Barrier #1-5

Ο σταλεγάκιας, όπως λέει και το slang.gr, είναι πράγματι ένα εκνευριστικό είδος ανθρώπου. Επειδή, όμως, είναι ένοχη απόλαυση να λες “εγώ καλά σου τα ‘λεγα” , δεν θα κρυφτώ, θα το πώ! Σας τα έλεγα, τότε, στο Preview Picks Μαρτίου, ότι το BARRIER έρχεται για τους συλλέκτες! Όσοι, μεταξύ αυτών και ο γράφων, δεν είχαμε διαβάσει το webcomic των Brian K. Vaughan, Marcos Martin και Muntsa Vicente, είχαμε την ευκαιρία να αποκτήσουμε την ιδιαίτερη, έντυπη μορφή του, σε πέντε πολύ προσεγμένα τεύχη.

To πρώτο ηλεκτρονικό τεύχος του BARRIER δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2015, στην πλατφόρμα Panel Syndicate, μια διαδικτυακή εκδοτική-βιβλιοθήκη, όπου ο αναγνώστης μεταφορτώνει τα comics που θέλει να διαβάσει, καταβάλλοντας το αντίτιμο, που αυτός εκτιμά ότι αξίζει. Τα πέντε συνολικά τεύχη ολοκλήρωσαν την ηλεκτρονική τους έκδοση το καλοκαίρι του 2017. Το εν λόγω comic, όπως μας ενημέρωσε και ο Αντώνης Αντωνιάδης, έλαβε μια υποψηφιότητα για το καλύτερο digital comic του 2018. Συνεπώς, η επιλογή να εκδοθεί και σε έντυπο, ήταν μια ιδανική συγκυρία.

Το format των πέντε τευχών είναι ιδιαίτερο. Περίπου 2 εκατοστά πιο ψηλό από το σύνηθες μέγεθος των τευχών, με πιο σκληρό εξώφυλλο και με οριζόντιο προσανατολισμό, η συγκεκριμένη έκδοση υπενθυμίζει ότι είναι ένα συλλεκτικό event. Το οριζόντιο και πιο πλατύ σετάρισμα θυμίζει οθόνη τάμπλετ, παραπέμποντας στην ηλεκτρονική προϊστορία του έργου. Σημειώνεται, δε, ότι το πρώτο τεύχος είχε ήδη κυκλοφορήσει δωρεάν στην Free Comic Book Day 2018 και επανεκδόθηκε, με σκληρό εξώφυλλο, για τη σειρά αυτή.

Όπως κρατάμε, λοιπόν, σε οριζόντια θέση το περιοδικό και ανοίγουμε τις σελίδες, όπως σε ημερολόγια τοίχου, πέφτουμε πάνω σε υπέροχα δουλεμένα οριζόντια πανελς. Το σχέδιο του Martin είναι εντυπωσιακότατο, αποτυπώνοντας λεπτομέρειες με απόλυτο ρεαλισμό. Η Muntsa Vicente έχει κάνει καταπληκτική δουλειά στο coloring. Δεδομένου ότι μεταξύ χαρτιού και οθόνης (αλλά και από οθόνη σε οθόνη), υπάρχει μεγάλη διαφορά στην αποτύπωση των αποχρώσεων, οι εργατοώρες της φαίνεται να μην πήγαν χαμένες, καθώς η παλέτα των τευχών μας μεταφέρει στον κόσμο του ΒARRIER.

Το μέρος του σεναρίου το άφησα για το τέλος. Λίγοι συγγραφείς καταφέρνουν να διατηρήσουν την ικμάδα των ιδεών τους σε τέτοια ένταση για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Οι περισσότεροι θα διανύσουν μια περίοδο όπου οι δουλειές τους δεν θα έχουν κάτι ουσιαστικό να προσφέρουν. Ο Brian K. Vaughan φαίνεται να είναι ένας αειθαλής δημιουργός, κοντά στην εποχή του, αλλά ταυτόχρονα πρωτοπόρος και παράλληλα διαχρονικός. Στο BARRIER, καταπιάνεται με ζήτημα της μετανάστευσης-προσφυγιάς.

Ο Oscar είναι από την Ονδούρα. Απελπισμένος και αφού έχει χάσει τα πάντα, αποφασίζει να φύγει από τη χώρα του και να περάσει παράνομα τα σύνορα προς τις Η.Π.Α. Η Liddy έχει ένα μικρό ράντσο στο Τέξας, κοντά στα σύνορα με το Mεξικό, και συχνά-πυκνά οι συμμορίες human trafficking της προκαλούν προβλήματα. Ένα βράδυ, ο Oscar και η Liddy συναντιούνται στο κτήμα της δεύτερης, όμως, πριν λύσουν τις διαφορές τους, ένα εξωγήινο σκάφος τους απάγει. Όμηροι, πλέον, και οι δυο στο διαστημόπλοιο της παράξενης φυλής, συνεργάζονται για να ελευθερωθούν, να επιστρέψουν πίσω. Στην πορεία, μοιράζονται τις σκέψεις τους με τους εξωγήινους απαγωγείς τους και όλα πλέον φαίνονται καθαρά και λογικά. Όταν, όμως, επιστρέφουν στη Γη, έρχονται ξανά σε επαφή με το παράλογο.

Ο Vaughan μεγαλούργησε με αυτό το mini series, επιλέγοντας να στείλει μηνύματα με τον δικό του τρόπο. Τα σύνορα είναι τυχαίες γραμμές. Πατρίδα μας η Γη. Κανείς δεν είναι λαθραίος. H γλώσσα δεν είναι εμπόδιο. Στο BARRIER υπάρχουν balloons που είναι στα αγγλικά, στα ισπανικά, αλλά και στην εξωγήινη γλώσσα, όλα αυτά όμως χωρίς μετάφραση. Αν μιλάτε και τις δυο γήινες γλώσσες, σίγουρα δεν θα ξέρετε αυτή που γέννησε η φαντασία των δημιουργών. Κι όμως, θα καταλάβατε τα πάντα, όπως και οι πρωταγωνιστές της ιστορίας. Στο BARRIER, o Oscar δεν είναι ο μόνος μετανάστης, είναι και οι εξωγήινοι πρόσφυγες, επειδή ο πλανήτης τους πέθαινε. Στο BARRIER, η Liddy καταλαβαίνει ότι ο κόσμος δεν είναι ένα μικρό ράντσο σε μια απειροελάχιστη μεριά του σύμπαντος. Στο BARRIER, μαθαίνουμε ότι δεν υπάρχουν εμπόδια για την επιβίωση.

Έχουμε, λοιπόν, ένα έργο που πραγματεύεται την μετανάστευση, την ανθρωπότητα και την οικολογία. Πριν καν ο Donald Trump δηλώσει ότι θα κατέβει για πρόεδρος, πριν αποφασίσει να χωρίσει μητέρες από παιδιά σε στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών, πριν αρχίσει να εκτοξεύει τις ανοησίες περί της δήθεν απάτης της κλιματικής αλλαγής, πριν μάθουμε πώς η Αμερική θα γίνει σπουδαία και πάλι, η ομάδα των καλλιτεχνών που μετράει ήδη ένα Eisner Award για το THE PRIVATE EYE, είχε δουλέψει αυτό το ολιστικό έργο. Είναι, λοιπόν, διπλά άξιο το δημιούργημα, όχι μόνο γιατί παρουσιάζει, με εξαιρετικό τρόπο, κοινωνικά, πολιτικά και οικολογικά ζητήματα, αλλά γιατί προσπάθησε να μιλήσει γι’ αυτά πριν καν γίνουν εφιαλτική πραγματικότητα.

Πέραν, δε, των ανωτέρω, η πρόσφατη έκδοση είναι πολλαπλά σημαντική. Πρώτον, τα πέντε τεύχη δεν πρόκειται να συλλεχθούν ποτέ και να εκδοθούν σε έναν τόμο – εξ όσων ακούγονται, τουλάχιστον. Δεύτερον, είναι μια ευκαιρία να γνωρίσουν ένα ενδιαφέρον έργο όσοι δεν είναι συνδρομητές στο panel syndicate, ή και όσοι αποφεύγουν την ηλεκτρονική ανάγνωση comics. Τρίτον, στα afterwords τριών εκ των πέντε τευχών, οι δημιουργοί μας παρουσιάζουν και άλλες δουλειές που έχουν αναρτηθεί στη συγκεκριμένη πλατφόρμα, μέσω συνεντεύξεων των δημιουργών τους. Αποτυπώνεται, κατά τον τρόπο αυτό, και το συνεργατικό κλίμα που υφίσταται στο συγκεκριμένο μέσο, δίνοντας ένα παράδειγμα λειτουργίας της καλλιτεχνικής παραγωγής, και ταυτόχρονα γνωρίζουμε το περιεχόμενο της πλατφόρμας. Τέταρτον, βλέπουμε extra υλικό από τους δημιουργούς της σειράς.

Το πλέον ουσιώδες, όμως, σημείο και μήνυμα του εγχειρήματος της έκδοσης, είναι η έκδοση per se. “Το μέσο είναι το μήνυμα”, όπως συνηθίζεται να λέγεται. Η έντυπη μεταφορά ενός επιτυχημένου ψηφιακού comic είναι από μόνη της μια ένδειξη της αξίας της χειροπιαστής μορφής της 9ης Τέχνης. Όσο εύκολη, φθηνή, δημοφιλής και ευρεία είναι η ηλεκτρονική μορφή, η υλική ύπαρξη, η κατάληψη πραγματικού χώρου, είναι αυτή που θα κυριαρχεί για πάντα στα έργα διάνοιας. Το τυπωμένο έργο θα μείνει εκεί, ενδεχομένως σκονισμένο σε κάποια βιβλιοθήκη ή κούτα, αλλά αναλλοίωτο σε περιεχόμενο, ακόμη και αν ξεθωριάσει ή φθαρεί. Θα υπάρχει, ακόμη και αν ποτέ χαθεί το ίδιο το internet. Oι δημιουργοί φαίνεται ότι το γνωρίζουν ήδη και για τον λόγο αυτό, άλλωστε, αυτή είναι και η δεύτερη φορά που το επιχειρούν, μετά την πρώτη τους επιτυχία.