Make Mine Marvel!

To 2000, η πρώτη ταινία των Χ-Μen ήταν γεγονός και ο ενθουσιασμός μου στο ζενίθ. Πέρασαν 17 χρόνια και τώρα πια ψάχνω εποχή του χρόνου που να μην έχει τηλεοπτική η κινηματογραφική μεταφορά ήρωα της Marvel!

Υπήρξε μια εποχή, που ο Daredevil κινούταν μέσα σε σελίδες και οι Fantastic Four ήταν επιτυχημένο comic και όχι κινηματογραφική φάρσα. Με τον καιρό, τα δεδομένα άλλαξαν. Οι ταινίες, σταδιακά, κέρδισαν το ενδιαφέρον του marketing, σε σημείο που πλέον οι ηθοποιοί είναι πιο δημοφιλείς από τους χαρακτήρες που υποδύονται. Στο μεταξύ, κάτι η αναζήτηση του Hollywood για μια νέα δεξαμενή κερδοφορίας, κάτι η παρατεταμένη απεργία των σεναριογράφων, στα τέλη της δεκαετίας του 2000, οδήγησαν τα mainstream comics και ιδίως το υπερηρωικό είδος, να απορροφηθεί από το σελιλόιντ. Κάπες, υπερδυνάμεις και μάσκες, είχαν έτοιμο κοινό, χαρακτήρες και πλήθος ιστοριών, όσα χρειάζονται για εισπρακτική επιτυχία.

Στη Marvel το κατάλαβαν νωρίς κι έτσι οι κινηματογραφικές business ξεκίνησαν καλά, με 19 ταινίες να κάνουν πρεμιέρα στις σκοτεινές αίθουσες μεταξύ 2000-2009. Το 2009 έμελε να είναι έτος-ορόσημο για την κολοσσιαία εκδοτική. Έναντι του ποσού των 4 δις δολαρίων, η Disney εξαγόρασε τα δικαιώματα χρήσης των περίπου 6.000 χαρακτήρων της Marvel, δηλαδή περισσότερων χαρακτήρων από την ελληνική, τη σκανδιναβική και τη μεσοποτάμια μυθολογία μαζί! Αν το ποσό εξαγοράς σας φαίνεται… marvelous, σκεφτείτε ότι από τότε, μόνον από τα εισιτήρια στους σινεμάδες παγκοσμίως, οι ταινίες της Μarvel έκαναν ταμείο 8 δις $.

Οι ταινίες και όοοολα τα επακόλουθα φληναφήματα, βγάζουν χρήμα και, αν μη τι άλλο, η Disney το ξέρει. Σε 8 χρόνια, 23 φιλμ “Marvel θεματικής” έχουν δει το σκοτάδι των αιθουσών προβολής και μέχρι να κλείσει δεκαετία από την εξαγορά, αναμένονται άλλες 15! Στο τηλεοπτικό σύμπαν, τα πράγματα είναι ακόμη πιο οργιώδη. Από το 2013, δηλαδή εδώ και μόλις τέσσερα χρόνια, έχουμε 6 ongoing σειρές, μια λίγων επεισοδίων και, προς το παρόν, έχουν ανακοινωθεί τέσσερις ακόμη.

Η βαρύτητα που επέδειξε για τις ταινίες ο νέος κάτοχος των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας των χαρακτήρων της Marvel, ήταν αντιστρόφως ανάλογη αυτής που επενδύθηκε για το παραδοσιακό τμήμα της εξαγορασμένης εταιρίας, τα comics. Αρκετές αλλαγές και στο έμψυχο δυναμικό, επέφεραν ύφεση στο επίπεδο δημιουργίας. Η πτώση της ποιότητας της δουλειάς στα έντυπα και στην πλειοψηφία των τίτλων, οδήγησε σε μια σειρά χαζών και επιπόλαιων κινήσεων. Θάνατοι και νεκραναστάσεις χαρακτήρων, ανούσια storylines, παιδαριώδη crossovers, αναίτια sequels επιτυχημένων τίτλων, αχρείαστα renumbering, ανακάτεμα τράπουλας με αντικατάσταση χαρακτήρων (με έμφαση στο diversity και το μεθοδευμένο politically correct), έκδοση πολλών νέων σειρών με μικρή διάρκεια ζωής και δημιουργία νέων ηρώων, είναι μερικές – καλά, μπορεί και όλες – από τις κινήσεις που επιχείρησε η εταιρία, προκειμένου να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού. Ξέχασε, βέβαια, την πιο σημαντική: ΝΑ ΜΑΣ ΠΕΙ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑ!

Το χάλι αποτυπώνεται και στις πωλήσεις. Το τελευταίο καταμετρημένο εξάμηνο, (Σεπτέμβριος 2016 – Φεβρουάριος 2017), βάσει του comichron.com, κανένας τίτλος της MARVEL, με εξαίρεση το CIVIL WAR II, δεν καντάφερε να κάνει back to back στο top 10. Ακόμη και τίτλοι που βρέθηκαν ψηλά στη λίστα πωλήσεων τον ένα μήνα, δεν κατάφεραν να μπουν καν στη δεκάδα τον επόμενο. Για παράδειγμα, το U.S. AVENGERS, το οποίο με το πρώτο τεύχος, τον Ιανουάριο του 2017, ήταν Νο 1 σε πωλήσεις, με 110.729 αντίτυπα, το δεύτερο τεύχος τον ίδιο μήνα κατρακύλησε στη θέση 94 με 29.523 πωλήσεις και τελικά το τρίτο τεύχος τον Φεβρουάριο έφτασε στη θέση 111, με κάτι παραπάνω από 19.000 πωληθέντα τεύχη. Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι τίτλοι της Marvel που συναντάμε στην πρώτη δεκάδα κάθε μήνα, είναι πρώτα τεύχη νέων σειρών, ή παλαιών που ξαναξεκινούν.
Αποδεικνύεται, λοιπόν, ότι η εταιρία ποντάρει στην εικόνα των ηρώων της, που πουλάει πιο πολύ από το περιεχόμενο και γι’ αυτόν τον λόγο το περιεχόμενο υπολείπεται σε ποιότητα. Δεν έχει σημασία πια τι comics θα πουληθούν, αρκεί να πουληθούν έστω και λίγα, αρκεί η τηλεόραση, ο κινηματογράφος και τα συμπαρομαρτούντα gadgets να πάνε καλύτερα σε πωλήσεις. Η εταιρία, βέβαια, δεν είναι ευαγές ίδρυμα και καλά κάνει και κοιτάει το κέρδος της. Εμείς, όμως, τί φταίμε;

Η στάση της Marvel/Disney δημιούργησε μια νέα εποχή στη διαδικασία ανάγνωσης. Ο αναγνώστης δεν είναι πρώτα φίλος των comics, αλλά καταναλωτής του franchise. Κάθε τεύχος αντιμετωπίζεται ως τμήμα του προϊόντος, όπως το t-shirt και η παγοκυψέλη σε σχήμα κεφαλιού του Wolverine. Τα comics της Marvel, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν αποτελούν πια έργα μιας Τέχνης, αλλά έντυπες σαπουνόπερες. Αναμενόμενο, λοιπόν, μετά το πρώτο τεύχος νέας σειράς, ή μετά τη λήξη του εκδοτικού event, που με το ζόρι έπρεπε να πειστούμε ότι είναι σημαντικό να διαβάσουμε, ο κόσμος να γυρνά την πλάτη σε μια ακόμη ξαναζεσταμένη ιστορία με μπράτσα και υπερδυνάμεις.

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι περάσαμε σε μια νέα εποχή για το mainstream comic. Η μεταφορά από τις σελίδες στην οθόνη, δημιούργησε νέες συνθήκες στην επιλογή και αποδοχή των προϊόντων διανοίας, η οποία συνέπεσε με την ήττα της διαδικασίας της ανάγνωσης. Η πλειοψηφία προτιμά να δει μια σειρά 10 επεισοδίων από το να διαβάσει έναν τόμο 200+ σελίδων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ανάγνωση απαιτεί άλλου είδους συνδιαλλαγή με τον δημιουργό. Η μεταφορά ενός έντυπου έργου στην οθόνη, καλύπτει κυρίως τη διασκέδαση.

Αυτή η έκπτωση της διαδικασίας οφείλεται στα νέα αναγνωστικά ήθη που η Marvel προσπάθησε να διαμορφώσει. Στην προσπάθεια να μετατρέψει τους θεατές σε αναγνώστες, επέβαλε την κυριαρχία εκμοντερνισμένων βραχύβιων τίτλων, με πολλή προώθηση και καθόλου πλοκή, ανάπτυξη χαρακτήρων ή νόημα. Τελικά, όχι μόνον δεν το κατάφερε, αλλά έχασε και το υπάρχον κοινό.

Εν κατακλείδι, η κλασική Marvel, δεν υπάρχει πια και, ενδεχομένως, καλώς δεν υπάρχει. Δεν είναι μόνο οι κακές της ιστορίες, ή η επένδυση σε άλλα Μέσα. Στη νέα, υπό διαμόρφωση αναγνωστική εποχή, η εκδοτική πειραματίζεται. Κάποια στιγμή θα βρει τη νέα της ταυτότητα και, ίσως, να μιλάμε για ένα νέο golden age. Ως τότε, υπομονή, Netflix, Fox και Μake Μine Marvel.