Top 100 Overrated Comics

300

Οι πολυετείς καριέρες, σε οποιοδήποτε δημιουργικό καλλιτεχνικό χώρο, έχουν πολλά σκαμπανεβάσματα. Στην περίπτωση του Frank Miller, υπάρχει μια σταθερή πτωτική πορεία, αρχής γενόμενης από το SIN CITY, ετεροχρονισμένα, όμως, αποδείχθηκε ότι το 300 ήταν ο ορίζοντας γεγονότων της καλλιτεχνικής του πορείας.

Στο τεχνικό τομέα, ισχύει η εκφραστική λιτότητα που ο δημιουργός είχε ξεκινήσει να εφαρμόζει από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, κυρίως στον λόγο, αλλά και στο σχέδιο. Μεγάλα panels, με αφορμή το ιδιαίτερο format της έκδοσης, περιορισμένοι διάλογοι και περιγραφές, στοιχεία που αρχικά δημιουργούν θετική εντύπωση, με το εντυπωσιακό τους στήσιμο. Όμως, γνωρίζοντας το παρελθόν του Miller, η επιλογή του να κατασταλάξει σε αυτό τον μινιμαλισμό μοιάζει να αδικεί τον ίδιο κυρίως και μετά εμάς, τους αναγνώστες του. Νεότερος, υπήρξε σαφέστατα πιο φιλόδοξος, αν και σίγουρα εξακολουθεί να παραμένει εντυπωσιακός, καθώς έχει ήδη εξασκήσει τις αποδεδειγμένες ικανότητες επί σειρά ετών.

Όμως, η οικονομία στις επιλογές του Miller δεν είναι τo μοναδικό κουσούρι του. Από πλευράς ουσίας, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ιστορικό έργο, τη στιγμή που παρακάμπτει την καταγεγραμμένη ιστορική αλήθεια. Για την ακρίβεια, αφαιρεί χειρουργικά κομμάτια της, παραποιώντας άλλα, προκειμένου να σχηματιστεί σύμφωνα με το όραμα του δημιουργού. Οπότε, θα ήταν δικαιότερο να θεωρήσουμε το 300 ένα έργο εμπνευσμένο από την μάχη των Θερμοπυλών και συγκεκριμένα μέσα από το φίλτρο του Miller, κάτι απόλυτα θεμιτό, μιας και υποθέτω ότι και ο ίδιος δεν θα ήθελε κάτι διαφορετικό. Ένα φίλτρο, όμως, που μοιάζει να έχει πολλά προβλήματα.

Από τη μία, οι Σπαρτιάτες, πειθαρχημένοι, πανομοιότυπα ντυμένοι, όντας πολεμιστές, αποτελούν πρότυπα του στρατιωτικού ιδεώδους, με εξαίρεση, φυσικά, τον Ephialtes. Από την άλλη πλευρά, οι Πέρσες, φυσικά, πολύχρωμοι, με μια αύρα μυστικισμού αλλά και ηδονισμού, ακριβώς το αντίθετο του Leonidas και των αντρών του. Φυσικά, δεν είναι η πρώτη φορά που ο Miller χρησιμοποιεί μανιχαϊστική αντίληψη, στην οποία έχει δείξει ιδιαίτερη προτίμηση σε όλη την καριέρα του. Εδώ, όμως, αποτυπώνεται ίσως πιο έντονα από ποτέ, μέσω μιας ρητορικής που θυμίζει περισσότερο τον σύγχρονο κόσμο, παρά την αρχαιότητα. Προφανώς, οι Σπαρτιάτες αντιπροσωπεύουν την Δύση, ενώ οι Πέρσες την απλοϊκώς δαιμονοποιημένη Ανατολή – δυο κόσμοι που ντετερμινιστικά έρχονται σε αντίθεση και αναπόφευκτη σύγκρουση. Εφόσον σε καταστάσεις πολέμου, όπως η συγκεκριμένη, η λύση μέσω της βίας είναι μονόδρομος, το 300 γίνεται ένας ύμνος στον μιλιταρισμό και την ματσίλα, έννοιες αλληλένδετες, αλλά σε τόσο υπερβολικό βαθμό, που εύκολα οι ανεβασμένοι τόνοι μπορούν να γίνουν αντιληπτοί και ως σάτιρα, τη στιγμή που κυριαρχεί μια ατμόσφαιρα απόλυτης και αδιαπραγμάτευτης σοβαρότητας.

Επίσης, άξια αναφοράς, ως παράπλευρη συνέπεια του συγκεκριμένου comic, είναι φυσικά η ομότιτλη ταινία, όπου τονίζει στον υπερθετικό βαθμό όλα τα ελαττώματα. Επιπλέον, δυστυχώς, εξαιτίας της αναπόφευκτης και ευρύτατης απήχησης στη χώρα μας, είχε ως αποτέλεσμα την προαγωγή του Leonidas ως πρότυπο των όσων ανέφερα και την οικειοποίηση του από ανθρώπους συγκεκριμένης πολιτικής κατεύθυνσης. Μια δεύτερη ζωή, χωρίς την οποία θα είμαστε ίσως καλύτερα.

Παρά τα όσα διαβάσατε, οφείλω να δηλώσω ότι εξακολουθώ να θεωρώ ότι η αυθεντική ιστορία της αυτοθυσίας των Σπαρτιατών έχει μια ιδιαίτερη δυναμική. Όμως, ο Frank Miller, επιχειρώντας να αναδείξει την γενναιότητα και το θάρρος απέναντι στο πρόσωπο του βέβαιου θανάτου, καταλήγει να δημιουργεί μια ιδιαίτερα ελαφρώς ενδεδυμένης προπαγάνδας, όπου η απλότητα σε σχέδιο και σενάριο, δυστυχώς, υποστηρίζει απλοϊκές ιδέες και αντιλήψεις, ενισχύοντας στερεότυπα. Από μεγάλους δημιουργούς, οφείλουμε να περιμένουμε περισσότερα. Μήπως, όμως τα στοιχεία αυτά, που ρίχνουν το 300 στο Καιάδα, ήταν παρόντα και σε άλλα έργα του Frank Miller, αλλά τη συγκεκριμένη στιγμή δε μπορούσαν πλέον να κρυφτούν;