Best Of 2020

Χρονιά ήταν και αυτή και πάει! Σίγουρα παράξενο και μάλλον αξιομνημόνευτο το 2020, βρίσκεται πλέον στο παρελθόν και εμείς συνεχίζουμε την πορεία μας για νέες εκπλήξεις και περισσότερα comics.

Η νέα χρονιά έχει ξεκινήσει, αλλά οι ακούραστοι συντάκτες του Comicdom.gr έχουν το θάρρος να κοιτάξουν πίσω σε αυτή την πολύ περίεργη χρονιά που έφτασε στο τέλος της. Αποχαιρετώντας το 2020, ο μόνιμος υποκινητής αυτής της ετήσιας παράδοσης, Αριστείδης Κώτσης, ζήτησε από τους καλούς του συνεργάτες να γράψουν για τα δέκα αγαπημένα τους της χρονιάς που φέυγει.

Σπύρος Ανδριανός

1. Kάθε Παρασκευή, το περιοδικό ΜΙΚΥ ΜΑΟΥΣ. Το μοναδικό εβδομαδιαίο περιοδικό που υπάρχει στα περίπτερα και με κάνει ακόμα να νιώθω 10χρονο που πήγαινα να αγοράσω τα περιοδικά της εβδομάδας. Κρίμα που η σημερινή γενιά, αποβλακωμένη από τα social και τα video games δεν το αγοράζει…
2. H επιστροφή του Peter David στον Hulk μέσα από τη σειρά MAESTRO. Δείχνει ότι ακόμα μπορεί να είναι σε φόρμα και να γράφει ωραία έναν χαρακτήρα που γουστάρει και αγαπά, όπως και εμείς. Ήδη ετοιμάζεται και η συνέχεια της, με τίτλο War & Pax. Μπαγάσα David, με έκανες πάλι να νιώσω 15 χρονών!!! Σε ευχαριστώ πολύ για αυτό!
3. Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΤΡΑΠΟΥΛΟΧΑΡΤΑ. Η Αλέξια Οθωναίου, μία από τις πιο ταλαντούχες Ελληνίδες δημιουργούς, που η ποιότητα χαρακτηρίζει πάντα τις δουλειές της, κατορθώνει με ένα υλικό που σεναριακά τουλάχιστον έχει επαναληφθεί (ο μπάτσος, η ερωμένη, η αρρωστημένα εξαρτημένη σχέση, ο μυστήριος δολοφόνος), να παρουσιάσει ένα έργο στιβαρό, μεστό και σχεδιαστικά ιδιαίτερο (όπως και κάθε δουλειά της, άλλωστε) και να αποδώσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη σκοτεινή, υποβλητικά μουντή και κλειστοφοβική ατμόσφαιρα της ιστορίας, δίνοντας έμφαση τόσο στο noir όσο και στο thriller στοιχείο, χρησιμοποιώντας μία έντονη χρωματική παλέτα του κόκκινου, γκρίζου και καφέ. Ένα comic σκοτεινό, σκληρό, μία γροθιά στο στομάχι, που προσκαλεί τον αναγνώστη σε ένα οδοιπορικό στα πιο βαθιά έγκατα της ανθρώπινης ψυχής.
4. Και για το 2020, το GREEN LANTERN του Grant Morrison που κυριολεκτικά ανανέωσε τον χαρακτήρα σε συνδυασμό με το απίστευτο artwork του Liam Sharp, που θυμίζει πλέον έντονα τη ζωγραφική του Simon Bisley. Βέβαια, ο Morrison γράφει ένα σενάριο που μοιάζει με αποτέλεσμα κατανάλωσης LSD, αλλά γνωρίζουμε τη τρέλα του και τον συγχωρούμε!
5. To DCEASED: DEAD PLANET. Δεν μοιάζει με τον προκάτοχο του, αλλά OK, περνάει ευχάριστα η ώρα σου διαβάζοντάς το! Τα zombie δεν είναι χορτοφάγα!
6. Το SOMETHING IS KILLING THE CHILDREN των James Tynion IV (σενάριο) & Werther Dell’Edera (σχέδιο) κάθε μήνα με κάνει να αγωνιώ σαν τρελός. Μετά το GIDEON FALLS, ό,τι καλύτερο έχω διαβάσει σε horror indie. Έτσι να πιτσιλάει το αίμα!!!
7. Το φινάλε του SUPERNATURAL. Όσο και αν λέγαμε ότι η σειρά πρέπει να φτάσει στο τέλος της για να μην κουράσει, εγώ και η γυναίκα μου δεν μπορούσαμε να κρατήσουμε τα δάκρυα που κύλησαν στα πρόσωπά μας… Έιπαμε αντίο όχι σε μία σειρά, αλλά σε φίλους μας που μας κράτησαν μία υπέροχη συντροφιά για χρόνια…
8. Highlight της χρονιάς! Για μία ακόμα χρονιά, ο τίτλος IMMORTAL HULK. O Ewing γράφει όχι μόνο τον καλύτερο Hulk της τελευταίας 25τίας, αλλά και τον καλύτερο τίτλο αυτή τη στιγμή στα mainstream comics. Αγωνία, τρόμος και δράση που χτυπανε κόκκινο. Ο πήχυς ανέβηκε πολύ ψηλά και μου θυμίζει ακριβώς το πέρασμα του Moore από το SWAMP THING. Όσοι επόμενοι ακολουθήσουν μετά τον Ewing, θα πρέπει να ακολουθήσουν προσεκτικά τον δρόμο που χάραξε εκείνος, αλλιώς θα έχουν πολύ δύσκολη δουλειά μπροστά τους.
9. To να γράφω λίστα με αυτά που μου άρεσαν για τη χρονιά που φεύγει, να σκέφτομαι τι στα κομμάτια να γράψω που να μην το έχουν γράψει και οι άλλοι, και να μου δίνουν λανθασμένα deadlines ώστε να τρέχω και να μη φτάνω! (Κώτση, I love you too!)
10. Τέλος, το γεγονός ότι τα comics με έχουν καταστρέψει οικονομικά όλες αυτές τις δεκαετίες (ναι είμαι κάποιας ηλικίας) που τα αγοράζω, αλλά παρ’ όλα αυτά να εξακολουθώ να τα αγαπάω τρελά!!!

Αντώνης Αντωνιάδης

1. ICE-CREAM MAN. Δεν ήθελα να το παραδεχτώ γιατί έχω κάποιες ενστάσεις, καθώς, συχνά, σε όσα εκτυλίσσονται, φαίνεται πολύ έντονη η πρόθεση δημιουργίας σοκ κι εντυπωσιασμού στον αναγνώστη. Τελικά, όμως, το comic των W. Maxwell Prince και Martin Morazzo με κέρδισε χάρη στην “Twilight Zone meets Grant Morrison” αισθητική του, και το γεγονός πως είναι το μοναδικό μηνιαίο comic από το οποίο πραγματικά δεν ξέρω τι να περιμένω κάθε φορά.
2. HELLBLAZER. Μια που ξεκίνησε και μια που – δυστυχώς – ακυρώθηκε το πιο πρόσφατο relaunch της σειράς από τους Si Spurrier και Aaron Campbell. Δεν ήταν αψεγάδιαστο, αλλά σε αυτά τα 12 τεύχη διαβάσαμε τις καλύτερες περιπέτειες του John Constantine εδώ και πάρα πολλά χρόνια.
3. USAGI YOJIMBO. Ξέρω πως παίζω με τα όρια του να καταντήσω γραφικός, αλλά είναι αδύνατον να μην πω πως – και φέτος – το μηνιαίο comic του Stan Sakai ήταν ανάμεσα στα καλύτερα πράγματα που διάβασα. Είθε να συνεχίσει έτσι για πολλά ακόμη χρόνια.
4. PULP. Κάθε χρόνο οι Ed Brubaker, Sean Phillips και Jacob Phillips μας παραδίδουν τουλάχιστον ένα comic που θα ξεχωρίσει ανάμεσα στα καλύτερα της χρονιάς. Φέτος, τα κατάφεραν με το PULP, το οποίο δεν είναι ακριβώς western, δεν είναι ακριβώς noir, δεν είναι ακριβώς heist story, αλλά επιλέγοντας στοιχεία και από τα τρία είδη, καταλήγει να είναι ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά πράγματα που διάβασα φέτος.
5. JACK KIRBY: THE EPIC LIFE OF THE KING OF COMICS. Η ζωή του Jack Kirby παρουσιάζει τρομερό ενδιαφέρον, ειδικά γι’ αυτούς που θέλουν να μάθουν περισσότερα για τους ανθρώπους που έγραψαν την Ιστορία των αμερικάνικων comics. Μπορείτε να συμφωνήσετε ή να διαφωνήσετε με τον τρόπο που παρουσιάζονται όσα διαδραματίζονται εδώ, αλλά, χωρίς αμφιβολία, το comic του Tom Scioli είναι καλοφτιαγμένο και διαβάζεται μονορούφι.
6. KENT STATE. Σταθερή αξία ο Derf Backderf. Το φετινό του comic περιγράφει το πως μια διαδήλωση στο Πανεπιστήμιο του Kent, τον Μάιο του 1970, βρέθηκε στο στόχαστρο της Εθνοφρουράς, η οποία άνοιξε πυρ σκοτώνοντας 4 άτομα και τραυματίζοντας άλλα 9. Πέρα από το θέμα του, το οποίο παραμένει επίκαιρο μέχρι σήμερα (και λοιπά μπλα, μπλα, μπλα), το KENT STATE είναι ένα πραγματικά εξαιρετικό comic που αξίζει να διαβάσετε.
7. THE BOOK TOUR. Ομολογώ πως δεν είχα τσεκάρει άλλα comics του Andi Watson πριν από αυτό, όμως το συγκεκριμένο αποτέλεσε την ιδανική αφορμή για να το κάνω. Καθώς ο κόσμος του πρωταγωνιστή της ιστορίας καταρρέει, ο Watson μας παρουσιάζει μια καφκική τραγωδία με χιουμοριστικές πτυχές, που εντυπωσιάζει και σε τεχνικό επίπεδο.
8. ROUGH PEARL. Για να είμαι ειλικρινής, δεν έχω καταλήξει αν όντως μου άρεσε το comic του Kevin Mutch. Σίγουρα όχι εξαρχής δηλαδή. Βρήκα την ιστορία κάπως ατελή, ενώ δεν θυμάμαι την τελευταία φορά που διάβασα κάτι με έναν τόσο ασυμπάθιστο πρωταγωνιστή. Όμως, το σχέδιο μου άρεσε αρκετά, ενώ απ’ όταν το τελείωσα το σκέφτομαι συχνά. Συνεπώς, καταλήγω πως βρήκα αυτό το μείγμα σουρεαλισμού, ακαδημαϊσμού και συνεχών αποτυχιών, αρκετά ενδιαφέρον και, παρά τα όποια προβλήματα, σίγουρα πιο ενδιαφέρον από τα περισσότερα πράγματα που διάβασα φέτος.
9. JUSTICE LEAGUE. Να πούμε και τίποτα superhero, να μην πούμε; Το HAWKMAN και το GREEN LANTERN παρέμειναν φέτος στο ίδιο καλό επίπεδο που τα είχαμε συνηθίσει, όμως αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο ήταν το JUSTICE LEAGUE, το οποίο, μετά την αποχώρηση του κυρίου Snyder, εξελίχθηκε σε ένα εξαιρετικά τίμιο superhero book και σίγουρα αυτό που διάβαζα κάθε μήνα με μεγαλύτερη ευχαρίστηση απ’ όλα τα comics της DC.
10. Δυσκολεύομαι να βρω ένα τελευταίο για να το κλείσω. Κανονικά κάπου σε όλα αυτά θα έγραφα και για το THE LONELINESS OF THE LONG DISTANCE CARTOONIST, το οποίο θέλω να το διαβάσω πως και πως και σίγουρα θα μου αρέσει, αλλά το έχω παραγγείλει και περιμένω να μου έρθει εδώ και δύο μήνες περίπου (αν με διαβάζει κάποιος υπεύθυνος, ας με βοηθήσει). Μετά θα μπορούσα να πω δυο λόγια για την κατάσταση των X-titles της Marvel, ή για το πόσο απαράδεκτο ήταν το “X Of Swords”, αλλά θα μου λέτε πως όσο μεγαλώνω τόσο πιο γκρινιάρης γίνομαι (κάτι που δεν ισχύει, καθώς μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως έτσι ήμουν από μικρός). Στα τηλεοπτικά τεκταινόμενα, πάλι, το STARGIRL αποδείχθηκε η πιο “τίμια” ανάλαφρη superhero σειρά των τελευταίων χρόνων, ενώ το DOOM PATROL απέδειξε πως αποτελεί σταθερή αξία. Από την άλλη, ούτε φέτος είδαμε comic-related ταινίες της προκοπής, αν και με σιγουριά το WW84 κατάφερε να ρίξει τον πήχη στα πατώματα. Θα κλείσω, λοιπόν, με ένα από τα πιο παράδοξα πράγματα που μου συνέβη φέτος, αφού βρήκα το ONCE & FUTURE του – ανυπόφορου, κατά τ’ άλλα – Kieron Gillen αρκετά διασκεδαστικό. Βέβαια, τα γνωστά προβλήματα του συγγραφέα παραμένουν, ενώ οι διάλογοι συχνά καταλήγουν ψιλοαπαράδεκτοι, αλλά το comic συνολικά είναι συμπαθέστατο και αρκετά engaging για τον αναγνώστη. Παράξενα πράγματα, αλλά εντάξει, δεν ήταν και το πιο παράξενο πράγμα που συνέβη το 2020…

Ορέστης Καρέλης

1. OLYMPIA, hands down. Ένα ανατριχιαστικό love letter στον Jack Kirby και όχι μόνο.
2. ΟΡΓΟΥΕΛ. Η καλύτερη μεταφρασμένη έκδοση της χρονιάς IMHO.
3. ONCE & FUTURE. Γιατί ο Gillen είναι τρελός και όταν αυτό συνδυάζεται με επική ροή, το αποτέλεσμα είναι εξεχόντως επικό και πορωτικό!
4. JACK KIRBY: THE EPIC LIFE OF THE KING OF COMICS. Περισσότερα εδώ.
5. TRANSFORMERS: GALAXIES. Η καλύτερη νέα σειρά/υπερσειρά του TFU της IDW.
6. SOMETHING IS KILLING THE CHILDREN. Από τα καλύτερα θρίλερ που έχουν βγει σε comics τα τελευταία χρόνια
7. SCARENTHOOD. Πολύ ιδιαίτερο θριλεράκι, από τα χέρια του μερακλή Nick Roche.
8. WE ONLY FIND THEM WHEN THEY’RE DEAD. Epic mindfuck και sci-fi στα μπούνια του!
9. CROSSOVER. Γιατί είναι απίστευτα ανατρεπτικό και ΠΟΛΛΑ υποσχόμενο!
10. MAGNIFICENT MS.MARVEL. Γιατί μπορεί να μην είναι εξίσου καλό με το run της G. Willow Wilson, αλλά συνεχίζει εξίσου δυναμικά!
    
    BONUS “OLD SCHOOL” ROUND
    Blast From The Past: Φέτος, έπιασα επιτέλους τη ντάνα με τα ΔΥΝΑΜΗ ΚΡΟΥΣΗΣ του αείμνηστου Καμπανά, που είχα τσιμπήσει σε παλιότερο Comicdom Bazaar και κάπως έτσι ανακάλυψα την υπέροχη ωμότητα των G.I. Joe: Special Missions. Dark, bloody & gritty one-shots.
    Απογοήτευση της χρονιάς: Ε, το περίμενα, αλλά όχι και τόσο. Φυσικά το THE THREE JOKERS που ακόμα πλέκουν.
    Last but not least: Πέρυσι, είχα ευχηθεί ένα step-up σε όλους τους τομείς σε αυτή τη δεκαετία. Ίσως αρχίσαν να διαφαίνονται τα πρώτα νέα διαμαντάκια…

Αριστείδης Κώτσης

1. Σε μια χρονιά που τα events ήταν λιγοστά, χάρηκα πολύ με όσα γίνανε. Οσα πήγα και όσα έχασα. Όσα εγιναν ψηφιακά και όσα κατάφεραν να γίνουν δια ζώσης. Προσωπικά, όμως, ξεχωρίζω το χριστουγεννιάτικο Drink & Draw. Το διασκέδασα πάρα πολύ. Είδα ανθρώπους που είχα πολύ καιρό να δω και θυμήθηκα ότι μου λείπανε πολύ. Πολλά ευχαριστώ σε όσους συμμετείχαν (Σταύρος Κιουτσιούκης, Ραφαέλλα Κόνη, Αλέξια Οθωναίου, Γιάννης Ρουμπούλιας, Αγγελική Σαλαμαλίκη, Νίκος Σκαμάγκας, αλλά και οι comicdomικοί Άκης Τριανταφύλλου, Μυρτώ Τσελέντη, Γιώργος Ξύδης). Θυμήθηκα ότι είναι ωραίοι ανθρωποι οι comics-ανθρωποι.
2. DEAD DEAD DEMONS DEDEDEDE DESTRUCTION. Δεν θα πίστευα ποτέ πως θα μπορούσε ενα comic να περιγράφει αυτό το συναίσθημα της χρονιάς τόσο καλά.
3. THE OUT. Το καλύτερο πράγμα που διάβασα στο 2000AD εδώ και πολύ καιρό. Μια σειρά που μπορεί να σταθεί δίπλα στο BALLAD OF HALO JONES, ακριβώς γιατί δεν ειναι το BALLAD OF HALO JONES. Εξαιρετικό artwork από τον Mark Harrison και μάλλον ο καλύτερος Dan Abnett των τελευταίων χρόνων.
4. STRANGE ADVENTURES. Διάβασα πολύ mainstream superhero φέτος. Δυστυχώς, εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο Tom King είναι, με όλες του τις αδυναμίες, ό,τι καλύτερο έχει συμβεί στα superhero comics τα τελευταία χρόνια και το STRANGE ADVENTURES η μόνη φετινή δουλειά του που με ενδιέφερε και ο πιο ενδιαφέρων superhero τιτλος που διαβαζω. (Ούτε ο Al Ewing με εψησε τοσο, αφού εμπλεξε με τα events, ούτε ο Tom Taylor εδειξε όλα όσα περιμένω από αυτόν. Όχι δεν έχω διαβάσει Donny Cates, οπότε επιφυλάσσομαι.)
5. PING PONG vol. 1. Τα λέει η Μυρτώ πως είναι αριστούργημα και με κάποιες σελίδες πραγματικά ανατρίχιασα. Τί κι αν έχει να κάνει με ping pong. Και comics για πλέξιμο να έκανε ο Matsumoto, πάλι “on the edge of our seats” (που λένε και στο χωριό μου) θα τα διαβάζαμε.
6. PLEASE DONT STEP ON MY JNCO JEANS. Αστείο, ευφυές, αποκαλυπτικό και σύντομο. Ότι δηλαδή περιμένει κανείς απο τα comics του Noah Van Sciver.
7. THE WINTER OF THE CARTOONIST. Αυτό το comic τελικά μου άρεσε πολύ. Ιστορικές πληροφορίες, αγαπημένα comics, δημιουργοί που θα έπρεπε να ξέρω και μόλις έμαθα, και ένας νέος comics-ικός ορίζοντας που απλώθηκε μπροστά μου. Τί αλλο να ζητήσω;
8. THE LONELINESS OF THE LONG DISTANCE CARTOONIST. Είναι μάλλον το πιο προβεβλημένο comic της χρονιάς στις Best Of λίστες. Δεν ξέρω αν είναι υπερβολή, αλλά εγώ διασκέδασα πάρα πολύ διαβάζοντας το.
9. BLOOD ON TRACKS. Μάλλον μου είχε λείψει να διαβάσω manga και φάνηκε στις επιλογές μου φέτος. Ευκολοδιάβαστο, χαμηλών τόνων και ενοχλητικό. Δεν ξέρω αν το πηγαίνει κάπου, αλλά τη διαδρομή την ευχαριστιέμαι.
10. Dani. Το να έχει κάνει κάποιος ντόπιος δημιουργός μέσα στη χρονιά τόσα τεύχη και τόσα εξώφυλλα, σε τόσους διεθνείς εκδοτικούς, δεν νομίζω ότι το έχουμε ξαναδει. THE LOW LOW WOODS, COFFIN BOUND, BLACK BETH… Μάλλον αδικούμε τη Dani όταν την σκεφτόμαστε απλά σαν “ντόπια δημιουργό”. Υπέροχο artwork και μια παραγωγικότητα που μοιάζει απίστευτη. Από τους δημιουργούς που είμαστε τυχέροι ως αναγνώστες comics να έχουμε.

Μαρίνος Λούρος

1. Marvel Comics. Αθάνατη. Χρόνια προσπαθώ να απεμπλακώ, αλλά πάντα βρίσκει χώρο στην νοσταλγία, το ενδιαφέρον μου, ή τον τζογαδόρο μέσα μου.
2. VAMPIRE: THE MASQUERADE: WINTER’S TEETH. Σαν παλιός, τόσο στο Vampire genre όσο και στα comics, το βρίσκω δύσκολο να ενθουσιαστώ με μια καινούρια δουλειά. Ωστόσο, τόσο ο Tim Seeley όσο και η – εν πολλοίς αποτυχημένη – Tini Howard τα κατάφεραν.
3. THE RESISTANCE. O Straczynski επιστρέφει στα comics και στα γνώριμα μονοπάτια του RISING STARS. Η ιστορία, πλέον, έχει χιλιοειπωθεί, κι όμως καταφέρνει να την παρουσιάσει φρέσκια.
4. YASMEEN. Γροθιά στο στομάχι. Ίσως δεν αξίζουμε ένα τέτοιο comic, ένα τόσο καλό comic. Και χωρίς ίχνος υπερφυσικού, μάλιστα.
5. THE NO ONES. Αν και το comic είναι του προηγούμενου έτους, διάβασα ολοκληρωμένο το φετινό ΤΡB. Ανάμεσα στον ηρωισμό και τη διασημότητα, ποιός είναι ο καλός και ποιός ο κακός; Εξαιρετική δουλειά.
6. THE GODDAMNED: VIRGIN BRIDES. Ο Aaron επιστρέφει στον βρώμικο κόσμο πριν τον κατακλυσμό. Μάλλον κατώτερο από το πρώτο, ακόμα πολύ καλό.
7. HARLEEN. Το τελευταίο τεύχος ήταν στο 2020, οπότε έχω μια ακόμα ευκαιρία να πω πόσο καταπληκτικό ήταν από όλες τις απόψεις.
8. OBLIVION SONG. Μια ιστορία που διαρκώς εξελίσσεται (δεν το κάνουν όλες) και δίνει συνέχεια νέα πράγματα.
9. THE OLD GUARD: FORCE MULTIPLIED. Την ταινία δεν την έχω δει ακόμα, αλλά το δεύτερο μέρος της τριλογίας ήταν πολύ δυνατό και ανθρώπινο. Περιμένουμε το επικό κλείσιμο.
10. THE BOYS. Το comic το άντεξα μέχρι τον πρώτο τόμο. Η τηλεοπτική σειρά είναι η μοναδική για την οποία “κάνω χρόνο” για να δω. Εξαιρετικό casting… Δεν σταματάω να λέω ότι ο Antony Starr είναι ο καλύτερος Psycho Superman ever.

Ανδρέας Μιχαηλίδης

1. THE SWORD INTERVAL. Δια πυρός (κυριολεκτικά), σιδήρου και πανδημίας (επίσης κυριολεκτικά, duh), ο Ben Fleuter ολοκλήρωσε ένα από τα καλύτερα alternate reality supernatural webcomics που ίσως δεν έχετε διαβάσει και—ΓΙΑΤΙ ΕΙΣΤΕ ΑΚΟΜΑ ΕΔΩ;;;
2. THE GODDAMNED: THE VIRGIN BRIDES. Τί θα συνέβαινε αν η Βίβλος γινόταν comic adaptation στα δοξασμένα χρόνια του HEAVY METAL Magazine; Βία, δυσωδία και γράψιμο με ατσάλινα γκογκόβια. Στηρίζομεν.
3. SANDMAN UNIVERSE: THE DREAMING. Δεν το περίμενα, ήμουν πολύ καχύποπτος… Είναι πολύ καλό και τόσο έξυπνα στημένο που σε χτυπάει σαν σφυριά στο κεφάλι όταν καταλαβαίνεις τι συμβαίνει.
4. THE HAUNTING OF BLY MANOR. Επιτέλους μια σειρά γοτθικού τρόμου που είναι ΟΝΤΩΣ γοτθική, παρουσιάζει τα φαντάσματα όπως πρέπει και παίζει όμορφη μπαλίτσα με τον εγκέφαλό μας.
5. VAMPIRE THE MASQUERADE. Παρά την απογοητευτικά κακή 5η έκδοση του RPG, αποτέλεσε μια ευκαιρία για να αναστηθούν θριαμβευτικά τα συγγενή comics, δια χειρός Tim Seeley, Tini και Blake Howard, με φοβερό art από τον Devmalya Pramanik. Εδώ δεν έχει βρικόλακες φαμπερζέ και χαριτωμενιές.
6. ALTERED CARBON Season 2. Το αγαπώ, περνάω φανταστικά σε αυτόν τον Blade Runner-ικό κόσμο, αλλά πρέπει να ειπωθεί ότι ο Poe έβαλε σοβαρές πλάτες για να βγει τίμιος αυτός ο κύκλος.
7. THE BOYS Season 2. Αγνή, ανόθευτη μισανθρωπική (μισο-μετα-ανθρωπική..;) βία δίχως ενοχές. Ο Antony Starr είναι σοκαριστικά, αναγουλιαστικά καλός στο να παίζει έναν από τους πιο αηδιαστικούς, διαταραγμένους, ψυχανώμαλους θεούς επί Γης.
8. THE OLD GUARD. Μια αξιοπρεπέστατη highlander-ική ταινία με απλά συστατικά και ΕΝΑ κεντρικό θέμα, δίχως να τα κάνει (ιδιαιτέρως) αχταρμά. Τιμητική θέση, γιατί με οδήγησε στο πολύ καλύτερο (και κατά τι παλιότερο) comic.
9. THE MANDALORIAN. Ξέρω, ΞΕΡΩ! Μη βαράτε! Τώρα άρχισα να το βλέπω, δεν έχω συνολική εικόνα, αλλά επειδή βγήκε μέσα στο 2020… Oh, you get the idea. Ο Kurosawa θα ήταν περήφανος.
10. MIDNIGHT RADIO Kickstarter Hardcover: Όλες αυτές οι όμορφες ιστορίες που ανέβαζαν οι Lavski και Nathan στα προφίλ τους, μαζεμένες σε μια εξαιρετική σκληρόδετη έκδοση. Πήρε καιρό, αλλά πραγματικά άξιζε η αναμονή.

Πάνος Παπαγεωργίου

Για μια ακόμη χρονιά ο maitre Άρης Κώτσης μας κάλεσε να πούμε τι μας άρεσε σε σχέση με τα comics τις 366 μέρες του περασμένου έτους. Την πρόσκληση αυτή την περιμέναμε πώς και πώς… Φήμες θέλουν, η πρόσκληση αυτή να είναι και ο λόγος για τον οποίο διαβάζουμε όλοτο χρόνο, αλλά αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμα. Εδώ, λοιπόν, η δική μου δεκάδα σε τυχαία σειρά, σε σχέση με τα όσα θα θυμάμαι από αυτό το περίεργο έτος.

1. Η χρονιά ξεκίνησε δυναμικά, όπως το HOUSE OF X / POWERS OF X του Hickman που διάβασα στη HC έκδοση αρχές του χρόνου και με ενθουσίασε. Ωστόσο, η χρονιά είχε μια στρεβλή εξέλιξη, όπως και οι Χ-τίτλοι που συνέχισε να γράφει ο Hickman.
2. H διαδικτυακή κουβέντα “Mίλα Μου Για Comics”. H πρώτη online εκπομπή συντελεστών του Comicdom. Οι Θωμάς Παπαδημητρόπουλος και Άρης Κώτσης και ενίοτε κάποιοι ακόμα καλεσμένοι, σε live συζητήσεις με προτάσεις για ενδιαφέροντα comics και εκδόσεις. Ευχάριστο να βλέπεις πρόσωπα που έχεις καιρό να δεις και να σου λένε για ωραία comics.
3. Το προσφάτως διαβασμένο CROSSOVER του Donny Cates. Όσοι είδατε τη Χριστουγεννιάτικη οnline κουβέντα του “Mίλα Μου Για Comics” (ωπ, δεν το περιμένατε αυτό), θα ακούσατε τον καλεσμένο Άκη Τριανταφύλλου να μιλάει για το εν λόγω comic. Μην επαναλαμβάνομαι, ας βάλετε να το δείτε.
4. Σε αυτήν την περίεργη χρονιά οι διαδικτυακές προσπάθειες κάλυψης της αδυναμίας διεξαγωγής ζωντανών εκδηλώσεων ήταν κάτι το αξιόλογο. Τα διαδικτυακά “φεστιβάλ” και εκδηλώσεις έφεραν κοντά την comics κοινότητα μέσα σε συνθήκες καραντίνας. Σε καμία περίπτωση δεν καλύπτουν την ζωντανή και διαδραστική διαδικασία, αλλά ήταν ένα ικανοποιητικό υποκατάστατο αυτών.
5. Το THE LIBERTY PROJECT του Kurt Busiek, που διάβασα φέτος και πολύ μου άρεσε. Δεν είναι σίγουρα το καλύτερο comic του Busiek. Δεν είναι καν μέσα στα καλύτερα comics γενικά. Ωστόσο το βρήκα εξαιρετικά απολαυστικό και με διασκέδασε.
6. Μια πολύ ιδιαίτερη έκδοση, οι ΑΠΟΔΡΑΣΕΙΣ: ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΤΟΙΧΟΥ. Τα μαθήματα comics που έκανε ο Μέλανδρος Γκανάς στο σχολείο δεύτερης ευκαιρίας των φυλακών Λάρισας. Αποτέλεσμα των μαθημάτων ήταν η έκδοση ενός comic από ιστορίες των κρατούμενων μαθητών. Μείνετε συντονισμένοι στο Comicdom.gr και σε λίγες μέρες θα μάθετε περισσότερα για αυτό.
7. Η δυναμική επέκταση και εγκαθίδρυση της κοινότητας στην κεντρική Ελλάδα, με τη δεύτερη διοργάνωση του LA Comics Fest – του μοναδικού φεστιβάλ comics που έγινε στην Ελλάδα το 2020 – και φυσικά του νέου χώρου Project IππόΚαμπος. Είναι πάντα ωραίο να βλέπεις την αγαπημένη σου τέχνη να αποκεντρώνεται.
8. Φέτος είδα και τον τηλεοπτικό LUCIFER. Ναι, φέτος. Όλες τις σεζόν. Απέχει από τη δημιουργία του Neil Gaiman και φαίνεται ότι έχει πάρει τον δικό του δρόμο, πάντως είναι πολύ διασκεδαστική σειρά. Εμένα μου άρεσε!
9. Ένα από τα καλά της καραντίνας ήταν η ευκαιρία για επαναληπτική ανάγνωση παλαιότερων έργων. Απόλαυσα, για διαφορετικούς λόγους αυτή τη φορά, έργα όπως FROM HELL, TOP 10, WORLD WAR 3 ILLUSTRATED 1979-2014, αντιλαμβανόμενος τα στοιχεία που στο παρελθόν είχα προσπεράσει.
10. Το artwork του Jason Shawn Alexander στο, κατά τα άλλα μέτριο, KILLADELPHIA.

Θωμάς Παπαδημητρόπουλος

1. SEEDS AND STEMS. Ό,τι και να βγάλει ο Simon Hanselmann θα το διαβάσω και θα ξετρελαθώ!
2. CRISIS ZONE. Για του λόγου το αληθές, το έριξα και στα comics μέσω Instagram (what?) για να διαβάσω την αρρωστημένη οπτική του Hanselmann και για την πανδημία.
3. THE SWAMP. Όπως έχω ξαναπεί δεκάδες φορές, το καλύτερο στοιχείο του THE SWAMP του Yoshiharu Tsuge είναι το ότι πρόκειται για το πρώτο μόνο από τα 7 συνολικά volumes!
4. FAMILIAR FACE. Όταν παρουσιάζεις ένα δυστοπικό μέλλον εν μέσω 2020 και καταφέρνεις να πρωτοτυπήσεις, τότε μάλλον σε λένε Michael Deforge.
5. Το soundtrack του COWBOY BEBOP στο Spotify. Το soundtrack του COWBOY BEBOP στο Spotify!!!
6. PLEASE DON’T STEP ON MY JNCO JEANS. Τα αυτοβιογραφικά short stories συνήθως με τρομάζουν, αλλά ήμουν σίγουρος ότι θα είμαι ασφαλής στα χέρια του Noah Van Sciver.
7. BOJACK HORSEMAN. Για αυτό το 2020 πήγε κατά διαόλου. Γιατί τελείωσε το Bojack Horseman και δεν είχαμε νέα σεζόν να περιμένουμε για το μέλλον…
8. THE SKY IS BLUE WITH A SINGLE CLOUD. Η συλλογή της Kuniko Tsurita μου έμαθε ότι δεν χρειάζομαι νόημα ή παραδοσιακό τέλος για να εκτιμήσω μια ιστορία.
9. KENT STATE. O Derf Backderf δίνει μια νέα οπτική στο slow burn… Ξέρεις τι θα γίνει στο τέλος και απλά καθυστερείς το γύρισμα της σελίδας για να μη γίνει.
10. THE ARAB OF THE FUTURE 5. Έχουν πέσει στην αντίληψή μου προωθητικές ενέργειες για τη γαλλική έκδοση, αλλά υπάρχει σιωπή για την αγγλική! Δώστε μας κάτι, κι ας είναι και ψίχουλα!

Δημήτρης Σακαρίδης

Disclaimer: Δεν έχω διαβάσει ακόμα το PAUL AT HOME του Michel Rabagliati και το KENT STATE του Derf, για τα οποία είμαι βέβαιος πως όταν τα πιάσω στα χέρια μου και τα διαβάσω, θα πρέπει να αναθεωρήσω αυτή τη λίστα. Oh, well…

Honorable Mention: Η αγαλλίαση που ένιωσα βλέποντας την αναλογία likes/dislikes σε αυτό το βίντεο. Δεν θα χρησιμοποιήσω τις εκφράσεις που πραγματικά θέλω, γιατί ενδέχεται να μείνω με ακόμα λιγότερους φίλους.

Anyway, on with the list. Σε αντίστροφη μέτρηση, για περισσότερο σασπένς.

10. MARVELS SNAPSHOTS: FANTASTIC FOUR. Ένα θαυμάσιο one-shot από τον κόσμο των Marvels, με ένα πολύ έξυπνο twist. Παραδόξως, οι περισσότεροι list-makers επέλεξαν το CYCLOPS.
11. THE CREEPS. Δεν είναι η τέλεια old school horror ανθολογία, αλλά είναι πιθανώς ό,τι πιο κοντά μπορούμε να έχουμε σε αυτό, οπότε ας είμαστε ευγνώμονες που εξακολουθεί να υπάρχει.
12. Ο Gilbert Hernandez στο LOVE & ROCKETS. Ευτυχώς που ο Gilbert είναι σε φόρμα, γιατί οι ιστορίες του αδερφού του, Jaime, είναι πλέον ανυπόφορες.
13. Robert Venditti’s HAWKMAN. Το καλύτερο straightforward υπερηρωικό comic των τελευταίων ετών, δυστυχώς σταμάτησε στα 29 τεύχη. (Fun fact: Οι έξι προηγούμενες σειρές με πρωταγωνιστή τον Hawkman είχαν μέσο όρο 30 τεύχη. It was bound to happen.)
14. Grant Morrison’s THE GREEN LANTERN. Ναι, είναι καλύτερο από το HAWKMAN και ναι, είναι (sort of) υπερηρωικό. Δεν είναι straightforward, όμως.
15. PLEASE DON’T STEP ON MY JNCO JEANS. Ο εξίσου ταλαντούχος (αλλά σαφώς λιγότερο controversial) αδερφός Van Sciver, Ethan, σε ένα ακόμα εξαιρετικό comic, με μονοσέλιδες αυτοβιογραφικές ιστορίες (τις λες και strips), που εξερευνούν τη γεμάτο άγχος και αγωνία ζωή του, από την παιδική του ηλικία μέχρι σήμερα. Almost flawless.
16. Το CARTOONIST KAYFABE. Σίγουρα το καλύτερο comic-related podcast/vidcast/whatevercast εκεί έξω. Ο Ed Piskor και ο Jim Rugg όχι μόνο λατρεύουν τα comics (κάθε λογής comics!), άλλα έχουν και άριστη γνώση του Μέσου και της βιομηχανίας. Με βιντεάκια που κυμαίνοναι σε διάρκεια από 10 λεπτά μέχρι και σχεδόν δύο ώρες, καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα θεματικών, με εξαιρετικά ενδιαφέροντα τρόπο. (Ειδική μνεία στο “δικό μας” αντίστοιχο ΜΙΛΑ ΜΟΥ ΓΙΑ COMICS του Αριστείδη Κώτση και του Θωμά Παπαδημητρόπουλου, που έχει όλα τα φόντα να γίνει εξίσου καλό. Και όχι, δεν το λέω επειδή θα με φιλοξενήσουν σύντομα στην εκπομπή…)
17. Η σταθερή αξία που λέγεται USAGI YOJIMBO. Αυτό που κατορθώνει ο Stan Sakai εδώ και 30+ χρόνια, είναι απλά απίστευτο! Στην τρέχουσα σειρά, έχει παραδώσει κάποιες ιστορίες που συγκαταλέγονται άνετα μεταξύ των κορυφαίων του!
18. Το πιο διασκεδαστικό comic-related magazine, BACK ISSUE. Αν αγαπάτε τα comics των 70s, 80s και 90s και θέλετε να μάθετε περισσότερα για την Ιστορία τους, μέσα από αναλυτικά άρθρα, checklists, unpublished art και συνεντεύξεις με σπουδαίους δημιουργούς, και παράλληλα να ανακαλύψετε άγνωστα διαμάντια ή να θυμηθείτε αγαπημένα comics που ξεχάσατε με την πάροδο των χρόνων, ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να διαβάζετε αυτό το περιοδικό!
19. THE LONELINESS OF THE LONG DISTANCE CARTOONIST. Όσο με νευρίαζε ο νεαρός Adrian Tomine με την κλάψα και τη δηθενιά του, τόσο λατρεύω τον μεσήλικα, γεμάτο χιούμορ, αυτοσαρκασμό, αλλά και σαφώς βαθύτερη κατανόηση του Μέσου, εαυτό του! Χαλαρά το καλύτερο comic της χρονιάς και μέσα στα κορυφαία του τρέχοντος millennium.

Μυρτώ Τσελέντη

Top 8 από μένα για το 2020… Δεν φτάνουμε καν στα 10, σε μια χρονιά που ήταν απογοητευτική από πολλές απόψεις. Αφού επιβιώσαμε, πάλι καλά να λέμε και του χρόνου να είναι όλα καλύτερα, μεταξύ αυτών και τα comics που διαβάζουμε. Με τυχαία σειρά, λοιπόν:

1. SOLRAD. Ενώ δεν διαβάζω καθόλου “παραδοσιακά” comics online, μου αρέσει να διαβάζω ΓΙΑ αυτά 2-3 φορές την βδομάδα. Το SOLRAD μου καλύπτει αυτή την ανάγκη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο: κριτικές, άρθρα και συνεντεύξεις από indie αμερικανούς – κατά κύριο λόγο – δημιουργούς, σε πάντα ενδιαφέροντα newsletters, που μου διευρύνουν διαρκώς τους ορίζοντές μου.
2. THE NIB. Μπορεί να μην διαβάζω comics online, όπως είπαμε, διαβάζω όμως αρκετά comics στα social media, ιδίως στο Instagram. Είναι η κατάλληλη δόση, το κατάλληλο φορμάτ (strips ή μονοσέλιδα) και το κατάλληλο, για μένα, Μέσο. Το THE NIB προσφέρει μπόλικο υλικό, κυρίως πολιτικών και κοινωνικών αναφορών από διάφορους δημιουργούς. Και στο newsletter έχει μεγαλύτερης έκτασης comics και οι έντυπες ανθολογίες του βρίσκονται πάντα στις λίστες με τις παραγγελίες μου. Για τους μερακλήδες και η έντυπη ανθολογία τους δεν είναι καθόλου άσχημη.
3. CHILD STAR. Ο μυθοπλαστικός αντίποδας του ANSWERS του Michael Kupperman είναι ένα χαρακτηριστικό δημιούργημα του Box Brown. Αφηγήσεις που συνθέτουν σαν παζλ τη ζωή και το έργο ενός παιδιού θαύματος, χωρίς να βρίσκουν μάλλον ποτέ την βαθύτερη αλήθεια του.
4. TΗΕ SWAMP. Είναι ο Tsuge ο νέος Tatsumi; Πολύ πιθανό! Μετά τον περσινό θρίαμβο του THE MAN WITHOUT TALENT, στο ΤΗΕ SWAMP βρίσκουμε εξαιρετικά διαμαντάκια – πάντα gekika, φυσικά – που δικαιώνουν όλο τον χαμό που έγινε.
5. ROSE DE VERSAILLES. Άρχισε την έκδοσή του από πέρσι τον Δεκέμβρη, αλλά φέτος βγήκαν και άλλοι τόμοι, οπότε δικαιωματικά μπαίνει σε αυτή τη λίστα. Ένα κλασικό comic που η διαδικασία της αμερικανικής έκδοσής του ήταν μια περιπέτεια από μόνη της. Ένα κλασικό comic που πραγματικά ξεπέρασε τις προσδοκίες μου. Ένα κλασικό comic που τα production values του έδωσαν ένα αποτέλεσμα κόσμημα.
6. DOWNFALL. Ο Inio Asano της χρονιάς ήταν ένα εξαιρετικά άβολο αφήγημα για έναν δημιουργό comics. Τα σκοτάδια του Asano είναι πάντα μαχαίρι, ρεαλιστικά, σκληρά και χωρίς ωραιοποιήσεις. Εμπειρία που πρέπει να ζήσεις. Δεν έχω λόγια για το πόσο αγαπώ και θαυμάζω τον συγκεκριμένο δημιουργό, που δεν με έχει απογοητεύσει ακόμα.
7. PING PONG. Μιλάμε για το αριστούργημα της χρονιάς. Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι ένα comic για σπορ, πόσο μάλλον για πινγκ πόνγκ, θα με κέρδιζε τόσο πολύ. Ο Taiyo Matsumoto είναι τεράστιος μάστορας στα εφηβικά πορτρέτα, αλλά η δυναμική απεικόνιση του αθλήματος είναι πιο συναρπαστική από το να παρακολουθείς κανονικό αγώνα.
8. ΜΙΛΑ ΜΟΥ ΓΙΑ ΚΟΜΙΚΣ. Η αγαπημένη μου εκπομπή στο σύμπαν. Στην εποχή των lockdown, μου λείπουν οι συζητήσεις για comics και ο Άρης και ο Θωμάς είναι για μένα η τέλεια ισορροπία μεταξύ χιούμορ, καλών επιλογών και οξυδερκών παρατηρήσεων. Απόλαυση.