Ο Robert Kirkman και τα exploitation comics του

Ο όρος “exploitation” δεν χρησιμοποιείται ιδιαίτερα στην βιομηχανία των comics – είναι ένας όρος που εφαρμόζεται για τον κινηματογράφο. Exploitation cinema είναι το είδος που εκμεταλλεύεται έντονα τις τάσεις. Πολύ απλά, μιμείται ότι είναι hot την κάθε περίοδο και παράγει κατά κύριο λόγο b-movies, ταινίες β’ κατηγορίας, που καμιά φορά αποκτούν θερμή έως φανατική υποστήριξη από το κοινό και μένουν αθάνατες στην ιστορία.

Τί σχέση έχει αυτός ο όρος με τον Robert Kirkman; Ο Kirkman είναι ένας συγγραφέας που έχει ξεκάθαρες τέτοιες επιρροές. Έχει συγγράψει ιστορίες για zombies, έχει συγγράψει ιστορίες για superheroes. Αυτό, βέβαια, δεν τον κάνει απαραίτητα καλλιτέχνη του exploitation. Η αλήθεια είναι πως η μισή (και βάλε) μερίδα καταξιωμένων δημιουργών comics έχει καταπιαστεί είτε με τους υπερήρωες, είτε με το είδος του τρόμου. Ο Kirkman, όμως, είναι περισσότερο τύπος του exploitation από άλλους, επειδή με τη συγγραφική του πένα δημιουργεί αυτού του είδους τη μυθοπλασία, που παραπέμπει έντονα σε σενάρια καθαρόαιμου b-movie.

Οι δυο γνωστότερες σειρές του δημιουργού είναι το WALKING DEAD και το INVINCIBLE. Στο πρώτο, μια ομάδα επιζώντων, με ηγέτη τον σερίφη Rick Grimes, προσπαθούν να επιβιώσουν σε έναν post-apocalyptic κόσμο γεμάτο zombies και να ξαναχτίσουν τον πολιτισμό. Στο δεύτερο, πρωταγωνιστής είναι ο Mark Grayson, ένας νεαρός superhero, που ουσιαστικά έχει τις δυνάμεις του Superman (και μια παραλλαγή του ονόματος του Robin) και προσπαθεί να βρει τη θέση του στον κόσμο. Οι δύο σειρές “έτρεξαν” για αρκετά χρόνια και παρά τη διαφορετική τους θεματολογία, περιέχουν το ίδιο στιλ αφήγησης, αυτή που εκμεταλλεύεται (κάνει “exploit”, θα έλεγε κανείς) στοιχεία από άλλα δημοφιλή, ή έστω cult, δημιουργήματα, όπως το NIGHT OF THE LIVING DEAD και οι ιστορίες με την Justice League και τον Spider-Man. Είναι αφήγηση με διάλογο του αφρού, δίχως βάθος. Αφήγηση γεμάτη μακελειό και άσκοπους θανάτους κεντρικών χαρακτήρων, που προκαλούν σοκ και ένταση.

Είναι, όμως, τα comics του Kirkman “καλά comics”, με ότι κι αν συνεπάγεται αυτός ο όρος; Κατά μία έννοια, τόσο το WALKING DEAD όσο και το INVINCIBLE θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν έπη, με τη μακροσκελή και χιλιο-μπλεγμένη ιστορία τους, τις οικογένειες που πασχίζουν να μείνουν ενωμένες, τις μεγάλες μάχες, τις cool ατάκες, τα ρομάντζα και τους έρωτες. Παραμένουν, όμως, έπη της επιφάνειας. Ιστορίες που περικλείουν επικά στοιχεία, αλλά δεν έχουν πάντα σαφή προσανατολισμό. Η πλοκή αλλάζει εύκολα κατεύθυνση από τον Kirkman, ο οποίος εγκαταλείπει με ευκολία, όποτε τον συμφέρει, στοιχεία που είχε πλασάρει ως σημαντικά, ενώ ταυτόχρονα αφήνει κεντρικούς χαρακτήρες στη μοίρα τους, τους σκοτώνει και δεν τους εμφανίζει ποτέ ξανά. Είναι ιστορίες που δεν έχουν κάποιο βαθύ νόημα. Όταν, δε, προσπαθούν να εντάξουν κάποιο νόημα στις σελίδες τους, τα πράγματα γίνονται χειρότερα. Όταν ο δημιουργός επιχειρεί να επικοινωνήσει, μέσω κάποιας θέσης, με τον αναγνώστη, ενώ ταυτόχρονα βάζει “καλτίλα” με το κιλό, το αποτέλεσμα είναι μια γελοιότητα, και καταλήγει να νοθεύεται και η χαζοβιολίαση αλλά και η οποιαδήποτε ουσία.

Πέρα από τα παραπάνω, ο Kirkman έγινε γνωστός κι από το MARVEL ZOMBIES, το οποίο ίσως να μην είναι το σπουδαιότερο δημιούργημά του, είναι, όμως, το πιο ειλικρινές. Αφορά στους χαρακτήρες του σύμπαντος της Marvel, που πλήττονται από έναν μυστηριώδη ιό και μετατρέπονται σε σαρκοφάγα zombies. Από το πρώτο panel μέχρι το τελευταίο του, ο Kirkman ουδέποτε παίρνει τον εαυτό του στα σοβαρά. Αντιθέτως, περνά καλά (και, κατά συνέπεια, περνάμε κι εμείς καλά, διαβάζοντάς τον), αγκαλιάζοντας σφιχτά τη χαζομάρα του, με διάθεση παρωδίας και δόσεις μαύρου κυνικού χιούμορ, που όμως δεν διαρκούν υπερβολικά ώστε να καταντούν κουραστικές. Σε κάποιες περιπτώσεις, είναι απολύτως θεμιτό να μην υπάρχει ούτε η παραμικρή νύξη βάθους και το MARVEL ZOMBIES είναι μια από αυτές.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο Robert Kirkman παραπέμπει σε Robert Rodriguez – αν ο Robert Rodriguez έκανε comics. Αγαπά αυτό που κάνει, αλλά ταυτόχρονα υπεραγαπά και τη χαζομάρα και την απλοϊκότητα. Το οποίο λειτουργεί. Γράφει ωδές και ύμνους στο cult και στον μηδενισμό που καμιά φορά το συνοδεύει, comics τα οποία θα ευχαριστηθεί ο αναγνώστης που έχει γερό στομάχι και είναι διατεθειμένος να αντέξει τη μαυρίλα των ηρώων του και την απουσία του οποιουδήποτε μηνύματος.

Ε, ίσως είναι καλύτερο από το να διαβάζεις για εξηκοστή φορά το πώς πέθανε ο Batman. Στην τελική, θα τον φέρει πίσω η DC τον επόμενο μήνα, δεν τρέχει και κάτι…