Best Of 2019

Πιστοί στις παραδόσεις, όλοι εμείς στα γραφεία του Comicdom θυσιάσαμε (λέμε τώρα) τις γιορτές μας, για να επιλέξουμε τα σημαντικότερα της χρονιάς που πέρασε. Αντί, λοιπόν, να διαβάσετε τη συνισταμένη των απόψεων μας (όπως κάνατε όσοι παρακολουθήσατε το Top 100 της δεκαετίας), εδώ θα έρθετε αντιμέτωποι με το πως αντιλήφθηκε τη χρονιά που πέρασε ο καθενας από τους παρακάτω συντάκτες. Και φέτος, οι συντάκτες μας ανέλαβαν να “βραβεύσουν” πρόσωπα και πράγματα σε 10+1 κατηγορίες. Δέκα κοινές κατηγορίες και μία ελέυθερη για να επιλέξει ότι θέλει ο καθείς.

Καλή σας χρονιά, λοιπόν, και καλή ανάγνωση!

Αντώνης Αντωνιάδης

1. Αυτό για το οποίο θα θυμάμαι περισσότερο το 2019: Με αφορμή το φετινό Top 100 μας, διάβασα πάρα πολλά εκπληκτικά πράγματα που κυκλοφόρησαν μετά το 2010. Κάποια μπήκαν στην 100αδα μας, κάποια όχι, αλλά εγώ θα θυμάμαι το 2019 σαν τη χρονιά που κατάφερα να είμαι σχετικά up-to-date με τη δεκαετία που αφήσαμε πίσω μας. Τα BERLIN, CLYDE FANS και RUSTY BROWN, τα οποία διάβασα φέτος, ολοκληρωμένα, είναι σίγουρα τρία από τα καλύτερα comics που έχω διαβάσει ποτέ και αυτά που σημάδεψαν αναγνωστικά το 2019.

2. Ένοχη απόλαυση: Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, οι τηλεοπτικές σειρές κερδίζουν το βραβείο της “ένοχης απόλαυσης”. Από τα χάλια του CW μέχρι το μέτριο SWAMP THING, φέτος παρακολούθησα διάφορα ντροπιαστικά πράγματα στη μικρή οθόνη και, δυστυχώς, όπως φαίνεται, η κακή αυτή συνήθεια θα συνεχιστεί και το 2020!

3. Blast from the past: Όχι μόνο ένα, αλλά πολλά! Αφιερώματα στον Daniel Clowes, αφιερώματα στα events της DC από το 1985 μέχρι σήμερα, αφιερώματα στον Roger Langridge, αφιερώματα στο AMAZING SPIDER-MAN, αφιερώματα στον Judge Dredd και πάει λέγοντας. Φέτος δεν σταμάτησα να ανακαλύπτω και να ανακαλύπτω ξανά πράγματα που αποδεικνύουν πόσο ωραία comics υπήρχαν και υπάρχουν εκεί έξω.

4. Μου ήρθε από εκεί που δεν το περίμενα: Το τηλεοπτικό DOOM PATROL είναι μια φανταστική σειρά, που αποδεικνύει πως όταν οι δημιουργοί θέλουν, μπορούν όντως να μεταφέρουν πιστά το κλίμα ενός comic και σε άλλα Μέσα.

5. Φιλότιμη προσπάθεια: Όλοι σχεδόν οι τιτλοι της DC που διάβασα το 2019 μπορούν να μπουν σε αυτή την κατηγορία. HAWKMAN, JUSTICE LEAGUE, DCEASED, DETECTIVE COMICS, όλα αυτά είναι comics που δεν εντυπωσιάζουν, αλλά σε καμία περίπτωση δεν τα λες μέτρια.

6. Το περίμενα πώς και πώς και ήταν όσο καλό πίστευα: Φυσικά, το φινάλε του DOOMSDAY CLOCK, ενός comic που περιμέναμε εδώ και τόσο καιρό και τελικά ανταποκρίθηκε πλήρως στις προσδοκίες μας. Σίγουρα, η καλύτερη Superman ιστορία που διαβάσαμε φέτος. Επίσης, το relaunch του USAGI YOJIMBO στην IDW, που ήδη μας έχει χαρίσει μερικά εξαιρετικά τεύχη.

7. Χάρμα οφθαλμών: Όπως έγραψα και στο Top 100 μας, το GHOST TREE ήταν από τα πιο όμορφα πράγματα που έπιασα φέτος στα χέρια μου και όχι μόνο λόγω σχεδίου.

8. Αξίζει να το μάθεις: Ο Kevin Huizenga είναι ένας από τους κορυφαίους δημιουργούς της εποχής μας και το THE RIVER AT NIGHT, που κυκλοφόρησε φέτος, αποδεικνύει ξανά γιατί. Ξεκάθαρο must-read!

9. Απογοήτευση της χρονιάς: Το HEROES IN CRISIS δεν ήταν ακριβώς απογοήτευση, αλλά περισσότερο επιβεβαίωση του πόσο κακά comics μπορεί να γράψει ο Tom King. Πιθανώς, το χειρότερο mainstream superhero comic της δεκαετίας.

10. Highlight της χρονιάς: Ως γνήσιος οπαδός των μεταλλαγμένων, τα HOUSE OF X και POWERS OF X ήταν μια πραγματικά ευχάριστη έκπληξη και με έβαλαν ξανά στο τριπάκι να αρχίσω να παρακολουθώ με ενδιαφέρον τους X-related τίτλους της Marvel.

11. Καλύτερο comic που όλοι λένε πόσο καλό είναι κι εγώ δεν καταλαβαίνω γιατί! Όχι πως γενικά την παλεύω με τα comics του Kieron Gillen, όμως το DIE μου φάνηκε πολύ χάλια ακόμη και για τα δικά του δεδομένα. Το γεγονός πως φιγουράρει σε τόσες λίστες με τα καλύτερα comics του 2019, είναι απλά απογοητευτικό.

Ορέστης Καρέλης

1. Αυτό για το οποίο θα θυμάμαι περισσότερο το 2019: Τις ΤΑΙΝΙΑΡΕΣ! Φυσικά, το AVENGERS ENDGAME, που είναι ό,τι πιο επικό έχουμε ζήσει σε μεταφορά από comics ever, όμως και τα SHAZAM! και JOKER της DC, που ήταν εμπειρία ζωής και εκπλήρωση παιδικού ονείρου, αντίστοιχα. Bonus, το αριστουργηματικό DOOM PATROL, όσον αφορά τις σειρές.

2. Ένοχη απόλαυση: Τα θεότρελα crossover των Transformers με Star Trek TAS και Ghostbusters! Εξού και ανυπομονώ για το επόμενο, που θα είναι με… Terminator! Επίσης, αν και είναι εικονογραφημένο, το Ισπανόφερτο ΟΙ ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΜΟΥ ΗΡΩΕΣ, που κυκλοφορεί εβδομαδιαία η εκδοτική που έβγαζε κάποτε τα Ramkid. Kid friendly βιογραφίες ιστορικών προσώπων από όλη τη Γη, που προτείνεται σε άπαντες! Και φυσικά, τα WITCHER και MANDALORIAN.

3. Blast from the past: Τα COMPLETE CASE FILES του Dredd. Επιτέλους, μπήκα στα έγχρωμα και μόλις τελείωσα το Necropolis, οπότε τίποτα δεν είναι ίδιο πια. Επίσης, έκανα μαραθώνιο ΙΖΝΟΓΚΟΥΝΤ και έχω να πω πως ήταν πολύ καλύτερα από ότι περίμενα, μονάχα αποφύγετε πάση θυσία τους τέσσερις τόμους με τους Εφιάλτες. Και γενικά όλα των επιγόνων… Τέλος, ένα απίστευτο διαμαντάκι που συνάντησα μελετώντας για το Top 100 της δεκαετίας: ALT-LIFE από τους Thomas Cadène & Joseph Falzon. Από τα καλύτερα BD της δεκαετίας! Όσον αφορά τα animation, ένας μαραθώνιος THE CLONE WARS είναι ό,τι καλύτερο, με τον τελευταίο κύκλο να βγαίνει του χρόνου στο Netflix.

4. Μου ήρθε από εκεί που δεν το περίμενα: Το αναπάντεχο, αλλά ευπρόσδεκτο, τέλος του THE WALKING DEAD!

5. Φιλότιμη προσπάθεια: ΛΟΥΚΥ ΛΟΥΚ – ΕΝΑΣ ΚΑΟΥΜΠΟΫ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ. Είχα καιρό να διαβάσω πραγματικά παλαβιάρικο Λούκι Λούκ.

6. Το περίμενα πώς και πώς και ήταν όσο καλό πίστευα: Το HARD ROCK VOL. 2 του Tasmar! Και είναι τόσο καλό όσο ήταν κάποτε και ακόμα περισσότερο!!!

7. Χάρμα οφθαλμών: Από animation, θα αμφιταλαντευόμουν ανάμεσα σε TOY STORY 4 και THE LEGO MOVIE 2, αν δεν ήταν το πραγματικό επικό STEVEN UNIVERSE: THE MOVIE! Από comics, το “βραβείο” αυτό θα το δώσω hands down στο graphic novel των Πέτρου & Βανέλλη: ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ ΧΑΛΕΠΑΣ.

8. Αξίζει να το μάθεις: Είναι και στο Top 10 μάλιστα της δεκαετίας, λέγεται THE ARAB OF THE FUTURE και μόλις κυκλοφόρησε το 4ο! Bonus, ένα απίστευτο mini series της IDW, που λέγεται GHOST TREE και είναι και αυτό στο Top 100 και όχι άδικα…

9. Απογοήτευση της χρονιάς: Το ongoing prequelικό main series TRANSFORMERS. Άγευστο, άχρωμο, αδιάφορο.

10. Highlight της χρονιάς: George Takei – THEY CALLED US ENEMY. Απλά.

11. Να καεί στο πυρ το εξώτερον!: Η Captain Marvel, ο δεύτερος κύκλος του TITANS, οι live action διασκευές της Disney και η αχρείαστη νέα τριλογία του STAR WARS. Εύχομαι να θαφτούν από τις ανελέητες στάχτες του χρόνου και να μην ξαναδούμε ποτέ ξανά τέτοια ανουσιουργήματα του nostalgia marketing. Αν είναι να κάνεις κάτι, καν’ το σωστά…

Μακάρι, λοιπόν, η ερχόμενη δεκαετία να είναι ένα step up σε όλους τους τομείς και χρόνια πολλά!!!

Αριστείδης Κώτσης

1. Αυτό για το οποίο θα θυμάμαι περισσότερο το 2019: Για άσχημο λόγο. Τα τελευταία χρόνια, πέρναγα πολλές ώρες ακούγοντας το podcast που συντόνιζε ο Derek Royal, το Comics Alternative. Ευφυείς και ενδιαφέρουσες συζητήσεις με αξιόλογους δημιουργούς. Έμαθα πολλά και χρωστάω πολλά. Δυστυχώς, έφυγε ξαφνικά και πρόωρα, και έτσι κι εγώ νιώθω πως έχασα ένα φίλο, που μου λείπει πολύ, αν και έχω επισκεφτεί ξανά το αρχείο από τις εκπομπές του και τις συνεντεύξεις του

2. Ενοχη απόλαυση: DCEASED. Τίμιο comic. Κατάφερε και με κέρδισε τόσο ώστε να το αγοράσω από το ράφι, να το διαβάσω και να με ενδιαφέρει τόσο ώστε να με αναγκάσει να αναζητήσω να αποκτήσω και να διαβάσω και τα επόμενα τεύχη του. Ακόμα και αν έχει να κάνει με zombie υπερήρωες. Και κάπως έτσι, πλέον, ο “καλός” συγγραφέας Tom της DC δεν είναι ο Tom King, αλλά ο Tom Taylor

3. Blast from the past: Σκληρός ο ανταγωνισμός εδώ. Για τις ανάγκες του φετινού Top 100, διάβασα (Kim Deitch), ή ξαναδιάβασα συγκεντρωμένα (BERLIN), ή απλά ξαναδιάβασα μετά από καιρό (WILSON) πολλά εξαιρετικά comics. To βραβείο, όμως, πάει στoν Chris Ware. Είχα τελικά πολλά χρόνια να διαβάσω νέο Chris Ware και όταν έπιασα να ξαναδιαβάσω μονοκοπανιά το BUILDING STORIES, έπαθα ένα μικρό ψυχολογικό σοκ. Και στο καπάκι, το RUSTY BROWN με τα μικρά του γραμματάκια, με έκανε να παραληρώ (και να συνειδητοποιώ πως πλέον δεν βλέπω τόσο καλά), Πώς είναι δυνατόν να έχω ξεχάσει πόσο δυνατό impact έχουν τα comics του Ware πάνω μου;

4. Μου ήρθε από εκεί που δεν το περίμενα:
To ARAB OF THE FUTURE το είχα προσπεράσει όταν το έβλεπα στα solicitations. Μου φαινόταν πολύ “βαρύ” και βαθυστόχαστο. Δεν είχα φανταστεί καθόλου πόσο ευκολοδιάβαστο και αστείο θα ήταν.

5. Φιλότιμη προσπάθεια: Το BLUBBER. Δεν σέβεται τίποτε. Προσβάλει χωρίς διακρίσεις. Βιασμοί, αποκεφαλισμοί, σεξ, σκοτωμοί, ξανά σεξ και αχαλίνωτη φαντασία. Άλλοτε το ένα να ακολουθεί το άλλο, αλλά συνήθως όλα μαζί ταυτόχρονα. Δεν νομίζω ότι υπάρχει comic που χρειάζονται τα ράφια και το zeitgeist μας περισσότερο από το BLUBBER. Και δεν νομίζω ότι θα αλλάξει κάτι στον κόσμο (εξού και βρίσκεται στην κατηγορία της φιλότιμης προσπάθεια), αλλά είναι εδώ για να ενοχλήσει ό,τι και όποιον έχει την οποιαδήποτε ευαισθησία.

6. Το περίμενα πώς και πώς και ήταν όσο καλό πίστευα: LEAGUE OF EXTRAORDINARY GENTLEMEN: THE TEMPEST. Ο Alan Moore (επαναλαμβάνω Ο ALAN MOORE), ο μεγαλύτερος και σημαντικότερος συγγραφέας comics, και ο τεράστιος Kevin O’ Neill, ένας από τους κορυφαίους και μακράν πιο εντυπωσιακούς comic artists όλων των εποχών, αποχαιρέτησαν τα comics με αυτήν εδώ τη δουλειά. Δεν θεώρησα ποτέ το LEAGUE σαν μια από τις καλύτερες ή πιο αγαπημένες μου δουλειές κανενός εκ των δύο, αφού το βρίσκω τόσο πυκνό και τόσο σπαζοκεφαλιά, που δυσκολεύομαι να το ευχαριστηθώ. Το THE TEMPEST, όμως, αποτελεί ένα συγκλονιστικό encore στην καριέρα του Moore με τον Kevin O Neill να μεταμορφώνεται από σελίδα σε σελίδα. Ένα ερωτικό γράμμα στα comics, ένας υπέροχος λαβύρινθος από καθρέφτες ένα και ένα αντίο φορτωμένο με όλα όσα οι δυο δημιουργοί έχουν αγαπήσει.

7. Χάρμα οφθαλμών: Το artwork της Dani, παντού. Το είπα και θα το ξαναπώ, αλλά το artwork της Dani είναι θείο δώρο για όλους όσους αγαπούν τα comics. Και είμαστε αφάνταστα τυχεροί που είναι τόσο παραγωγική. COFFIN BOUND, THE LOW LOW WOODS, THE DREAMING, η συμμετοχή της στο TAMMY AND JINTY SPECIAL, και μια σελίδα στο Instagram γεμάτη υπέροχα αριστουργήματα, με κάνουν να πιστεύω ότι έχει μια δωδεκάδα χέρια με τα οποία ζωγραφίζει. Και το πιο εκνευριστικό από όλα είναι ότι σε κάθε δουλειά της συνεχίζει να βελτιώνεται και να δίνει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα από ότι μας είχε συνηθίσει. Δωσ’ μου μάτια να σε βλέπω…

8. Αξίζει να το μάθεις: Το PITTSBURGH του Frank Santoro δεν με εντυπωσίασε τόσο όσο το POMPEII, αλλά εξακολουθεί να είναι μια πολύ ωραία δουλειά, από έναν πολύ ιδιαίτερο δημιουργό .

9. Απογοήτευση της χρονιάς: Τα τελευταία χρόνια διάβασα πολλά φρέσκα mainstream superhero comics και συχνά τα υπερασπίστηκα. Αλλά φέτος νομίζω πως αγγιξα τα όρια μου. Το πανέμορφο GREEN LANTERN του Liam Sharp και Grant Morrison δεν διαβάζεται με τίποτε, το LEGION OF SUPERHEROES και που διαβάστηκε δεν μου άφησε τίποτε, το THE AMAZING SPIDER-MAN δεν πάει πουθενά, το MARVEL COMICS 1000 ήταν απλά πεταμένα λεφτά για ένα όμορφο εξώφυλλο

10. Highlight της χρονιάς: Σε μια χρονιά γεμάτη από φεστιβάλ comics (ή για comics και άλλα πράγματα που μπορεί να θεωρούνται παρεμφερή), είχα τη χαρά να συναντήσω τον John Higgins στο signing που έκανε στο Relax Comics. Δεν θα ισχυριστώ ότι είναι ο κορυφαίος καλλιτέχνης comics που επισκέφτηκε φέτος τη χώρα, αλλά εγώ ομολογώ ότι έχασα τον κόσμο από τη χαρά μου και είχα καιρό να νιώσω την καρδιά μου να χτυπάει τόσο έντονα. Προφανώς, δεν είχα την ευκαιρία να κάτσω μαζί του τόσο όσο με κάποιους από τους guests του Comicdom Con Athens. Είχα, όμως, την ευκαιρία, όντας απλός επισκέπτης ενός “χαλαρού” event, για το οποίο δε χρειάστηκε να πληρώσω είσοδο ούτε να στηθώ σε ατέλειωτες ουρές, να μιλήσω σε έναν δημιουργό με τον οποίο μεγάλωσα και που η δουλειά του με είχε αγγίξει ουσιαστικά και για αυτό νιώθω πραγματικά ευγνώμων.

11. Ακόμα δέκα κατηγορίες στα γρήγορα:
Σταθερά φανταστικό artwork και στήσιμο σελίδων: Ηλίας Κυριαζής
Καλύτερο value-for-money comic που μπορεί κανείς να βρει κανείς: ΜΠΛΕΚ
Patreon που αξίζει να στηρίξεις: Πολλά, αλλά διαλέγω Roger Langridge.
Πιο σίγουρη comics-ική συνταγή: Κάθε επιστροφή του John Wagner στο Judge Dredd είναι αριστούργημα.
Καλύτερο manga που διάβασα φέτος: DEAD DEAD DEMON’S DEDEDEDE DESTRUCTION.
Καλυτερος Tom στη DC: Tom Taylor.
Καλύτερο comic της δεκαετίας που δεν διάβασα ακόμα: REINCARNATION STORIES του Kim Deitch.
Καλύτερο comic της δεκαετίας που δε μπήκε στο top 100 (και θα έπρεπε): Μάλλον το NOD AWAY.
Αγαπημένη ελληνική αυτοεκδοση για το 2019: To SPACE JUNK του Kamaris.
Είπαν θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2020 και δε μπορώ να το πιστέψω: Νέο τεύχος PEEP SHOW από τον Joe Matt! ΤΣΙΜΠΗΣΤΕ ΜΕ!

Πάνος Παπαγεωργίου

1. Αυτό για το οποίο θα θυμάμαι περισσότερο το 2019:
Οι μεταφορές ηρώων των comics σε κινηματογραφικά blockbusters ήταν αναμενόμενο να δημιουργήσουν ένα νέο είδος fans. Εκείνους οι οποίοι δεν διαβάζουν comics, αλλά γνωρίζουν σύμπαντα τα κινηματογραφικά σύμπαντα Marvel και DC. De gustibus disputandum non est, που λένε και στο χωριό του Biggus Dickus, ή περί ορέξεως ουδείς λόγος, που λένε στο δικό μου, αλλά μέχρι εκεί. Η κριτική επί των ταινιών από τις τοποθετήσεις των σκηνοθετών Martin Scorsese και Francis Ford Coppola, προκάλεσαν τσουνάμι αντιδράσεων από αυτούς τους “fans”. Η ένδεια κινηματογραφικής παιδείας, ή μάλλον παιδείας γενικότερα, πάνω σε ζητήματα τέχνης και έκφρασης οδήγησε σε μια διαδικτυακή διαμάχη για την ποιότητα της δημιουργίας και την εκφορά λόγου εν γένει. Φανατισμός που συνδέεται με τα comics, αλλά που δεν έχει καμία σχέση με αυτά. Σίγουρα δείγμα της εποχής της πόλωσης, αλλά και της τραγικής εξέλιξης της τέχνης σε προϊόν. Υπόσχομαι το μόνο αρνητικό – με εξαίρεση το εκ φύσεως αρνητικό υπ’ αρ. 9 – αυτής της λίστας.

2. Ένοχη απόλαυση: Εντάξει, νομίζω πώς πολλοί γκρινιάζουμε για το run του Tom King στο BATMAN και μάλλον χαιρόμαστε που έφτασε στο τέλος του. Μας έπρηξες, ρε Tom, αν ήταν στον δρόμο ή αν ήταν στη βάρκα η γνωριμία Bruce-Selina, δεν μας νοιάζει πια! Τέλος πάντων, για κάποιο λόγο τα τεύχη του BATMAN ήταν τα πρώτα που διάβαζα μετά από τα ψώνια στο comicsάδικο.

3. Blast from the Past: Το απέκτησα σε ένα από τα Bazaar του Comicdom, δεν θυμάμαι πότε, αλλά το διάβασα το καλοκαίρι. Στη συνέχεια, έμαθα ότι έχει μεταφραστεί και στα ελληνικά και μου είχε διαφύγει. Ο λόγος για την comic μεταφορά του μυθιστορήματος του Clive Baker, THE THIEF OF ALWAYS. Το εν λόγω έργο του Barker απευθύνεται κυρίως σε παιδιά και εφήβους, αλλά φυσικά μπορεί να το διαβάσει οποιοσδήποτε, και η comic διασκευή του, σε artwork του Gabriel Hernandez, είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτη.

4. Μου ήρθε από εκεί που δεν το περίμενα: Το THESE SAVAGE SHORES, των Ram V και Sumit Kumar, από τη Vault Comics. Πάρα πολύ δυνατό horror με εκπληκτικό artwork και συναρπαστική μυθοπλασία. Εκτός από αυτό, γενικά οι εκδόσεις της Vault Comics αξίζουν της προσοχής του κοινού, με τα μικρά τους διαμαντάκια.

5. Φιλότιμη προσπάθεια: Πριν ένα χρόνο, στο ίδιο σημείο, αναφερόμουν στα φεστιβάλ και τα συνέδρια comics στη χώρα. Φέτος, κινούμενος στο ίδιο κύμα, θα σταθώ στο LA FEST. Μια προσπάθεια ανάδειξης των comics στην κεντρική Ελλάδα, με ένα πολύ καλοδουλεμένο φεστιβάλ στη Λάρισα, από τους φίλους των Εκδόσεων Του Κάμπου. Αυτό είναι το πνεύμα!

6. Το περίμενα πως και πως και ήταν όσο καλό πίστευα: KILLADELPHIA, των Rodney Barnes και Jason Shawn Alexander, από την Image. Διαβάζοντας το Previews, σκέφτηκα ότι αυτό το comic, παρά το κακό λογοπαίγνιο του τίτλου, φαίνεται να είναι ενδιαφέρον. Το διάβασα κυριολεκτικά στην εκπνοή του έτους και ήταν όπως το περίμενα και λίγο καλύτερο.

7. Χάρμα Οφθαλμών: SILVER SURFER: BLACK! Oι κοσμικές περιπέτειες του Silver Surfer ενδείκνυνται για πειραματισμούς με το artwork, και στο ΒLACK, το μάτι του αναγνώστη ξεφεύγει σε έναν αστρο-ψυχεδελικό κόσμο.

8. Αξίζει να το μάθεις: Νομίζω σας το είπα, αλλά στην περίπτωση που δεν το θυμάστε κυκλοφόρησε νέο τεύχος του WORLD WAR 3 ILLUSTRATED!

9. Απογοήτευση της χρονιά: Πολλές, αλλά θα έλεγα ότι η μεγαλύτερη ήταν το SOMETHING IS KILLING THE CHILDREN. Πολύ hype, πολλές προσδοκίες, για κάτι που, στην πραγματικότητα, είναι λίγο παραπάνω από μέτριο.

10. Highlight της χρονιάς Νομίζω ότι αυτό μας έρχεται από τον κινηματογράφο, με τον JOKER του Joaquin Phoenix. Μια εξαιρετική ερμηνεία, ένα πολύ ωραίο αισθητικά περιβάλλον και μια πολύ καλή σκηνοθεσία. Δυστυχώς, μόνο κατ’ όνομα σχετίζεται με τον comic χαρακτήρα, ωστόσο είναι μια άλλη οπτική στη μυθολογία του. Επίσης, είναι μια πιο ενδιαφέρουσα θέαση στην ουσία του superhero genre, αποσυνδεδεμένη από το θέαμα των μαχών και των οπτικών εφέ, πιο εσωτερική και ανθρώπινη.

11. Νιου Γιαρς Ρεζολούσιον: Να διαβάσω αυτές τις superhero εκδόσεις (new X-titles, DOOMSDAY CLOCK κ.λπ.) που οι σύντροφοι καταναλωτές και συντάκτες του Comicdom μου λένε τόσον καιρό να διαβάσω κι εγώ πεισματικά αρνούμαι.

Θωμάς Παπαδημητρόπουλος

1. Αυτό για το οποίο θα θυμάμαι περισσότερο το 2019: Το φετινό Top 100 το περίμενα πώς και πώς! Εκτός από την όλη διαδικασία (και την αγωνία για να δω κι εγώ, μαζί με όλους τους άλλους, ποια comics θα φτάσουν στις κορυφαίες θέσεις), ειδικά το Top 100 της δεκαετίας αποτελεί και μια εξαιρετική ευκαιρία να μάθω comics, μέσω των προτάσεων των υπολοίπων. Και διάβασα κάποια εξαιρετικά πράγματα, που τα τελευταία χρόνια δεν είχε πιάσει το ραντάρ μου.

2. Ένοχη απόλαυση: Δεν είχα ενθουσιαστεί ποτέ με το comic των Garth Ennis και Darick Robertson, αλλά το να περιμένω να δω κατά πόσο είναι διατεθειμένο να το τραβήξει το τηλεοπτικό THE BOYS, ήταν μάλλον η φετινή μου ένοχη απόλαυση.

3. Blast from the past: Το ότι το blast from the past θα ερχόταν από ένα comic που κυκλοφόρησε μόλις δύο τεύχη μέσα στο 2019 δεν το περίμενα. Το HELLBLAZER του Si Spurrier φέρνει τον ήρωα πίσω στις ρίζες του, αλλά το σχέδιο του Aaron Campbell είναι αυτό που μου θύμισε έντονα τις παλιές καλές εποχές, αφού θυμίζει τρομαχτικά τα εξαιρετικά covers του Tim Bradstreet!

4. Μου ήρθε από εκεί που δεν το περίμενα: Fun, τίμιο, χωρίς να παίρνει τον εαυτό του πολύ στα σοβαρά (αλλά και χωρίς να φωνάζει “κοιτάξτε πόσο γαμάτο είμαι”), το τηλεοπτικό DOOM PATROL βασίζεται 100% στο πνεύμα της γραφής του Grant Morrison. Απόλαυση!

5. Φιλότιμη προσπάθεια: Δεν ήταν όσο καλό ήλπιζα, αλλά το FEARSCAPE της Vault Comics ήταν σχεδόν το ίδιο μεγαλόπνοο με τις ιστορίες του Neil Gaiman. Δεν έφτασε ποτέ το 100% αυτού που θα μπορούσε να είναι, αλλά κυριολεκτικά ψοφάω για ιστορίες από αναξιόπιστους αφηγητές.

6. Το περίμενα πώς και πώς και ήταν όσο καλό πίστευα: Έχοντας ξεπεράσει τις εποχές της αθωότητας, το THE ARAB OF THE FUTURE Vol. 4 ήταν διαφορετικό, αλλά εξίσου εκπληκτικό. Και το πρώτο πραγματικό cliffhanger της σειράς, με κάνει να ανυπομονώ για το επόμενο!

7. Χάρμα οφθαλμών: Ποιός είμαι εγώ για να μιλήσω για το artwork του RUSTY BROWN και για τον τρόπο που στήνεται κάθε σελίδα και κάθε panel; Τα έχουμε ξαναδεί όλα στα ACME NOVELTY LIBRARY, αλλά ολόκληρη η ιστορία συγκεντρωμένη είναι μια διαφορετική εμπειρία.

8. Αξίζει να το μάθεις: Μου το είχε δανείσει, πριν μερικά χρόνια, ο σύντροφος Άριστείδης Κώτσης, και πλέον βρίσκεται στο τρίτο mini series. Το SPACE RIDERS είναι ψυχεδελικό, fun και ένα από τα comics που αξίζει να μάθετε.

9. Απογοήτευση της χρονιάς: H έκδοση ενός νέου comic από τα χέρια του Hans Rickheit θα μπορούσε να βρίσκεται στα προσωπικά μου highlights της χρονιάς. Αλλά το THE GLOAMING, που έσπευσα να αποκτήσω μέσω του campaigning στο Kickstarter, δεν με ενθουσίασε καθόλου…

10. Ανυπομονώ για το 2020: Δύο από τα comics που μου έχουν κινήσει περισσότερο την περιέργεια, είναι το BOWIE: STARDUST, RAYGUNS & MOONAGE DAYDREAMS, των Steve Horton και Michael Allred, και η μεταφρασμένη έκδοση του manga THE MAN WITHOUT TALENT, του Yoshiharu Tsuge. Άσε που έμαθα ότι έχει στα χέρια του νέες σελίδες και o Joe Matt!

Μυρτώ Τσελέντη

Το 2019 διάβασα περίπου 180 comics, προσωπικό μου ρεκόρ (μπορείτε να τα δείτε στο Pinterest). Φέτος, παρατήρησα μια σχεδόν ασυναίσθητη μετακίνηση στα αναγνωστικά μου ενδιαφέροντα: λιγότερα manga, περισσότερα εναλλακτικά αμερικανικά και λίγο περισσότερα απ’ ότι παλιά, ευρωπαϊκά. Ωριμάζω; Γερνάω; Απλά βαρέθηκα και επιζητούσα την αλλαγή; Δεν ξέρω, αλλά σίγουρα με κάνει αναγνωστικά πλουσιότερη.

1. Αυτό για το οποίο θα θυμάμαι περισσότερο το 2019: Ανακάλυψα πόσα ενδιαφέροντα comics κυκλοφορούν σε λιγότερο mainstream μονοπάτια. Οι ανθολογίες όπως BUBBLES, THE NIB, VÉRITÉ και εκδοτικοί οίκοι όπως Black Hook Press, Breakdown Press, Hollow Press, διεκδικούν τα πενιχρά περιεχόμενα του πορτοφολιού μου, συχνά περισσότερο από τις “παραδοσιακές εκδόσεις”, κυρίως όσον αφορά στα manga. Ειδικά η Black Hook Press κυκλοφορεί εξαιρετικά gekika, που αξίζει να τα ανακαλύψετε.

2. Ένοχη απόλαυση: Ξέρω ‘γω; Δεν έχω πολύ ένοχες απολαύσεις. Μάλλον τα βρετανικά reality. Δεν ντρέπομαι πια για τα comics που διαβάζω. Αν τα απολαμβάνω, το διαλαλώ. (Του χρόνου, στάνταρ θα έχω μετανιώσει την προηγούμενη, όλο αυτοπεποίθηση, δήλωση.)

3. Blast from the past: Ο ΆρηΚώτσης φρόντισε από νωρίς να με βάλει στο σωστό το δρόμο, να ανασκουμπωθώ και να καλύψω, όσο προλάβαινα, τις ελλείψεις μου για το Top 100 των καλύτερων comics της δεκαετίας. Ελλείψεις έχω ακόμα αρκετές, αλλά διάβασα και πολλά και καλά. Κανένα, όμως, δεν με ενθουσίασε τόσο όσο το BERLIN. Όταν το τελείωσα, τριγυρνούσα κάνα μισάωρο ταραγμένη μέσα στο σπίτι, μονολογώντας “είναι αριστούργημα… ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ”! Από τα έργα που σε κάνουν να λες “ναι ρε γαμώτο, γι’ αυτό διαβάζω comics”.

4. Μου ήρθε από εκεί που δεν το περίμενα: Αν είστε σαν κι εμένα, το surfing και η ιστορία του, δεν είναι κάτι που σας είχε απασχολήσει ποτέ. Οι καλές κριτικές και το στυλιζαρισμένο σχέδιο με έκαναν παρόλα αυτά να προμηθευτώ εξαίσιο IN WAVES του A.J. Dungo. Το οποίο κατάφερε να με κάνει να ενδιαφερθώ για αυτό, όσο και για τη σχέση των ηρώων του με το συγκεκριμένο σπορ. Μια ιστορία για τη μελαγχολία που έρχεται κι αυτή σε κύματα, τα οποία άλλοτε τα καβαλάς και άλλοτε σε καβαλούν. Και άλλοτε σε λυτρώνουν.

5. Φιλότιμη προσπάθεια: Το SAINT YOUNG MEN ήταν μια έκδοση που πραγματικά περιμέναμε χρόνια. Με τεράστιο following λόγω των scanlations, το βλάσφημο έργο βρήκε επιτέλους τον εκδοτικό δρόμο του. Ξεκαρδιστικό και ασεβές, παρουσιάζει την συγκατοίκηση του Ιησού με τον Βούδα, οπότε σας το προτείνω για ανάγνωση κατά τη διάρκεια μεγάλων θρησκευτικών εορτών, ή για δώρο σε θεούσες θείες σας. Το “βραβείο φιλότιμης προσπάθειας” πάει δικαίως στην Kodansha, που έπεισε την δημιουργό του να ξεπεράσει τους φόβους της για τις αντιδράσεις και να το κυκλοφορήσει στην Δύση.

6. Το περίμενα πώς και πώς και ήταν όσο καλό πίστευα: ΤΟ ΨΗΦΙΔΩΤΟ των Τάσου Ζαφειριάδη και Πέτρου Χριστούλια, ένα υπέροχο ελληνικό comics, με μια πολύ ιδιαίτερη ροή αφήγησης. Πάντα αναμένω με ενθουσιασμό τις νέες δουλειές των συγκεκριμένων δημιουργών και ποτέ δεν με απογοητεύουν.

7. Χάρμα οφθαλμών: Το HAKUMEI & MIKOCHI είναι ότι πιο χαριτωμένο έχω δει τα τελευταία χρόνια, με το μοναδικό χάρισμα να με γαληνεύει. Δεν μπορώ να το περιγράψω διαφορετικά, αλλά – πιστέψτε με, για καλό το λέω – σε περιόδους τρελού άγχους, τους καλύτερους ύπνους τους έκανα αφού είχα διαβάσει αυτό το manga. Θα μπορούσαν να το κάνουν marketing ως το Xanax των comics. Τόσο καλό. Αν σας λείπει το YOTSUBA&! και θέλετε κάτι γλυκούλιιιιιιιιι για να χαλαρώσετε, kids, say no to drugs, say yes to comics™.

8. Αξίζει να το μάθεις: Γιατί ακόμα δεν διαβάζεις το DEAD DEAD DEMON’S DEDEDEDE DESTRUCTION;

9. Απογοήτευση της χρονιάς: BEASTARS. Δεν είναι τόσο κακό-απογοητευτικό, αλλά περισσότερο “παιδιά δεν το πιάνω, γιατί τόσος χαμούλης;”-απογοητευτικό. Έχει τσουτσουρώσει το παγκόσμιο της manga κριτικής, αλλά είμαι σαν τον τύπο που δεν έχει πιάσει το ανέκδοτο με το οποίο γελάει όλη η παρέα… Μάλλον εγώ φταίω, τί να πω; Μου φαίνεται σαν ένα school story της σειράς, με ζωόμορφους ήρωες. Δηλαδή, ναι, ΟΚ… Fun, υποθέτω, αλλά ούτε φοβερά πρωτότυπο μου φαίνεται, ούτε φοβερά ενδιαφέρον. Πείτε κι εσείς…

10. Highlight της χρονιάς: Η κυκλοφορία της collected έκδοσης του CLYDE FANS αποτέλεσε έξοχη ευκαιρία για να ασχοληθώ επιτέλους κι εγώ με το αναγνωρισμένα ποιοτικό έργο του Seth (συν ότι με είχαν πρήξει για αυτό φίλοι Comicdomύστες). Στην αρχή ήμουν δύσπιστη, με κούραζε, αλλά σιγά-σιγά, όσο έμπαινα στον ρυθμό, στις “ανάσες” του, με κέρδιζε όλο και περισσότερο, μέχρι το τέλος του, που με βρήκε να αναφωνώ ότι πρόκειται για αριστούργημα. Δικαίως στην δεκάδα του Top 100.

11. Ενοχή της χρονιάς: To 2019 είχε αναμφίβολα σημαντικές “απώλειες” στον χώρο των comics. Σε προσωπικό επίπεδο, όμως, καμία άλλη δεν με επηρέασε περισσότερο από αυτή του Derek Royal, δημιουργού και συντονιστή του podcast THE COMICS ALTERNATIVE. Στο podcast αυτό, μυήθηκα μετά από σύσταση του ΆρηΚώτση και ήμουν φανατική ακροάτρια ιδίως των 3ωρων εκπομπών με επιλογές από το PREVIEWS. Όλοι όσοι ακούτε τακτικά podcasts, το ξέρετε, αυτές οι φωνές γίνονται συντροφιά και φίλοι και αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής, μας χωρίς καν οι ίδιοι να το γνωρίζουν. Η έμφυτη εσωστρέφεια και συστολή μου με απέτρεψαν να επικοινωνήσω με τον Derek για να εκφράσω την εκτίμησή μου και το μετανιώνω. Το πλήθος των γνώσεών του, η διεισδυτική και αναλυτική σκέψη του και, πάνω από όλα, ο ενθουσιασμός και η αγάπη του για το Μέσο των comics, μου άνοιξαν δρόμους και με ώθησαν να διευρύνω τα comicsικά μου ενδιαφέροντα και με έκαναν καλύτερη αναγνώστρια comics. Θα μου λείπει.