργιους! Τοp στιγμή, λοιπόν, όταν, σε comic shop της Γλασκώβης είδα έναν μπαμπά να αγοράζει τo REBIRTH  του Βatman για τον εαυτό του, καθώς ο μικρός γιος του διάβαζε όλος ενθουσιασμό το REBIRTH της Justice League.

Επίσης, οτιδήποτε έγραψε φέτος ο Scott Snyder. H δουλειά του στο BATMAN εξακολουθεί να είναι εκπληκτική, όπως απέδειξε το ALL-STAR BATMAN, άλλα και η συνεργασία του με τον αγαπημένο μου Jeff Lemire στο Α.D.: AFTER DEATH με κέρδισε με τον ανθρωπισμό της και τις ψαγμένες ιδέες της.

Και, αφού τον ανέφερα από πάνω, δε μπορώ παρά να αποδώσω ειδική μνεία σε ό,τι φέρει την υπογραφή του Lemire φέτος, με τα MOON KNIGHT και BLACK HAMMER να ξεχωρίζουν.

Όσο κι αν με απογοήτευσε φέτος η Marvel για διάφορους λόγους, το comic του Vision αποτελεί ίσως το καλύτερό της για τη χρονιά, ή τουλάχιστον ένα από τα καλύτερα. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και το BLACK PANTHER.

Το 2016 κλείνει με μια top στιγμή, όσον αναφορά στο καλό που μπορούν ακόμα να κάνουν οι superheroes, ως πρότυπα για όλους εμάς τους καθημερινούς ανθρώπους. Μια νεαρή έφηβη στην Αμερική, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα, λόγω του σεξουαλικού της προσανατολισμού, εξομολογήθηκε σε μια υπάλληλο ενός comic shop ότι η χαρακτήρας και η ιστορία της Αlex στο τηλεοπτικό SUPERGIRL της έδωσε δύναμη να προχωρήσει μπροστά, υπερασπιζόμενη τις επιλογές της. Το περιστατικό ανάρτησε η υπάλληλος στα social media και η ομάδα της DC και του CW ανταποκρίθηκε, χαρίζοντας comics και merchandise σχετικά με τους LGBT χαρακτήρες τους στην υπάλληλο, για να τα δώσει στο κορίτσι.

Περισσότερες ταινίες με superheroes είναι ένα καλό πράγμα… έτσι; Παρά τις μάχες μεταξύ κριτικών, θαυμαστών και κινηματογραφόφιλων, τόσο στο internet όσο και στη ζωή μακριά από τις οθόνες, ζήσαμε τη χρόνια που απολαύσαμε όχι ένα, αλλά τρία διαφορετικά σύμπαντα με υπερήρωες στη μεγάλη οθόνη: το MCU, τους X-Men (+Deadpool!!) της Fox και το DCEU. Είδαμε ιστορίες εκδίκησης, καταστροφικά γεγονότα, μάχες μεταξύ ηρώων και πολιτικές ίντριγκες, καθώς και μαγικές αναμετρήσεις… και τα καλύτερα, όπως φαίνεται, έρχονται!

Το BATMAN της Τelltale ήταν περίπου όπως το περίμενα, άρα δε με απογοήτευσε καθόλου. Πολύ καλό story, έντονη συναισθηματική φόρτιση και απολαυστικές σκηνές μάχης.

Όλα αυτά τα ελληνικά ονόματα καλλιτεχνών στα αγαπημένα μου comics. Από τον Jim Charalambidis στο TEEN TITANS μέχρι τον Vassilis Gogtzillas στο πανέμορφο THE BIGGER BANG.

Και τέλος… η επιστροφή του Superman! Toν είπαν βαρετό, τον είπαν αδιάφορο και εκτός εποχής, όμως ο Superman παραμένει πεισματικά ένα από τα πιο σημαντικά και πιο επιδραστικά cultural icons (αν όχι το πιο σημαντικό και επιδραστικό), ακόμα και τη στιγμή που στην pop κουλτούρα επικρατούν οι αντιήρωες. Από τον καλογραμμένο Superman του REBIRTH, στον μοναχικό, αλλά πέρα για πέρα ηρωικό και ηθικό ήρωα του BATMAN V. SUPERMAN, αλλά και τον κλασικό ήρωα του τηλεοπτικού SUPERGIRL και του JUSTICE LEAGUE ACTION, ήταν ευχάριστο να δει κανείς τόσες πολλές πτυχές του πιο παλιού υπερήρωα, σε μια περίοδο που χρειαζόμαστε ελπίδα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.

Τοp plus: Η ένταξή μου στην ομάδα του Comicdom, ώστε να μπορώ να γράφω για τα comics που μου τράβηξαν το μάτι. Είναι τέλειο!

Άκης Τριανταφύλλου

Μια χρονιά, που οι περισσότεροι θα θυμούνται για το πόσο κακή ήταν, τουλάχιστον σχετικά με το πόσες ζωές καλλιτεχνών μας στοίχισε, αλλά και άλλων πολλών κοινωνικοπολιτικών αλλαγών προς το χειρότερο. Το ίδιο κακή χρονιά ήταν, πιστεύω, και για τα comics, καθώς μετά βίας μπόρεσα να βγάλω μια αξιοπρεπής δεκάδα – ή ίσως δε διάβασα τόσα και όσα έπρεπε. Παρ’ όλα αυτά, οι παρακάτω δέκα τίτλοι χωρίς καμία σειρά – εκτός από το πρώτο – αξίζουν την προσοχή σας και είναι:

…το VISION των Tom King και Gabriel Hernandez Walta, γιατί είναι χωρίς αμφιβολία το καλύτερο comic της χρονιάς και με τεράστια διαφορά από τα υπόλοιπα εννέα.

…το AUTUMNLANDS των Kurt Busiek και Ben Dewey, γιατί συνεχίζει να μας προσφέρει ένα παράθυρο σε ένα μαγικό κόσμο με υπέροχο σχέδιο.

…το WEIRDWORLD των Sam Humphries και Mike Del Mundo, γιατί ήταν ο καλύτερος sword & sorcery τίτλος της χρονιάς (ναι, ακόμα και από το πολύ καλό BIRTHRIGHT).

… το PAPER GIRLS των Brian K. Vaughan και Cliff Chiang, γιατί είναι το δεύτερο φετινό καλύτερο love letter στα 80s μετά το STRANGER THINGS.

…το KLAUS των Grant Morrison και Dan Mora, γιατί είναι ο Grant Morrison στα καλύτερά του και γιατί θα θέλαμε να ξαναπιστέψουμε στον Άγιο Βασίλη μετά την ανάγνωση.

…το ULTIMATES των Al Ewing και Kenneth Rocafort, γιατί ήταν διαφορετικό από αυτό που φαινόταν σαν αρχική ιδέα και τελικά ξεπέρασε κάθε προσδοκία, αλλά και το όρια του Marvel Universe.

…το BLACK MONDAY MURDERS των Jonathan Hickman και Tomm Coker, γιατί είναι ατμοσφαιρικό, επιβλητικό και μυστικιστικό.

…το DOCTOR STRANGE των Jason Aaron και Chris Bachalo, γιατί δε μας απογοήτευσε και προσφέρει κάθε μήνα θεότρελες ιδέες και σχέδιο.

… το CINEMA PURGATORIO, μια ανθολογία του Alan Moore, με μερικούς από του καλύτερους δημιουργούς του χώρου, γιατί κάθε ιστορία που περιέχεται είναι αρκετός λόγος να ανοίξεις και το επόμενο τεύχος.

…το BRITANNIA των Peter Milligan και Juan Jose Ryp, γιατί έπλεξε υπέροχα μύθους, ιστορία και μυστήριο και γιατί ήταν ο πρώτος τίτλος Valiant που διάβασα και θέλω κι άλλο.

Μυρτώ Τσελέντη

Είχα φτάσει, που λέτε, στις 500 περίπου λέξεις στρωτού και επαρκώς αναλυτικού κειμένου, μέχρι την στιγμή που σταμάτησα, το ξαναδιάβασα, με βαρέθηκα και είπα να πατήσω delete και να καταφύγω στην ευκολότερη (ίσως), αλλά πάντα λαοφιλή και διασκεδαστική λύση της Σακαρίδειου λίστας (απροκάλυπτα, κλέβω μέχρι και κατηγορίες από την περσινή του).

Καλύτερο comic που ήξερα ότι θα είναι καλό πριν το διαβάσω, αλλά και πάλι… mind blown: GOODNIGHT PUNPUN, του Inio Asano – ό,τι καλύτερο έχω διαβάσει την τελευταία τριετία.

Καλύτερο comic για το οποίο δεν είχα ιδέα πριν το διαβάσω, αλλά ενθουσιάστηκα: I AM A HERO, του Kengo Hanazawa.

Καλύτερο comic του Inio Asano, που δεν ήταν το PUNPUN: A GIRL ON THE SHORE, του Inio Asano (duh!).

Καλύτερη comic βιογραφία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως όπλο ενάντια σε διαρρήκτες: THE OSAMU TEZUKA STORY, του Toshio Ban.

Καλύτερο ρομαντικό popcorn comic: ORANGE, της Ichigo Takano.

Καλύτερο comic ένοχη – σχεδόν – απόλαυση: Για δεύτερη χρονιά, SAGA, του Brian K. Vaughan και της Fiona Staples.

Καλύτερο comic, αν σχεδιάζεις να παντρευτείς: SOMETHING NEW, της Lucy Knisley.

“Καλύτερο” comic, που ξεκίνησα να διαβάζω, αλλά σταμάτησα, γιατί πέθανα από βαρεμάρα: QUEEN EMERALDAS, του Leiji Matsumoto. Παρότι έχει τις σχεδιαστικές κυρίως αρετές τουμ είναι τρανή απόδειξη του ότι το ρετρό δεν είναι πάντα καλό.

“Καλύτερο” comic που διέψευσε οικτρά τις προσδοκίες μου και ακόμα γκρινιάζω: FAITH VOL. 1 των Jody Houser, Francis Portela και Marguerite Sauvage.

“Καλύτερο” comic με ωραίο σχέδιο, αλλά σενάριο για τα μπάζα: MONSTRESS VOL. 1, της Marjorie M. Liu και της Sana Takeda.

Καλύτερο ελληνικό comic: Κ(Θ)ΟΥΛΟΥΡΙ #7 των Tomek και Βασίλη Μπαμπούρη.

Καλύτερο ελληνικό comic (μετάφραση): Η ΩΡΑ ΤΩΝ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ, του Rob Davis, και kudos για τον μεταφραστικό άθλο της Μαρίας Χρίστου.

Καλύτερη εκδοτική εταιρεία comics: Breakdown Press. Εκδίδει εναλλακτικά βρετανικά comics και μια εξαιρετική σειρά από παλιά, εναλλακτικά manga. Όχι για όλα τα γούστα, αλλά με production values στο θεό! Αγάπη μόνο!

“Καλύτερη” εκδοτική εταιρεία comics: TokyoPop. Είναι 2016 και αυτό το όχημα παράνοιας και μεγαλομανίας του Stu Levy εξακολουθεί να επιβιώνει! Ο ίδιος, σε ένα tweet του για μια από τις “εταιρικές” επανεκκινήσεις, την είχε περιγράψει ως zombie ex-girlfriend και επιβεβαιώνεται για ακόμα μια χρονιά. Έλεος, κλωτσήστε τη κάποιος μέχρι θανάτου, το βλέπω στις σελίδες του PREVIEWS και τρελαίνομαι!