Comic Book Ages

Μεγάλωσα σε ένα προάστιο της Αθήνας τη δεκαετία του ’80. Εκεί και τότε, μοναδική πηγή αμερικανικών comics ήταν ό,τι έβγαινε από τις Εκδόσεις Καμπανά. Ούτε ΜαμούθComix και οπωσδήποτε όχι DC.

Όταν μεγάλωσα και κατάφερα να βρω “αυθεντικά” comics, έμαθα πως η ιστορία των Υπερηρωικών εκδόσεων χωρίζεται σε διάφορες περιόδους, γνωστές και ως “Ages”. Αυτό, βέβαια, το υποψιαζόμουν πάντα. Έβλεπα ότι ο Spider-Man του μπαμπά-Romita δεν έμοιαζε με αυτόν του McFarlane και ο Captain America που έδινε μπουνιά στον Χίτλερ δεν ήταν ο ίδιος με αυτόν που παρέδιδε στολή και ασπίδα για να μη γίνει δημόσιος υπάλληλος. Οι ιστορικοί και αναλυτές χωρίζουν την πορεία των Υπερηρωικών comics σε τέσσερεις μεγάλες Περιόδους και ο σκοπός της αυτοβιογραφικής αναδρομής που προηγήθηκε, ήταν για να καταλήξω στο ότι η όποια προσωπική αντίληψη έχω εγώ για τις Περιόδους αυτές, είναι αρκετά “Marvelοκεντρική”.

Η πρώτη περίοδος των comics είναι γνωστή ως Golden Age. Ξεκινάει, φυσικά, τον Ιούνιο του 1938 και το ACTION COMICS #1. Comics υπήρχαν και πριν από αυτό. Μετά, όμως, ο χώρος δεν ήταν ποτέ πια ίδιος. Χάρη στον Superman των Jerry Siegel και Joe Shuster έχουμε σήμερα έργα όπως το WATCHMEN και το MARVELS, αλλά και χαρακτήρες σαν τον Buzzkill και την Gwenpool*.

Σύμφωνα με τη Wikipedia, την Golden Age διαδέχτηκε η Silver, με την πρώτη εμφάνιση του καινούριου Flash, το 1956. Ωστόσο, εγώ θεωρώ πως η Silver Age ξεκίνησε, πραγματικά, το 1961. FANTASTIC FOUR #1. Η απαρχή της Marvel, όπως την ξέρουμε σήμερα (ή μέχρι πριν την αγοράσει η Disney). Με το comic αυτό ξεκίνησε μια νέα Εποχή για την εκδοτική, που σήμερα είναι μια από τις “Δύο Μεγάλες” και με το ξεκίνημα αυτό παρέσυρε ολόκληρη τη βιομηχανία comics. Αν η Golden Age χαρακτηρίστηκε από τους pulpοειδής ήρωες με το θεληματικό πηγούνι και τις femme fatale, η Silver Age έχει πρωταγωνιστές ένα Thing και ένα Invisible Girl.

H Bronze Age χαρακτηρίστηκε από τη στροφή των comics σε πιο “σκοτεινά”, “κοινωνικά” και “ώριμα” θέματα. Από πιο συχνές εμφανίσεις μη-λευκών ηρώων, μέχρι τη χρήση ναρκωτικών. Σύμφωνα, πάλι, με την Wikipedia, η Περίοδος αυτή ξεκίνησε το 1970, όμως εγώ θεωρώ πως ένα είναι το Κύκνειο Άσμα της Silver Age: AMAZING SPIDER-MAN #122 (Ιούλιος 1972), με τον θάνατο της Gwen Stacy. Το παλικάρι ΔΕΝ σώζει την κοπελιά και ο κόσμος των comics δεν θα είναι ποτέ πια ίδιος.

Η Modern Age of Comics είναι σχετικά εύκολο να προσδιοριστεί. Βλέπετε, το 1986 κυκλοφόρησαν δύο αριστουργήματα, τα WATCHMEN και THE DARK NIGHT RETURNS, φέρνοντας την αυγή του αντί-ήρωα, της υπερηρωικής αποδόμησης και μαζί την Σύγχρονη Εποχή των αμερικάνικων comics. H Wikipedia ορίζει πως αυτή η Περίοδος συνεχίζεται ως τις μέρες μας.

Επιτρέψτε μου να διαφωνήσω. Θεωρώ πως έχουμε ήδη μπει στην Post-Modern Age, περνώντας από την αποδόμηση του Υπερήρωα, στην αποδόμηση της ίδιας της Υπερηρωικής θεματολογίας. Με κυρίαρχη την αυτοαναφορική κριτική και σάτιρα, τα όρια έχουν καταρρεύσει και κάθε παλαβή ιδέα και χαρακτήρας είναι δυνατός. Πότε ξεκίνησε αυτή η εποχή; Ιούλιος 1997, DEADPOOL #4. Ή δύο χρόνια αργότερα, στο #27. Όταν, τέλος πάντων, ο Deadpool “έσπασε τον τέταρτο τοίχο” για πρώτη φορά. Αυτή η κατάρρευση της μυθολογίας και η επιτυχημένη αποδοχή της, άνοιξε τις πύλες του Αιόλου και τους ασκούς του Άδη. Από εκεί και πέρα, τα πράγματα ξέφυγαν και οτιδήποτε ήταν δυνατό.

Θεωρώ πως τα σημερινά αμερικάνικα comics απέχουν πολύ από τον δρόμο που χάραξαν οι χαρακτήρες του Moore, οι Millerικοί Daredevil και Batman, ή ακόμα και ο Spawn. Η κατακόρυφη αύξηση των σατιρικών τίτλων ή των παρωδιών, το “αρχαιοελληνικό δράμα” που είχε το VISION του Tom King, το BLACK HAMMER**, ακόμα και το πρόσφατο SECOND COMING, είναι δείγματα μιας διαφορετικής, “Meta” με τα όλα της (get it?) Εποχής.

Έτσι, αν κάποιος άγνωστος στο δρόμο με ρωτήσει πόσο ξεκάθαρος είναι ο διαχωρισμός των American Comic Ages, θα του απαντήσω: “Εξαιρετικά ξεκάθαρος, αν και Marveloκεντρικός”. Ελπίζω να συμφωνείτε, λίγο ως πολύ. Αν πάλι όχι, μην ξεχνάτε πως μεγάλωσα με comics που είχαν εναλλάξ δύο ασπρόμαυρες σελίδες και δύο άσπρο-μαύρο-πορτοκαλί***.

*Τους οποίους θεωρώ απαράδεκτους. Επίσης, όχι, το SANDMAN δεν οφείλεται στον Superman. Είμαι σίγουρος πως σε όλα τα εναλλακτικά Σύμπαντα του Multiverse, όποια και αν ήταν η πορεία του υπερηωικού comic, πάντα κάποιος Gaiman έχει βρει τρόπο να βγάλει κάποιο SANDMAN.

**Έως ένα σημείο. Μετά χάθηκε τελείως η μπάλα, όπως στο JLA/BLACK HAMMER. Δεν το έχω διαβάσει, αλλά το concept μού είναι εντελώς ακατανόητο, μιας και το BLACK HAMMER ξεκίνησε σαν μια παρωδία/love letter στην Golden Age και ξαφνικά φαίνεται πως πήρε τον εαυτό του στα σοβαρά.

***Για τη Νεολιθική Εποχή των αμερικάνικων comics στην Ελλάδα, ίσως να τα πούμε σε ένα μελλοντικό άρθρο.