Σεμινάριο Ιστορίας Των Comics

Η Λέσχη Φίλων Κόμικς διοργανώνει ένα Σεμινάριο Ιστορίας των Κόμικς, διάρκειας 30 ωρών, με εισηγητές τους Γιάννη Κουκουλά, Πάνο Κρητικό και Μυρτώ Τσελέντη. Δείτε περισσότερα στο σχετικό δελτίο Τύπου.

Σεμινάριο Ιστορίας Των Comics

Η Λέσχη Φίλων Κόμικς διοργανώνει Σεμινάριο Ιστορίας των Κόμικς με κύριο εισηγητή τον Γιάννη Κουκουλά, ιστορικό τέχνης και επιμέρους εισηγητές τον Πάνο Κρητικό, υποψήφιο διδάκτορα ΤΠΤΕ, εκπαιδευτικό και εκδότη και τη Μυρτώ Τσελέντη, συγγραφέα, πολιτισμική αναλύτρια και αρθρογράφο του Comicdom.gr. Η διάρκειά του θα είναι 30 ώρες (δεκαπέντε δίωρα μαθήματα που θα διεξάγονται κάθε Δευτέρα, 19:30 – 21.30 στη ΛΕΦΙΚ, Ιερά Οδός 14) με στόχο την ιχνηλάτηση της διαδρομής και την κατανόηση της ιστορικής εξέλιξης της ένατης τέχνης. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη συσχέτιση των θεματολογικών, αφηγηματικών και εικαστικών τάσεων που διαμορφώθηκαν και των ρευμάτων που κυριάρχησαν ανά περίοδο με το κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο της εποχής τους. Στο επίκεντρο θα βρεθούν τα αμερικανικά κόμικς αλλά με εκτενείς αναφορές και ειδικά μαθήματα που θα αφορούν τα ευρωπαϊκά, τα ιαπωνικά και τα ελληνικά. Κεντρικοί άξονες θα είναι:

– Τα πρόδρομα έργα της σχεδιαστικής αφηγηματικότητας (βραχογραφίες, ιερογλυφικά, γλυπτοί διάκοσμοι της αρχαιότητας κ.ά.) και της συνύπαρξης του λόγου με την εικόνα (μεσαιωνικά ψηφιδωτά και χειρόγραφα κ.ά.).

– Η τυπογραφία, η μαζική αναπαραγωγή και αναπαραγωγισιμότητα. Από την ακίνητη εικόνα στη φορητότητά της και εντέλει στην αναπαραγωγή και την τροποποίησή της. Που βρίσκεται η Aura του Benjamin στην εποχή της ηλεκτρονικής επέμβασης και της άυλης φύσης του έργου;

– Οι ορισμοί που έχουν προταθεί για τα κόμικς από θεωρητικούς και καλλιτέχνες (Eisner, McCloud, Duncan – Smith, Σκαρπέλος, Μαρτινίδης κ.ά.) και η κριτική τέτοιων ορισμών. Οι λεπτές διαφορές, οι αποχρώσεις, οι ανακρίβειες, οι υπερβολές, οι ταυτολογίες, τα κενά τους.

– Νεολογισμοί και επινοημένες λέξεις που με τη χρήση τους οι εμπνευστές τους επιδιώκουν να υποκαταστήσουν τον όρο «κόμικς».

– «Μα είναι τέχνη τα κόμικς;» Μια συζήτηση για το προαιώνιο ερώτημα που δεν επιδέχεται απαντήσεων.

– Οι γελοιογραφίες του 18ου και 19ου αιώνα (Hogarth, Cruickshank, Rowlandson κ.ά.). Τα κόμικς Ευρωπαίων πρωτοπόρων (Töpffer, Von Göz, Busch, περιοδικά Epinal, Penny Dreadfuls κ.λπ.).

– Κόμικς και μοντερνισμός: το λούμπεν προλεταριάτο στο Yellow Kid του Richard Outcault, οι ψυχαναλυτικές ερμηνείες στο Little Nemo in Slumberland του Winsor McCay, σουρεαλισμός και νταντά στο Krazy Kat του George Herriman, τα εξπρεσιονιστικά έργα του Lyonel Feininger κ.ά. Τα κόμικς και τα merchandising προϊόντα. Το έργο πρωτοπόρων δημιουργών όπως ο Rube Goldberg, ο George McManus, o Frank King, ο Harold Gray κ.ά.

– Το Κραχ του 1929 και τα κόμικς φαντασίας και ηρωισμών (μάγοι, αεροπόροι, πυγμάχοι, αθλητές, ντετέκτιβ, πιλότοι, καπετάνιοι, αστροναύτες, τυχοδιώκτες κ.ά.). Οι ήρωες ως σταθεροί χαρακτήρες και ως βιομηχανικά προϊόντα που αναλαμβάνουν την μεταφορική σωτηρία μέσω της ψυχαγωγίας και της ανάθεσης (Popeye, Tarzan, Buck Rogers, Captain Easy κ.ά.).

– Τα κόμικς, τα animation και το συνολικό έργο του Walt Disney και των διαδόχων του. Οι πρωτοπόρες ταινίες, η σχέση του Disney με την πολιτική και με άλλους καλλιτέχνες (Dali, Eisenstein, Riefenstahl), η στάση της εταιρείας κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι κατήγοροι (Mattelart – Dorfman, McQuillan – Byrne κ.ά.) αλλά και οι υπερασπιστές του (Brode).

– Οι υπερήρωες στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εξέλιξη του Σούπερμαν, του Μπάτμαν, της Γουόντερ Γούμαν κ.ά. Η επινόηση νέων “θεοτήτων” που υποκαθιστούν τη χαμένη ελπίδα. Οι διαφορετικοί υπερήρωες των Stan Lee και Jack Kirby της δεκαετίας του ’60 και οι σύγχρονες αποδομητικές τάσεις. Η μετάλλαξη ως κοινωνικό στίγμα, οι υπερδυνάμεις ως κατάρα, η ευθύνη ως βάρος.

– Ο Harvey Kurtzman και η επανάσταση του περιοδικού MAD. Τα πρωτοπόρα Two Fisted Tales, Frontline Combat, Help, Trump, Humbug κ.ά. Η σχέση του με τον William Gaines και οι μιμητές τους. Η Little Annie Fanny, το Hey Look και άλλα επιδραστικά έργα του.

– H θέσπιση της Comics Code Authority και των αυστηρών κανόνων λογοκρισίας και αυτολογοκρισίας στα fifties, ο μακαρθισμός και οι επιπτώσεις του στη δημιουργία κόμικς. Τι επικαλέστηκε ο Fredric Wertham και πώς χρησιμοποιήθηκαν οι απόψεις του.

– Τα underground comix της δεκαετίας του ’60 (Crumb, Shelton, Rodriguez κ.ά.) και η σχέση τους με την κοινωνική έκρηξη, τα κινήματα χειραφέτησης και υπεράσπισης των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, τα πολιτικά κινήματα, τις ψυχοτρόπες ουσίες, το φεμινιστικό κίνημα, το αντιπολεμικό κίνημα, τα κινήματα για την υπεράσπιση μειονοτικών ομάδων κ.λπ.

– Τα κόμικς στα “απόνερα” του underground. H προϊούσα παρακμή της underground οργής και η μετεξέλιξή της σε πιο προσωπικές δημιουργίες. H αυτοβιογραφία και οι προσωπικές καταθέσεις καλλιτεχνών όπως ο Justin Green, o Harvey Pekar, o Chester Brown κ.ά.

– Τα περιοδικά και οι ανθολογίες που συσπείρωσαν δημιουργούς και ομαδοποίησαν τις τάσεις. Το Raw του Spiegelman, το Zap και το Weirdo του Crumb και άλλες συλλογικές απόπειρες.

– Τα σύγχρονα εναλλακτικά κόμικς, η θεματολογία τους, οι σχεδιαστικές τους ιδιαιτερότητες. Το κοινό που απευθύνονται, η πολιτική τους διάσταση, η βιογραφία και η αυτοβιογραφία. Οι περιπτώσεις του Dan Clowes, του Chris Ware, του Adrian Tomine, του Charles Burns και τα κόμικς της αποστασιοποίησης.

– Το έργο ξεχωριστών δημιουργών όπως οι αδερφοί Hernandez και ο μαγικός ρεαλισμός τους σε συνδυασμό με την μητροπολιτική βία, ο Peter Bagge και το σουρεαλιστικό στοιχείο ως “παρωδία” κοινωνικής κριτικής, ο Dave Sim και η εμμονή του continuity.

– Οι Watchmen του Alan Moore και η αναθεώρηση της υπερηρωικής ταυτότητας. Οι αλλοτινοί “σωτήρες” ως ευάλωτοι μεσήλικες και θνητοί καλούνται να σώσουν τον εαυτό τους. Ο Dark Knight του Frank Miller και η παραδοχή του ξεπεσμένου υπερήρωα.

– Τα κόμικς-ντοκουμέντα της σύγχρονης εποχής: Το έργο του Art Spiegelman, η δημοσιογραφική διάσταση των κόμικς του Joe Sacco, τα οδοιπορικά του Ted Rall, τα κόμικς για το προσφυγικό ζήτημα και οι έννοιες της τεκμηρίωσης, της μνήμης, του αρχείου, της Ιστορίας μέσα από την ένατη τέχνη.

– Τα ελληνικά κόμικς. Από την αντικουλτούρα των seventies στα περιοδικά: Μαμούθ, Κολούμπρα, Πράσινη Γάτα, Βαβέλ, Παρά Πέντε, Εννέα, Γαλέρα κ.ά. Εκθέσεις, συνέδρια, περιοδικά, εκδοτική κατάσταση, fanzines, φεστιβάλ, σχολές, σημαντικοί δημιουργοί. Η σχέση με τη γελοιογραφία. Οι σύγχρονες τάσεις.

– Τα ευρωπαϊκά κόμικς και οι διάφορες σχολές τους. Διαφοροποιήσεις και ομοιότητες με την αμερικανική σκηνή. (Εισηγητής θα είναι ο Πάνος Κρητικός, υποψήφιος διδάκτωρ ΤΠΤΕ, εκπαιδευτικός, εκδότης της Ένατης Διάστασης)

– Τα ιαπωνικά κόμικς (manga): Η Ιστορία τους, η τεράστια διάδοση και διείσδυσή τους στη Δύση, οι κατηγορίες τους και οι ιδιαιτερότητές τους. (Εισηγήτρια θα είναι η Μυρτώ Τσελέντη, συγγραφέας, πολιτισμική αναλύτρια, αρθρογράφος του Comicdom.gr)

– Κόμικς και τέχνες (κινηματογράφος, λογοτεχνία, εικαστικές τέχνες, μουσική κ.λπ.). Πώς σχετίζονται οι εννέα τέχνες μεταξύ τους; Έννοιες όπως η διακειμενικότητα και η διαεικονικότητα, η προσαρμογή και η μεταγραφή, η παρωδία, η ειρωνεία, το παστίς κ.λπ. Πώς εικαστικοί καλλιτέχνες (Lichtenstein, Warhol, Koons κ.ά.), graffiti artists όπως ο Μπάνκσι, κινηματογραφιστές κ.λπ. αξιοποίησαν θέματα και τεχνικές των κόμικς και πώς οι δημιουργοί κόμικς συνομιλούν με τις άλλες τέχνες.

– Σύγχρονες θεωρίες για τα κόμικς: Ο Mort Walker και τα ανεξάντλητα σύμβολα, η σημειολογία του Ουμπέρτο Έκο, ο φορμαλισμός του Scott McCloud (τρίγωνο κατάταξης των κόμικς, μέθοδοι διαδοχής των panels κ.λπ.), η περί αισθητικής άποψη του David Carrier, η τεχνητή “σύγκρουση” με τις εικαστικές τέχνες του Bart Beaty, το “σύστημα” του Thierry Groensteen κ.ά.

Το σεμινάριο απευθύνεται σε όσους ενδιαφέρονται γενικότερα για την Ιστορία της Τέχνης αλλά και ειδικότερα για την Ιστορία των Κόμικς, σε εκπαιδευτικούς που επιθυμούν να κατανοήσουν περαιτέρω τη γλώσσα των κόμικς και να ερμηνεύσουν – μεταδώσουν το φαινόμενο της ευρείας διάδοσης και δημοφιλίας της ένατης τέχνης και των δυνατοτήτων της, σε καλλιτέχνες που επιδιώκουν να εμπλουτίσουν το θεωρητικό και ιστορικό τους υπόβαθρο, σε φοιτητές και αποφοίτους Ιστορίας, Κοινωνιολογίας, Καλών Τεχνών, Ανθρωπιστικών Σπουδών, Επικοινωνίας και Μέσων, Διακοσμητικής και Γραφιστικής, Πολιτισμικών Σπουδών κ.λπ., σε αναγνώστες των κόμικς, σε όσους και όσες αναζητούν την αμφίδρομη σχέση της τέχνης με τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις και πτυχές κάθε εποχής. Σε κάθε μάθημα θα δίνεται στους συμμετέχοντες περιληπτικό handout με το περιεχόμενο του μαθήματος και βασική βιβλιογραφία για περαιτέρω έρευνα. Όλα τα powerpoints του μαθήματος θα “ανεβαίνουν” κάθε εβδομάδα μέσω της mailing list που θα καταρτιστεί.

Το κόστος συμμετοχής είναι 270 ευρώ και μπορεί να καταβληθεί σε τρεις ισόποσες μηνιαίες δόσεις (Φεβρουάριος, Μάρτιος, Απρίλιος). Για πληροφορίες και εγγραφές επικοινωνήστε με τον κ. Γιώργο Γεωργέλο, τηλ. 6979245617.

Τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου στις 19.30 θα πραγματοποιηθεί ανοιχτή συνάντηση γνωριμίας των ενδιαφερομένων με τον εισηγητή του σεμιναρίου για ενημέρωση και μια πρώτη παρουσίαση και περιγραφή του περιεχομένου του. Το σεμινάριο θα ξεκινήσει στις 6 Φεβρουαρίου.

Ο Γιάννης Κουκουλάς (γεν. 1969) είναι ιστορικός τέχνης, πτυχιούχος ΑΣΚΤ και υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Ιστορίας και Θεωρίας της Τέχνης της ίδιας σχολής στην οποία παράλληλα διδάσκει τα μαθήματα Ιστορία των Κόμικς και Σύγχρονα Εναλλακτικά Κόμικς. Κατά το παρελθόν έχει εργαστεί σε εφημερίδες (Ελευθεροτυπία – περιοδικό “9”, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία – περιοδικό “7 Ημέρες”, Ποντίκι κ.ά.) και περιοδικά (Βαβέλ, Μετρό, Γαλέρα, MOV, Τραμ κ.ά.) αρθρογραφώντας για θέματα σχετικά με τα κόμικς και τις εικαστικές τέχνες, έχει διδάξει μαθήματα σχετικά με τα κόμικς συνεργαζόμενος με ιδιωτικές σχολές και φορείς, έχει επιμεληθεί πολλές εκθέσεις και εκδόσεις κόμικς, έχει λάβει μέρος σε πανελλήνια και διεθνή συνέδρια ενώ κείμενα του έχουν περιληφθεί σε συλλογικούς τόμους ιστορίας και θεωρίας των κόμικς και σε πρακτικά συνεδρίων. Είναι συγγραφέας των βιβλίων Γυναίκες στα Κόμικς – Ηρωίδες για Κάθε Χρήση (εκδ. Futura) και Ένατη Τέχνη – Από το Παρελθόν στο Μέλλον (εκδ. ΚΨΜ). Τα τελευταία χρόνια υπογράφει τα κείμενα και είναι συνεπιμελητής στο ένθετο για τα κόμικς, Καρέ-Καρέ, της Εφημερίδας των Συντακτών ενώ πρόσφατα επιμελήθηκε την έκθεση Ένα Γλυκό Ξημέρωμα – Ιστορίες Κόμικς για την Αθήνα της Κατοχής.