Ένα Γλυκό Ξημέρωμα

Πολλά έχουν γραφτεί σχετικά με την ιστορία της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Από τη μία, οι βιαιότητες των κατοχικών δυνάμεων και των ντόπιων συνεργατών τους, και από την άλλη, οι ομάδες της αντίστασης με κύριο και βασικό εκφραστή το ΕΑΜ, έμειναν γραμμένες στη συλλογική συνείδηση του ελληνικού λαού και, μέχρι σήμερα, αποτελούν πλούσιο τόπο ιστορικής έρευνας.

To ΕΝΑ ΓΛΥΚΟ ΞΗΜΕΡΩΜΑ: ΔΕΚΑΤΕΣΕΡΙΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ αποτελεί την έντυπη έκδοση της έκθεσης που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2016, στα πλαίσια των εκδηλώσεων του οργανισμού “12 Οκτωβρίου – Η Αθήνα Ελεύθερη”. Η Τέχνη των comics, εξάλλου, αποτελεί ιδανική βάση για τέτοια εγχειρήματα. Από το MAUS μέχρι το BERLIN και από εκεί στην πρόσφατη μεταφορά του …ΚΑΛΑ ΕΣΥ ΣΚΟΤΩΘΗΚΕΣ ΝΩΡΙΣ, η 9η τέχνη έχει πολλές φορές χρησιμοποιηθεί από δημιουργούς προκειμένου να μας παρουσιάσουν ιστορικές περιόδους και προσωπικές αφηγήσεις.

Αυτές οι μαρτυρίες αποτελούν σημαντικό κομμάτι του comic, καθώς αρκετοί δημιουργοί έχουν βασιστεί σε ιστορίες που τους διηγήθηκαν μέλη της οικογένειας τους ή άλλοι άνθρωποι. Έτσι, ο Γιώργος Γούσης, στο “Ο Τερματοφύλακας Μιλάει Για Τον Μεγάλο Αγώνα”, εμπνέεται από τη μαρτυρία ενός μέλους της ΟΠΛΑ, της ένοπλης οργάνωσης που είχε δημιουργήσει το ΚΚΕ, στον Ιάσονα Χανδρινό, για τις ανάγκες του βιβλίου του, ΤΟ ΤΙΜΩΡΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΛΑΟΥ. Αντίστοιχα, η Αλεξία Οθωναίου στην ιστορία “Η Μπερέτα”, μας διηγείται, με βάση τα όσα της μετέφερε ο παππούς της, πως μερικά παιδιά καθώς έπαιζαν βρήκαν ένα όπλο και τι προβλήματα αντιμετώπισαν στη συνέχεια. Στην “Καπαρντίνα”, ο Αλέκος Παπαδάτος βασίζεται στην αφήγηση του πατέρα του και μας παρουσιάζει πώς ένας νέος μετέφερε πολεμικό υλικό για τις ανάγκες της αντίστασης, ενώ ο Soloup, στο “Σουλτς Και Σαχτ”, πατάει σε μια αφήγηση του Νίκου Νικολόπουλου για να φωτίσει λιγότερο γνωστές πτυχές της κατοχής και της ζωής των Γερμανών στρατιωτών.

Από την άλλη, ο Θοδωρής Μπαργιώτας βασίζει την ιστορία του “Το Ρεβύθι”, στον μεγάλο λιμό του χειμώνα του 1941, ενώ στις “Μαύρες Ελιές”, του Τομεκ Γιοβάνη, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον εφιάλτη των μπλόκων των δυνάμεων κατοχής. Ο Θανάσης Πέτρου, στο “Ξεροκόμματο”, βασίζεται στο μυθιστόρημα ΤΑ ΔΟΝΤΙΑ ΤΗΣ ΜΥΛΟΠΕΤΡΑΣ, για να μας περιγράψει τις φριχτές συνθήκες της εποχής και τον τρόπο με τον οποίο η απελπισία μπορεί να φτάσει κάποιον στα όριά του. Σε παρόμοιο πλαίσιο, ο Λέανδρος με το “Πουθενά”, καταπιάνεται με την ιστορία μιας γυναίκας που προκειμένου να επιβιώσει αυτή και η οικογένεια της, σύναψε ερωτική σχέση με τον Κλάους, έναν Γερμανό ναζί. Από την άλλη, στην ιστορία “Μαθημένοι”, ο Πέτρος Χριστούλιας μας μεταφέρει στην ημέρα της αποχώρησης των γερμανικών στρατευμάτων και καταπιάνεται με το πώς οι πρόσφυγες, που ήρθαν από τη Μικρά Ασία, μπήκαν δυναμικά στην Αντίσταση, αφού είχαν ήδη μια φορά χάσει τα πάντα. Στο “Πείραμα”, ο Δημήτρης Καμένος περιγράφει τη βαναυσότητα της Κατοχής, μέσα από τα μάτια ενός Γερμανού στρατιώτη, ενώ στο “Σκιές Στο Μνημείο”, ο Σπύρος Δερβενιώτης καταπιάνεται με το πώς η ιστορία της Κατοχής και της Αντίστασης συνεχίζει να αποτελεί σημείο τριβής, αφού οι προσπάθειες διαστρέβλωσης των γεγονότων αυξάνονται με τα χρόνια, είτε με την μορφή της εθνικιστικής προπαγάνδας, είτε μέσα από την σύγχρονη “αναθεωρητική ιστοριογραφία”.

Οι αντιστασιακές δράσεις αποτελούν άλλο ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο του comic. Ο Πέτρος Ζερβός, στο “Το Φιλί”, βασίστηκε στην αληθινή ιστορία της Ιουλίας Μπίμπα και του Αντώνη Μυτιληναίου, μελών της ΠΕΑΝ, οι οποίοι συμμετείχαν στην ανατίναξη των γραφείων της ΕΣΠΟ, στις 20 Σεπτεμβρίου του 1942. Αντίστοιχα, ο Τάσος Μαραγκός, στο “Das Koastbeef”, μας διηγείται την ιστορία δύο αντιστασιακών που πάνε να αδειάσουν την αποθήκη ενός μαυραγορίτη, τη βραδιά που αυτός κάνει το τραπέζι στον διοικητή της Gestapo. Τέλος, ο Γιώργος Φαραζής, στη “Μέλπω”, στήνει το σκηνικό της εκτέλεσης ενός συνεργάτη των Γερμανών κατακτητών.

Όπως γίνεται σαφές, οι δεκατέσσερις ιστορίες του comic ανοίγουν οπτικές σε διαφορετικές πτυχές της καθημερινότητας την περίοδο της Κατοχής, και όλες μαζί συνθέτουν το ψηφιδωτό της εποχής, χάρη στην εξαιρετική επιμέλεια του Γιάννη Κουκουλά και του Μενέλαου Χαραλαμπίδη. Επιπλέον, ο τόμος αυτός παρουσιάζει μεγάλο αισθητικό ενδιαφέρον, μέσω της ποικιλίας των τεχνικών των διαφορετικών καλλιτεχνών και αποτελεί μια εξαιρετική εισαγωγή στη δουλειά ορισμένων εκ των σημαντικότερων δημιουργών comics της ελληνικής σκηνής.

To ΕΝΑ ΓΛΥΚΟ ΞΗΜΕΡΩΜΑ: ΔΕΚΑΤΕΣΕΡΙΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ είναι ένα σημαντικό comic, που αξίζει να διαβαστεί, καθώς αποτελεί μια καίρια υπενθύμιση της φρίκης του Ναζισμού. Σε εποχές όπως η σημερινή, τέτοια comics δεν είναι απλά καλό να βγαίνουν. Είναι απαραίτητο.