Partie De Chasse

Ιστορία

Μέσα δεκαετίας 1980. Μια παρέα ηλικιωμένων υψηλόβαθμων στελεχών και αξιωματούχων της ΕΣΣΔ και των αδελφών κρατών Πολωνίας, Ουγγαρίας, Τσεχίας, Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας συναντώνται στην Πολωνία για ένα τριήμερο διακοπών και κυνηγιού. Πρωταγωνιστής και κυρίαρχη φιγούρα της ιστορίας είναι ο Vassili Alexandrovitch Tchevtchenko, ήρωας της Σοβιετικής Επανάστασης και της Νίκης κατά των Ναζί, ισχυρό μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κ.Κ.Σ.Ε. Παρά το περασμένο της ηλικίας του και τα προβλήματα υγείας που του έχουν στερήσει τη φωνή, ο άνδρας αυτός συνεχίζει να κατέχει μεγάλη επιρροή στον κόσμο του Υπαρκτού Σοσιαλισμού. Η βουβή φιγούρα του γίνεται πιο εμβληματική, επιβλητική και μυστηριώδης, καθώς περνούν οι σελίδες και αποκαλύπτεται κάθε φορά και ένα μέρος της ιστορίας του, είτε μέσω αφηγήσεων είτε μέσω των εικόνων των αναμνήσεων του ήρωα. Ωστόσο, το ταξίδι αυτό των δεινοσαύρων της πολικής ζωής των κρατών του ανατολικού μπλοκ δεν είναι μόνο για αναψυχή. Ένα προμελετημένο ατύχημα είναι και ο λόγος του ανταμώματος όλων των γηραιών πολιτικών. Ένα ατύχημα απαραίτητο για την παρτίδα του κυνηγιού της πολιτικής.

Τι μας άρεσε

Πριν παραθέσω την προσωπική μου μου γνώμη, αξίζει να αναφερθεί ότι το εν λόγω comic θεωρείται το καλύτερο της συνεργασίας των Enki Billa και Pierrre Christin. Το σενάριο είναι μελετημένο στη δομή και στην εξέλιξη. Η ιστορία κλιμακώνεται σταδιακά, καθώς με τις συστάσεις των χαρακτήρων αποκαλύπτεται τμηματικά το background της πλοκής. Παράλληλα με την πρόοδο της αφήγησης, ξετυλίγεται και ανακεφαλαιώνεται η ιστορική πραγματικότητα και τα γεγονότα που σημάδεψαν την μετεπαναστατική Ρωσία και τα σοσιαλιστικά κράτη της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Με τον τρόπο αυτό, καλλιεργείται το ιδιαίτερο κλίμα του έργου, με τις ιστορικοπολιτικές του προεκτάσεις. Πράγματι, διαβάζοντας το comic, ακόμα και ο αναγνώστης που δεν κατέχει τις ιστορικές λεπτομέρειες μπορεί να εισαχθεί σε αυτό το έντονο κλίμα.

Η χρήση πλήθους εκφραστικών μέσων και τεχνικών αφήγησης προσδίδουν ένα ακόμα αξιόλογο στοιχείο στο έργο. Τα panels με τις ιστορικές αναφορές και τις αναμνήσεις εν είδη flashback τρέχουν παράλληλα με την παρούσα διήγηση και πολλές φορές αποκαλύπτουν μια άλλη αλήθεια από τη λεγόμενη. Ταυτόχρονα, η διαρκής χρήση υπονοούμενων, ειρωνιών και ορισμένων προοικονομιών συντηρείται ένα έντονο κλίμα αγωνίας μέχρι την τελική κορύφωση της δράσης, την κάθαρση και την επεξήγηση που έρχεται στις τελευταίες σελίδες του δημιουργήματος. Για το artwork του Bilal δε χωρούν πολλά λόγια. Νομίζω ότι δε θα βρεθεί κάποιος να διαφωνήσει στο γεγονός, ότι είναι εξαιρετικός ο τρόπος με τον οποίο φιλοτέχνησε την ιστορία ο γεννημένος στη Γιουγκοσλαβία δημιουργός. Τα παγωμένα τοπία, οι σκηνές βίας, τα ιστορικά γεγονότα και οι αναμνήσεις εναρμονίζονται με το περιεχόμενο του κειμένου του Christin και αναδεικνύουν το κλίμα του έργου. Απόλυτα επιτυχημένη η επιλογή των χρωμάτων και, φυσικά, η εμμονή στη λεπτομέρεια των χαρακτηριστικών, των προσώπων, αλλά και του περιβάλλοντος.

Τι μας ενόχλησε

Νομίζω ότι η μόνη “ενόχληση” για έναν αναγνώστη δεν έχει να κάνει με το comic per se, αλλά με το περιεχόμενο και τον προβληματισμό του. Η βασική σκέψη των δημιουργών, όπως είχε εκφράσει ο Εnki Bilal σε μια συνέντευξη στην εφημερίδα “Le Matin” το 1983, ήταν η απορία του “τι θα γίνει η ΕΣΣΔ μετά από 15 χρόνια, όταν πεθάνουν όλοι αυτοί που συμμετείχαν στην Επανάσταση;”. Η Ιστορία του απάντησε εκκωφαντικά συντομότερα απ’ ότι περίμενε. Άρα δε γίνεται να μην οχλεί τη σκέψη μας η κριτική ματιά των καλλιτεχνών στον καιρό τους. Η Τέχνη έθεσε άμεσα και λακωνικά ένα θέμα που φιλόσοφοι και επιστήμονες ανέπτυσσαν σε μακροσκελείς αναλύσεις. Συνεπώς, και η ενόχληση πάλι θετική είναι σε αυτό το έργο.

Συνολική Εκτίμηση

Το PARTIE DE CHASSE συμπεριλαμβάνει όλα τα στοιχεία ενός αριστουργήματος. Διαθέτει δυναμικό σενάριο με στιβαρή δομή, πλοκή με ενδιαφέρον, ιδιαίτερους χαρακτήρες, καταπληκτικό artwork, σύνδεση με την πραγματικότητα της εποχής, ιστορικές αναφορές και, φυσικά, περιεχόμενο και ανησυχία.

Μια μελετημένη δουλειά από τους δημιουργούς που δεν άφησαν τίποτα στην τύχη, όπως ακριβώς οι χαρακτήρες του έργου τους ή ενδεχομένως τα πιθανά πραγματικά πρόσωπα τα οποία αποτέλεσαν την έμπνευσή τους. Ακόμα και η επιλογή των λέξεων του τίτλου αποκαλύπτει αυτήν την ιδιαιτερότητα. Η ελεύθερη μετάφραση του τίτλου σημαίνει ΠΑΡΤΙΔΑ ΚΥΝΗΓΙΟΥ, όπως και ο τίτλος της ελληνικής έκδοσης (Βαβέλ). Ωστόσο, η γαλλική λέξη “partie” (μέρος, κομμάτι, παρτίδα) παρηχείται με τη λέξη “parti” (κόμμα) , συνεπώς η “παρτίδα κυνηγιού” εύκολα μετατρέπεται σε “κόμμα κυνηγιού”, κατά το άκουσμα στα γαλλικά.

Αυτό είναι ένα ακόμα υπονοούμενο των δημιουργών, οι οποίοι χρησιμοποίησαν το συγκεκριμένο εκφραστικό μέσο, προκειμένου να αποτυπώσουν το επιθυμητικό κλίμα, μεταφέροντας τις συνθήκες έντονης ανασφάλειας και προσοχής που επικρατούν στα υψηλού επιπέδου πολιτικά παιχνίδια, αλλά και της καθημερινότητας της ζωής στο ανατολικό μπλοκ, όπως αυτή περιγράφεται σε έργα του Μίλαν Κούντερα. Ο άλαλος μα πανίσχυρος γέρος πρωταγωνιστής κυριαρχεί στο παιχνίδι χωρίς να χρειάζεται να μιλήσει. Στον αντίποδα, ο νεαρός μεταφραστής με τις αγνές ιδέες μιλά συνεχώς, πότε αναγκαστικά, λόγω του ρόλου του ως διερμηνέα, και πότε για να εκφράσει τις απορίες του πάνω στα όσα συμβαίνουν. Αυτή είναι μια ακόμη υπόρρητη αλληγορία των δημιουργών, προκειμένου να εκφραστεί το χάσμα των γενεών στην ΕΣΣΔ: οι γέροι στην εξουσία και οι νέοι στην εργασία. Όταν τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν, αυτοί που έχουν το πάνω χέρι θα φροντίσουν να παραμείνουν ίδια. Ωστόσο, η συγκεκριμένη τακτική χαρακτηρίζει κάθε εξουσία, παντού και πάντα. Για αυτό το λόγο το τελευταίο panel του έργου αποδεικνύει τη ματαιότητα.

Η έντονη, λοιπόν, κριτική στην ΕΣΣΔ, αλλά η ταυτόχρονη αντανάκλαση και στη δυτική κοινωνία, καθιστά το εν λόγω comic πέρα από ένα άρτιο καλλιτεχνικό έργο, ένα έντονα αλληγορικό πολιτικό αριστούργημα.

Παράλληλες προτάσεις

Εννοείται ότι από το ίδιο δίδυμο δημιουργών προτείνεται το LES PHALANGES DE L’ ORDRE NOIR, του οποίου το PARTIE DE CHASSE θεωρείται συνέχεια. Στα ελληνικά κυκλοφόρησε ως ΟΙ ΦΑΛΑΓΓΕΣ ΤΗΣ ΜΑΥΡΗΣ ΤΑΞΗΣ (Αrs Longa) ενώ τα δυο έργα συμπεριλαμβάνονται σε κοινό τόμο με τίτλο FINS DE SIECLE. Επίσης εννοείται ότι προτείνεται το σύνολο της εργογραφίας του Bilal, αλλά αν έπρεπε να οπωσδήποτε να ξεχωρίσουμε κάποιο, αυτό θα ήταν η τριλογία ΝIKOPOL, με το με μυστηριώδες sci-fi περιεχόμενο, καθώς και η τριλογία COUP DE SANG, με το έντονο οικολογικό της μοτίβο.

Ενδιαφέρουσα πρόταση τυγχάνει επίσης το LA MORT DE STALIN (Dargaud) και στα αγγλικά THE DEATH OF STALIN (Titan), των Fabien Nury και Thierry Roben, πάνω στο θέμα της ιστορίας της ΕΣΣΔ και του παιχνιδιού της πολιτικής. Φυσικά, πάνω στα παράξενα παιχνίδια εξουσίας προτείνονται και οι τρεις ταινίες της τριλογίας THE GODFATHER του Francis Ford Coppola, όπου όλα εννοούνται πίσω από αυτά που λέγονται και η ισορροπία της εμπιστοσύνης είναι εξαιρετικά εύθραυστη.